رأی شماره ١٢٠۵ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع ابطال بند ٣ از بخش (ز) فصل سوم دفترچه آزمون کنکور سراسری سال ١٣٩۴
شماره ٩۴/٨٣۴/ھـ -۶/١٠/١٣٩۴
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیـأت عمومی دیوان عـدالت اداری به شماره دادنامه ١٢٠۵ مورخ ١٣٩۴/١٠/٢٢ با موضوع:
«ابطال بند ٣ از بخش (ز) فصل سوم دفترچه آزمون کنکور سراسری سال ١٣٩۴ «جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه : ١٣٩۴/١٠/٢٢ شماره دادنامه: ١٢٠۵ کلاسه پرونده : ٨٣۴/٩۴
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای مجتبی رضایی
موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند ٣ از بخش (ز) فصل سوم دفترچه آزمون کنکور سراسری سال ١٣٩۴
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ٣ از بخش (ز) فصل سوم دفترچه آزمون کنکور سراسری سال ١٣٩۴ دانشگاھھا را در اجرای مقررات ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری خواستار شده و در جھت تبیین خواستهاعلام کرده است که:
« با احترام: در خصوص شرایط دفترچه کنکور سراسری ١٣٩۴ فصل سوم مصوبه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی مبنی بر پذیرش دانشجوی مقطع دکترای عمومی (پزشکی ـ دندانپزشکی ـ داروسازی) از طریق کنکور سراسری در مورد افرادی که فارغ التحصیل مقطع کارشناسی بوده و در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است به استحضار می رساند:
اینجانب مجتبی رضایی فارغ التحصیل مقطع کارشناسی علوم تغذیه ١٣٩٠/١١/١۵ از دانشگاه علوم پزشکی شھید بھشتی در کنکور سراسری ١٣٩۴ شرکت کرده و در رشته دندانپزشکی روزانه دانشگاه علوم پزشکی کردستان پذیرفته شده ام، در سال تحصیلی ١٣٩۴ وزارت بھداشت و به پیروی از آن دانشگاه علوم پزشکی کردستان در مورد پذیرفته شدگان مقطع دکترای عمومی (دارای مدرک کارشناسی) اقدام به تعیین نرخ شھریه کرده است که در موارد زیر مورد اعتراض اینجانب است.
١ـ بر طبق دفترچه راھنمای ثبت نام کنکور سراسری ١٣٩۴ وزارت بھداشت به تعمیم چھل و پنجمین مصوبه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی مورخ ١٣٨٩/١٢/٧ اقدام به تعیین شھریه کرده است که آن بخش از مصوبه مبنی بر دریافت شھریه از دانشجویان با شرایط اینجانب در دادنامه ٧٣۴ بخش آراء عمومی دیوان عدالت اداری و به تعمیم آن در دادنامه ٧٣۵ باطل شده است.
٢ـ بر طبق روال آموزشی ھر فرد می تواند با احتساب ۴ سال مقطع کارشناسی ـ ٣ سال کارشناسی ارشد ـ ۴ سال مقطع دکترا در مجموع از ١١ سال آموزش رایگان در دوران دانشگاه برخوردار باشد که در این مورد اینجانب با کسر ۴ سال دوران کارشناسی حق تحصیل رایگان به مدت ٧ سال را در مورد خویش محفوظ می دانم.
٣ـ علی رغم ابطال بخش مذکور مصوبه وزارت بھداشت مورخ ١٣٨٩/١٢/٧ در دادنامه ٧٣۴ بخش آراء عمومی دیوان عدالت اداری و صدور رأی وحدت رویه، وزارت بھداشت ھزینه تحصیل را از سال ١٣٨٩ تا ١٣٩٣ به سالی ٧٠ میلیون ریال و از سال ١٣٩٣ تا ١٣٩۴ به سالی ١۴٠ میلیون ریال افزایش داده است که معلوم نیست این افزایش نرخ بر چه اساسی در طول یک سال ١٣٩۴ ـ ١٣٩٣ بدون اعلام قبلی در دفترچه راھنمای ثبت نام به بیش از ٢٠٠ درصد رسیده است.
۴ـ بر طبق جدول شھریه فصل سوم دفترچه راھنمای انتخاب رشته نرخ اعلام شده برای ھر یک سال تحصیلی در مقطع دندانپزشکی برای فارغ التحصیلان کارشناسی بسیار بالا و معادل ١۴٠ میلیون ریال است که این میزان تفاوت آن چنانی با نرخ تعیین شده برای تحصیل در ھمان مقطع در دانشگاه پردیس خودگردان ندارد این در حالی است که نمره کل پذیرفته شدگان پردیس خودگردان بسیار کمتر از نمره کل آزمون پذیرفته شدگان دوره روزانه دانشگاه است و اینجانب در صورت استطاعت مالی نیازی به صرف تلاش مضاعف و زمان زیاد برای قبولی در دوره روزانه دانشگاه ندیده و در گروه پردیس خودگردان ثبت نام می کردم.
با توجه به موارد فوق اینجانب خواستار ابطال بخشی از فصل سوم دفترچه کنکور سراسری سال ١٣٩۴ مبنی بر اخذ شھریه از دانشجویان پذیرفته شده در مقطع دکترای عمومی که قبل از آن فارغ التحصیل مقطع کارشناسی بوده و از آموزش رایگان برخوردار بوده اند و ھمچنین استرداد ھزینه ھای اخذ شده توسط دانشگاه از اینجانب و ابلاغ رأی به دانشگاه علوم پزشکی کردستان می باشم.
در پی اخطار رفع نقصی که در اجرای ماده ٨١ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه شماره ھـ/١٣٢١ ـ ١۴//١٣٩۴ پاسخ داده است که:
«مدیر محترم دفتر ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم :
در خصوص رفع نقص پرونده شماره ٩۴٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٠۴٣۴ به استحضار می رساند:
١ـ قسمت درخواستی اینجانب جھت ابطال فصل سوم دفترچه کنکور سراسری دفترچه شماره ١ سال ١٣٩۴ بند (ز) بخش ٣ مبنی بر دریافت شھریه از دانشجویان پذیرفته شده مقطع دکترای عمومی که (قبلاً فارغ التحصیل کارشناسی بوده و از آموزش رایگان برخوردار بوده اند) می باشد که این بند به تعمیم چھل و پنجمین مصوبه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی مورخ ١٣٨٩/١٢/٧ بوده و قبلاً در دادنامه ٧٣۴ و ٧٣۵ دیوان عدالت اداری بخش آراء عمومی باطل شده است و با توجه به آراء صادر شده از ھیأت عمومی، اینجانب خواستار اجرای ماده ٩٢ می باشم.
٢ـ بند (ز) دفترچه شماره ١ مغایر با اصل ٣٠ قانون اساسی در راستای تحصیل رایگان جوانان ایرانی تا حد خودکفایی و ھمچنین ماده ٧ لایحه قانونی اصلاح مواد ٧و ٨ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب ١٣۵٨ و ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ١٣٨٠ مبنی بر ممنوعیت دریافت ھر گونه وجه از اشخاص حقیقی توسط وزارتخانه ھا است که در دادخواست اینجانب به آن اشاره نشده بود.
خواھشمند است در جھت رفع نقص این پرونده اقدامات لازم را مبذول فرمایید. »
متن بخش بند٣ از بخش (ز) فصل سوم دفترچه مذکور به قرار زیر است:
فصل سوم
…………
…………
ز) نحوه تحصیل مجدد داوطلبان دارای مدرک کارشناسی در مقطع کارشناسی رشته ھای گروه پزشکی و یا در مقطع دکترای عمومی: مطابق مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٩/١٢/٧ ،دانش آموختگان مقطع کارشناسی در صورت شرکت مجدد در آزمون سراسری و قبولی با رعایت شرایط زیر مجاز به ادامه تحصیل در مقطع دکترای عمومی رشته ھای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و یا مقطع کارشناسی رشته ھای گروه پزشکی می باشند: ١ (گذراندن طرح نیروی انسانی برای دانش آموختگان مقطع کارشناسی مشمول طرح، الزامی است. ٢ (دارا نبودن ھر گونه تعھد خدمت به ارگان یا دستگاھھای اجرایی و عدم دارا بودن تعھدات سھمیه بومی و یا سھمیه مناطق محروم. ٣ چنانچه داوطلب در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، در صورت قبولی در دوره ھای مزبور ملزم به پرداخت شھریه مطابق مصوبات ھیأت امنای دانشگاه مربوطه می باشد. ۴ تطبیق دروس تخصصی مقطع کارشناسی در دوره دکترای عمومی، امکان پذیر نمی باشد. ۵ نداشتن ممنوعیت تحصیل از نظر سازمان نظام وظیفه. ۶ (مطابق مصوبه شصت و چھارمین جلسه شورای معین شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٩٠/٣/٨، پذیرفته شدگان در دوره ھای دکترای عمومی رشته ھای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و یا مقطع کارشناسی در پردیس ھای خودگردان (شعب بین الملل سابق) دانشگاھھای علوم پزشکی و یا از محل ظرفیتھای مازاد، حتی در صورتی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار نبوده اند، ملزم به پرداخت شھریه در مقطع قبولی می باشند. »
متن رأی شماره ٩٢١٠٠٩٠٩٠۵٨٠٠٧٣۴ ھیأت عمومی نیز به قرار زیر است:
«با توجه به این که مطابق ماده ٧ لایحه قانونی اصلاح مواد ٧ و ٨ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ١٣۵٨ ،تحصیل در دانشگاھھا و مؤسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال تعھد خدمت برابر مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کرده اند مورد حکم مقنن قرار گرفته و پرداخت شھریه در فرضی اعمال می شود که کسی مایل به تحصیل رایگان نباشد و در سایر قوانین دلیلی بر محدودیت تحصیل رایگان در مراکز آموزش عالی فقط در یک مقطع وجود ندارد و از طرفی مطابق ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ١٣٨٠ ،دریافت ھر گونه وجه، کالا و خدمات تحت ھر عنوان از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ھا، مؤسسات و شرکتھای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا می شود، ممنوع اعلام شده است، بنابراین قسمت اول بند ٣ مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شھریه تحصیل در مقطع دکترا توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، مغایر احکام مقنن به شرح فوق الذکر است و به استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود. ـ رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری» در اجرای ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ، از سازمان سنجش و آموزش کشور و وزارت بھداشت، درمان و
آموزش پزشکی خواسته شد نماینده خود را به جلسه معرفی کنند. ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۴/١٠/٢٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان و نیز با حضور نمایندگان معرفی شده از سوی طرفھای شکایت تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
مطابق ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مقرر شده است کـه، « چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی الزامی است، ھر گاه مراجع مربوط مصوبه جدیدی مغایر رأی ھیأت عمومی تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت بدون رعایت مفاد ماده ٨٣ این قانون و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده، در ھیأت عمومی مطرح می نماید.» نظر به این که در رأی شماره ٩٢١٠٠٩٠٩٠۵٨٠٠٧٣۴ ـ ١٣٩٢/١٠/٣٠ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، قسمت اول بند ٣ مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شھریه تحصیل در مقطع دکترا توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده ابطال شده است و در بند ٣ بخش «ز» فصل سوم دفترچه آزمون سراسری سال ١٣٩۴ که بعد از رأی مذکور ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری تھیه و انتشار یافته است مقرر شده که: « چنانچه داوطلب در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، در صورت قبولی در دوره ھای مزبور ملزم به پرداخت شھریه مطابق مصوبات ھیأت امنای دانشگاه مربوطه می باشد. » بنابراین این بند مغایر صریح مفاد حکم مقرر در ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ تنظیم و تدوین شده است و به استناد بند ١ ماده ١٢ و مواد ١٣ و ٨٨ و ٩٢ قانون پیش گفته از تاریخ انتشار ابطال می شود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی