درس هایی که باید از نرخ تورم آموخت
افت بهای ارز بنابر اعلان برخی رسانه ها موجب کاهش قیمت گروهی از کالاها شده و در این شرایط چشم انداز کاهش بیشتر نرخ ارز و به تبع آن قیمت ها وجود دارد. با این حال تورم چند ماهه اخیر پدیده ای اقتصادی است که باید مورد واکاوی دقیق قرار گیرد.
بانک مرکزی چند روز پیش نرخ تورم سالانه منتهی به پایان شهریورماه را نسبت به سال قبل از آن 13.5 درصد اعلام کرد. شاخص مذکور در شهریورماه ۱۳۹۷ نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۳۱.۴ درصد افزایش داشته است.
دولت روحانی در سال 92 در شرایطی اداره امور کشور را در دست گرفت که نرخ تورم در کشور به دلایل متعددی به بیش از 40 درصد رسیده بود و نرخ رشد اقتصاد نزدیک به منفی 5 درصد بود. تیم اقتصادی دولت توانست با اعمال سیاست های صحیح مبتنی بر علم و منطق اقتصاد نرخ تورم را به چیزی حدود 9 درصد برساند. دولت همزمان با کاهش نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی را افزایش داد، تراز تجاری مثبت و رکود از بازار خارج شد.
در حال حاضر مهم ترین دلیل افزایش نرخ تورم، بی ثباتی نرخ ارز و جریان سیل نقدینگی به بازارها عنوان شده است. طی هفته های گذشته هر چند دلار به رکورد 20 هزار تومان هم نزدیک شد اما از اواسط هفته شاهد ریزش قیمت ارز در بازار هستیم.
با این حال، این جهش قیمت غیرمنطقی نرخ ارز در چند ماه گذشته اثر خود را بر تورم گذاشته و با وجود کاهش نرخ ارز شاهد مقاومت هایی در برابر کاهش بهای برخی کالاها خواهیم بود.
مهم ترین اثر منفی بالا رفتن تورم هم کاهش شاخص های رفاه در کشور و ایجاد رکورد در بازار است که این خود به افزایش بیکاری دامن می زند. حال باید دید با توجه به شرایط به وجود آمده پیش بینی ها برای نرخ تورم چیست و دولت چه برنامه ای برای کنترل آن دارد.
** بهترین شاخص نشان دهنده وضعیت معیشت مردم تورم نقطه به نقطه است
«هادی حق شناس» کارشناس اقتصادی درباره پیش بینی ها از نرخ تورم در نیمه دوم سال با توجه به نوسانات قیمت ارز، گفت: تا پیش از افت قیمت ارز سه سناریو برای پیش بینی نرخ تورم وجود داشت. اول اینکه اگر همین روال ادامه داشته باشد براساس نرخ تورم 12 ماه گذشته، نرخ تورم امسال در مجموع به 26 درصد می برسد. سناریو دیگر این بود که اگر روند شش ماه اول سال را برای نیمه دوم سال پیش بینی کنیم نرخ تورم در 6 ماه آینده به 32 درصد خواهد رسید. برخی هم می گفتند اگر مبنا را چهار ماه اول سال در نظر داشته باشیم، نرخ تورم امسال به بیش از 35 درصد خواهد رسید که تمام این اعداد و ارقام برای شاخص تورم وحشتناک بود.
حق شناس با بیان اینکه از 200 کشور تنها دو تا سه کشور تورم های این چنینی دارند، ادامه داد: هر چند این نرخ تورم برای مردم ایران عادی است اما اروپایی ها و حتی کشورهای همسایه این چنین تورمی را تجربه نکرده اند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به احتساب نرخ تورم در شرایطی که قیمت ها بسیار نوسان دارد، گفت: نرخ تورم مربوط به سبد کالا 11 گروه متشکل از 380 قلم کالا است. یک سری از این اقلام مانند انواع خوراکی ها به شدت افزایش قیمت داشته است و قیمت مسکن در تهران تا بیش از 60 درصد رشد داشته اما قیمت برخی از گروه ها مانند آب، برق، گاز و از همه مهم تر بنزین ثابت مانده است بنابراین نرخ تورم یک میانگینی از قیمت این اقلام در یک ماه یا در دوره یک ساله است.
وی ادامه داد: طبق گزار بانک مرکزی نرخ تورم 6 ماه اول سال 13.5 درصد است که به طور قطع مفهوم این تورم برای دهک های پایین با دهک های با درآمد بالا متفاوت است. وقتی که متوسط درآمد قشر کارگر به طور میانگین زیر 2.5 میلیون تومان است و خط فقر بسیار بیشتر از 2.5 میلیون تومان است بنابراین مشخص است که برای برخی از اقشار چند برابر میانگین تورم خواهد بود.
حق شناس با بیان اینکه بهترین شاخص نشان دهنده وضعیت معیشت مردم تورم نقطه به نقطه است، گفت: تورم نقطه به نقطه بهترین تفسیر برای بررسی وضعیت مردم را در اختیار کارشناسان و مسئولان قرار می دهد. تورم نقطه به نقطه نرخ تورم این ماه نسبت به ماه گذشته است و برای اولین بار است که با توجه به جهش قیمت ها تورم نقطه به نقطه شهریور به 6.5 درصد رسیده است.
**انتظارات تورمی خطرناک تر از افزایش تورم
در شرایطی که دستمزدها در ابتدای سال حداقل افزایش را داشت اما تحت تاثیر افزایش جهشی نرخ ارز و سکه، نرخ تورم رشد یافت. قدرت خرید مردم برای تمام دهک ها کاهش پیدا کرد که شدت آن برای هر دهک متفاوت بود.طبیعی است که در این شرایط شاخص های رفاه برای دهک های کم درآمد به حداقل ها می رسد. با کاهش قدرت خرید، رکود ایجاد می شود که این رکود افزایش بیکاری را به دنبال دارد.
صرف نظر از چشم اندازهایی که اکنون برای کاهش بهای اقلام مختلف بر اثر افت نرخ ارز وجود دارد باید گفت آنچه که به افزایش نرخ تورم کمک می کند، به وجود آمدن انتظارات تورمی در جامعه است و جامعه همواره آمادگی پذیرش نوسانات قیمتی بالا را دارد. این شرایط باعث می شود قیمت کالا و خدماتی که ارتباطی به قیمت ارز و سکه ندارد هم افزایش یابد. مهم ترین اثر سوء انتظار تورمی این است که حتی با وجود کاهش قیمت عاملان افزایش نرخ تورم، باز هم قیمت ها در بازار کاهش پیدا نمی کند چراکه فرهنگ مصرف مردم کشورمان مبتنی بر ذخیره و احتکار برای شرایط بدتر است.
مهم ترین راهکار مدیریت انتظارات تورمی هم ایجاد ثبات در اقتصاد و پیش بینی پذیر کردن آن است وگرنه با توجه نقدینگی بالایی که در اختیار مردم قرار دارد در یک مدت زمان بسیار کوتاه چند روزه یک کالای مصرفی به سرعت به کالای سرمایه ای تبدیل خواهد شد.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
