رأی شماره ١٠۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع در صورت اعتراض مؤدیان و کارمندان نسبت به کسر اضافه بر مبلغ و مأخذ واقعی مالیات بر حقوق، ابتدا باید به ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند

شماره ٩۵/٢٧۵/ھـ -١٩/٣/١٣٩۵
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١٠۴ مورخ ١٣٩۵/٢/٢٨ با موضوع:
«در صورت اعتراض مؤدیان و کارمندان نسبت به کسر اضافه بر مبلغ و مأخذ واقعی مالیات برحقوق، ابتدا باید به ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند.» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه : ١٣٩۵/٢/٢٨ شماره دادنامه: ١٠۴ کلاسه پرونده : ٢٧۵/٩۵
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : رئیس دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار : رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل وقت شرکت خدمات ھوایی آسمان به موجب نامه شماره م/٠١/٢١۶۵ـ١٣٨٨/٩/١٧ اعلام کرده است که در موضوع دادخواست کارکنان این شرکت به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته الزام به استرداد اضافه مالیات کسر شده، شعب دیوان عدالت اداری حکم بر وارد دانستن شکایت صادر کرده اند. نامبرده با ارائه آراء مذکور، اعمال ماده ۴۴ قانون دیوان عدالت اداری (ماده ٩٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ )و صدور رأی ایجاد وحدت رویه را خواستار می شود.
با توجه به این که در خصوص موضوع، شعبه ١۴ دیوان عدالت اداری رأی شماره ۶٨۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢١ را صادر کرده بود و در این رأی شعبه مذکور پیش از طرح موضوع در ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی، شعبه دیوان عدالت اداری را در رسیدگی به خواسته صالح تشخیص نداده بود، رئیس وقت دیوان عدالت اداری پرونده را در اجرای ماده ۴٣ قانون دیوان عدالت اداری (ماده ٨٩ قانون فعلی تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢) برای رفع تعارض و صدور رأی وحدت رویه به ھیأت عمومی ارجاع می کند.
خلاصه آراء به قرار زیر است:
،٨٧/١١/۵۶۶ ،٨٨/١٠/۴۶۶ ،٨٨/٩/١١ کلاسه ھای پرونده به رسیدگی در اداری عدالت دیوان ٩ ،١٠ ،١١ و ١٣ شعب: الف احمدمیرزا آقایان دادخواست موضوع با ٨٨/١٣/١۴۴ و ٨٧/١١/۵۶٠ ،٨٧/١١/۵۵٨ ،٨٧/١١/۵۶٣ ،٨٧/١١/۵۶٢ ،٨٧/١١/۵۶۴ ،٨٧/١١/۵۶۵ حسنی، قاسم شعبانیان، داود جردکانی، کاظم رحمتی، حسین شریفی مقدم، سیدمحمود شیشی، محمود صالح کندران، اسدالله حاجی باقری، محمد علیخانی، ابراھیم فیروزبخت به طرفیت ١ ـ شرکت خدمات ھواپیمایی کشور آسمان ٢ ـ وزارت امور اقتصاد و دارایی و به خواسته الزام به کسر مالیات حقوق به ماخذ جدول مالیاتی کارکنان بخش دولتی و استرداد مالیات اضافه پرداختی، به ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۵٠ ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۵١ ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۵٢ ،٢۶/١٠/١٣٨٨ ـ ۴١٨٩ ،١٠/۶/١٣٨٧ ـ ۵٧٢ شماره آراء موجب پذیرش ضمـن ٢٧/٨/١٣٨٨ ـ ١١٧٨ و ١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۴۶ ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ١٨۴۴ ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۴٩ ،١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۴٨ صلاحیت شعبه دیـوان در رسیدگی به موضوع، حکم مقتضی راجع به خواسته صادر کرده اند.

ب: شعبه ١۴ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه ١۶٢٢/١۴/٨٨ با موضوع دادخواست آقای داریوش فرزانه به طرفیت ١ـ شرکت خدمات ھواپیمایی کشوری آسمان ٢ـ سازمان امور مالیاتی کل کشور و به خواسته الزام خواندگان به کسر مالیات حقوق به ماخذ جدول مالیاتی کارکنان بخش دولتی و استرداد مبالغ کسر شده اضافه دریافتی به موجب رأی شماره ۶٨۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢١ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:

با ملاحظه اوراق پرونده نظر به این که شاکی نسبت به محاسبه و دریافت مالیات حقوق بر مبنای نرخ جدول کارکنان بخش خصوصی معترض بوده و خواستار محاسبه و دریافت مالیات حقوق به نرخ جدول کارکنان بخش دولتی می باشد که در نتیجه اختلاف فی مابین طرفین در میزان مالیات حقوق قابل محاسبه و وصول است و به حکم ماده ٢۴۴ قانون مالیاتھای مستقیم مرجع رسیدگی به کلیه اختلافھای مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع رسیدگی پیش بینی شده ھیأت حل اختلاف مالیاتی است بنابراین و با وجود این که اختلاف مالیاتی حادث شده لزوماً باید در مرجع حل اختلاف مالیاتی مورد رسیدگی واقع و رأی مقتضی قانونی در باب اختلاف حادثه صادر گردد و پس از قطعی شدن رأی ھیأت حل اختلاف مالیاتی در صورت معترض بودن ذی نفع خصوصی به آن رأی می تواند با تقدیم دادخواست به طرفیت مرجع صادرکننده رأی قطعی در دیوان عدالت اداری و ذکر دلایل و مبانی اعتراض خود نقض رأی صادر شده را بخواھد و به دلالت محتویات پرونده کلاسه ۵۵۶/٨٨/١۴ این شعبه که موضوع اختلاف محاسبه و دریافت مالیات به نرخ بخش خصوصی یا دولتی بوده ھیأت حل اختلاف مالیاتی نسبت به موضوع اختلاف رسیدگی و انشای رأی نمود که در مقام اعتراض به رأی صادر شده به دیوان تقدیم دادخواست گردید موید صحت استنباط شعبه دیوان می باشد و راجع به استرداد مبالغ مکسوره اضافی ھرچند صحت و سقم آن موکول به رسیدگی در ھیأت حل اختلاف مالیاتی است بابت محاسبه مالیات به نرخ دولتی یا خصوصی، اما بر فرض صحت و تحقق دریافت مالیات اضافی طبق ماده ٢۴٣ قانون مالیاتھای مستقیم در صورت درخواست استرداد از طرف مودی و وارد ندانستن آن از سوی اداره امور مالیاتی مودی می تواند ظرف سی روز ازتاریخ اعلام نظر اداره یاد شده از ھیأت حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند و رأی ھیأت حل اختلاف مالیاتی در این مورد قطعی و غیرقابل تجدیدنظر است، بنابراین ادعای اضافه دریافتی و استرداد ھم باید در ھیأت حل اختلاف مالیاتی رسیدگی و انشای رأی قطعی گردد. بنا به مراتب مذکور و از آنجا که قبل از رسیدگی موضوع اختلاف در ھیأت حل اختلاف مالیاتی و انشای رأی قطعی تقدیم دادخواست به دیوان فاقد مجوز
قانونی بوده و قابل استماع و رسیدگی نمی باشد قرار رد آن و اعلام می گردد. رأی دیوان قطعی است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/٢/٢٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
الف ـ بین رأی شماره ۶٨۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢١ شعبه ١۴ دیوان عدالت اداری و آراء شماره ۵٢٧ ـ ١٣٨٨/۶/١٠ شعبه ٩ ،۴١٨٩ ـ ١٣ شعبه ٢٧/٨/١٣٨٨ ـ ١١٧٨ و ١٧/١٢/١٣٨٧ ـ ١٨۵٢ و ١٨۵١ و ١٨۵٠ و ١٨۴٩ و ١٨۴٨ و١٨۴۶ و ١٨۴۴ ،١٠ شعبه ٢۶/١٠/١٣٨٨ دیوان عدالت اداری از این حیث که برای استرداد مالیات اضافی، بدواً باید موضوع در سازمان امور مالیاتی و ھیأتھای حل اختلاف
مالیاتی مورد رسیدگی قرار گیرد و یا این که شعب دیوان عدالت اداری صالح به رسیدگی ھستند، تعارض محقق است.
ب ـ به موجب ماده ٨٧ قانون مالیاتھای مستقیم مقرر شده است « اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق طبق مقررات این قانون مسترد خواھد شد مشروط بر این که بعد از انقضای تیر ماه سال بعد تا آخر آن سال با درخواست کتبی حقوق بگیر از حوزه مالیاتی محل سکونت مورد مطالبه قرار گیرد. حوزه مالیاتی مذکور موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم درخواست رسیدگی ھای لازم را معمول و در صورت احراز اضافه پرداختی و نداشتن بدھی قطعی دیگر در آن حوزه مالیاتی نسبت به استرداد اضافه پرداختی از محل وصولی ھای جاری اقدام کند. در صورتی که درخواست کننده بدھی قطعی مالیاتی داشته باشد، اضافه پرداختی به حساب بدھی مزبور منظور و مازاد مسترد خواھد شد ». در ماده ٢۴٢ ھمان قانون نیز اداره امور مالیاتی موظف شده است در ھر مورد که به علت اشتباه در محاسبه، مالیات اضافی دریافت شده است و ھمچنین در مواردی که مالیاتی طبق مقررات این قانون قابل استرداد می باشد، وجه قابل استرداد را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مؤدی پرداخت کند.
در مواردی نیز که اداره امور مالیاتی درخواست استرداد از طرف مودی را وارد نداند مطابق ماده ٢۴٣ قانون یاد شده، مودی می تواند ظرف سی روز از تاریخ اعلام نظر اداره امور مالیاتی، از ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند.
نظر به مقررات فوق الذکر، در مواردی که مودی مدعی است مالیاتی از او اضافه کسر شده است و استرداد آن را مطالبه می کند در ابتدا باید به اداره امور مالیاتی مراجعه کند، در صورتی که اداره امور مالیاتی ادعا را پذیرفت، طبیعتاً مبلغ اضافی را مسترد خواھد کرد و اگر ادعا را وارد ندانست، مودی می تواند به ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کند و تصمیم ھیأتھای مذکور قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است. بنابراین در مواردی که مودی و از جمله کسانی که مدعی ھستند مالیات بر حقوق آنھا، اضافه برمبلغ و مأخذ واقعی به اداره امور مالیاتی پرداخت شده است و استرداد آن را مطالبه می کنند، در ابتدا باید به اداره امور مالیاتی و عنداللزوم و حسب مورد به ھیأتھای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند، در نتیجه ادعای آنان در بدو امر در دیوان عدالت اداری قابل استماع نیست و به ھمین دلیل رأی شعبه چھاردھم دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۶٨۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢١ صحیح و موافق مقررات تشخیص می شود.

این رأی به استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی