خبرنگاران در تب و تاب شفافیت و معیشت
خبرنگاران به عنوان منادیان حقیقت رسالتی بزرگ در آگاهی بخشی جامعه بر عهده دارند؛ آنها می خواهند با خلق بهترین آثار و واژه ها به شفاف سازی در حوزه های مختلف بپردازند و در حالی که خود با انوع ناملایمات روبرو هستند وظیفه خطیر و حساس خود را به خوبی انجام دهند.
مسایل و مشکلات خبرنگاران محدود به ارتباط کاری و حوزه های فنی شغل آنها نمی شود بلکه وضعیت حقوقی و معیشتی نامناسب، نداشتن بیمه و امنیت شغلی، دغدغه هایی است که سبب شده حال خبرنگار ایرانی خوب نباشد. خبرنگاری که علی رغم تمام ناملایمات، از نبرد در جبهه فرهنگی دست برنداشته و با بی مهری های فراوانی روبرو می شود از توهین هایی که در سال های گذشته نمونه هایی از آنها وجود داشته تا حکم هایی که برایشان صادر می شود و یا اخراج خبرنگار که به امری عادی تبدیل شده است.
چنین رنج هایی این شغل به ظاهر لذت بخش را در باطن با انبوهی از دردها و رنج های طاقت فرسا همراه کرده است شاید به همین علت 17 مرداد سالروز شهادت «محمود صارمی» خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی «روز خبرنگار» نامگذاری شده است تا فرصتی باشد، این قشر کلامی در صف احوال خود بگوید، کلامی که بارها و بارها تکرار شده اما احوال آنها همچنان پریشان است.
خبرنگار بنابر حرفه و شغل خود وظایفی نیز در قبال جامعه و مردم برعهده دارد. وی باید در محل وقوع رویدادها، چشم و گوش رسانه و مردم باشد و با استفاده از ویژگی های خدادادی و نیز آموزش هایی که دیده به کشف حقیقت بپردازد و آن را در کمترین زمان به مخاطبان خود برساند تا شفاف سازی در سطح جامعه ایجاد شود.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در آستانه روز خبرنگار در گفت وگو با «مهدی رحمانیان» صاحب امتیاز و مدیر مسوول روزنامه شرق به طرح مهمترین مسایل این حوزه پرداخته است.
**خبرنگار؛ واسطه میان مردم و مسوولان
رحمانیان درباره خبرنگار گفت: وی فردی است که از درون مردم و به عنوان یک واسطه میان آنها و مسوولان، دست به آگاهی رسانی دوسویه می زنند؛ یعنی از یک طرف اطلاعات و اخبار مربوطه را به مردم می دهند و از طرفی دیگر با حضور در میان مردم و جامعه خود، مشکلات و کمبودهای کشور را به گوش مسوولان می رسانند. بنابراین خبرنگار را می توان ترجمان حرف مردم و مسوولان دانست که این 2 گروه را به هم پیوند می دهد و تلاش می کند تا فضای میان مردم و مسوولان تلطیف شود تا اینها ارتباط نزدیکی با هم برقرار کنند.
**رسالت اصلی خبرنگار؛ شفاف سازی حقایق
مدیر مسوول روزنامه شرق درباره ارتباط آگاهی بخشی و شفاف سازی اظهار داشت: این 2 مقوله را می توان یکی دانست؛ یعنی وقتی که خبرنگار مردم را از یک حقیقت آگاه می سازد ممکن است که پرده از یک راز برداشته شود و یا اطلاعاتی را آشکار کند که این مقوله خود باعث شفافیت می شود. از این رو خبرنگار به عنوان یک فرد آگاهی دهنده به جامعه اگر با محدودیت هایی روبرو نشود به راحتی می تواند مسایل و اتفاق هایی که در جامعه می افتد را بازتاب دهد.
صاحب امتیاز این روزنامه بیان داشت: خبرنگار با عملکرد خود موانع شفاف سازی را از میان برمی دارد و با نور تاباندن بر بخش های تاریک جامعه که توسط عده ای ایجاد شده اند باعث شفافیت و کشف حقیقت می شود. بنابراین رسالت اصلی خبرنگار این است که حقایق را آنگونه که وجود دارد، منتقل کند.
**خبرنگار سفارشی یا خبرنگار به فرموده
وی با اشاره به وضعیت کنونی جامعه و نقش خبرنگاران در شفاف سازی در حوزه های اقتصادی و سیاسی توضیح داد: خبرنگاران تا جایی که برای آنها امکان داشته و به نحوی «سقف پرواز دشته اند» توانسته اند بخشی از حقایق را برای مردم روشن کنند اما خبرنگاران در این راه با موانعی هم روبرو شده اند زیرا عده ای در کشور حضور دارند که علاقه مند نیستند فعالیت هایی که انجام می دهند آنچنان که واقعیت دارد انعکاس داده شود یا اینکه در خلوت کارهایی می دهند که علاقه مند هستند در جامعه به گونه ای دیگر اطلاع رسانی شود. بنابراین آنها به دنبال «خبرنگار سفارشی» هستند؛ به این معنا که بعضی از مسوولان و افراد در جامعه خبرنگار را به عنوان یک فرد مزاحم و مانع فعالیت های خود می دانند به همین سبب بر این اعتقاد هستند که اگر قرار باشد خبرنگاری با آنها همکار کند باید آن چیزی که به او دیکته می شود انعکاس دهد؛ یعنی خبرنگار به جای انعکاس حقیقت به عنوان روابط عمومی عمل کند که اینگونه خبرنگاران را می توان «خبرنگار سفارشی یا خبرنگار به فرموده» نامید.
رحمانیان تصریح کرد: به طور کلی و با توجه به تمام محدودیت هایی که بر سر راه خبرنگاران وجود دارد آنها در شرایط کنونی توانسته اند بسیاری از مسایل را آنچنان که وجود دارد و اتفاق افتاده انعکاس دهند.
**وضعیت معیشتی؛ مهمترین مشکل خبرنگاران
مدیر مسوول روزنامه شرق با اشاره به مشکلات خبرنگاران عنوان کرد: یکی از مهمترین مشکلات فردی خبرنگاران مانند دیگر قشرهای جامعه، مشکل معیشتی آنها است زیرا دستمزدی که به این قشر پرداخت می شود در مقابل کار سخت و پرمشقتی که انجام می دهند بسیار ناچیز است و کفاف زندگی آنها را نمی دهد. از این رو بسیاری از خبرنگاران به لحاظ مالی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.
این فعال حوزه رسانه در ادامه افزود: خبرنگاران مانند بعضی از قشرهای دیگر جامعه با مشکل بیمه نیز روبرو هستند؛ یعنی افرادی آنها را به کار استخدام می کنند و تلاش دارند تا جایی که امکان داشته باشد زیر بار بیمه کردن آنها نروند. همچنین خبرنگاران در حوزه کار حرفه ای خود با موانعی روبرو هستند که می خواهند محدودیت هایی برای اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در جامعه ایجاد کنند.
**آسیب به کار خبررسانی با اخبار بی منبع و دروغ در شبکه های اجتماعی
وی گفت: امروزه شرایط به نحوی پیش رفته که کار خبرنگاران با بسیاری از مطالبی که در شبکه های اجتماعی وجود دارد و صحت و سقم آنها نیز مورد تایید نیست یکی دانسته می شود؛ یعنی خبرنگار با تلاش و زحمت خود در رسانه ها شناسنامه دارد و پاسخ گو، کار آگاهی بخشی و خبررسانی انجام می دهد اما در مقابل آن خبرهایی در شبکه های اجتماعی توسط افراد منتشر می شود که به کار خبرررسانی آسیب وارد می کند.
مدیر مسوول روزنامه شرق بیان داشت: اگر بسیاری از موانع پیش روی خبرنگاران برداشته شود و به رسانه های رسمی اجازه بدهند که به رسالت خود عمل کنند به خودی خود بسیاری از شایعاتی که در شبکه های اجتماعی ایجاد می شود از میان می رود. شایعه در جامعه ای ایجاد می شود که حقیقت پوشیده می ماند اما اگر فضا به گونه ای باشد که حقایق توسط خبرنگاران گفته شود امکانی برای بروز شایعه وجود نخواهد داشت.
**مهمترین کار رسانه رفتار صادقانه با مخاطب
صاحب امتیاز این روزنامه با اشاره به توهین هایی که در بعضی مواقع به خبرنگاران می شود، تصریح کرد: گاهی پیش می آید که خبری منتشر می شود و صاحب خبر آن را تایید نمی کند و گاهی آن را برداشت خبرنگار می داند به همین سبب همیشه انگشت اتهام به سمت خبرنگاران است یا اینکه اگر فرد صحبتی هم کند خبرنگار باید آنطور که او علاقه دارد خبر را منتشر کند تا مورد بازخواست قرار نگیرد. هرچند صاحبان رسانه تا آنجایی که امکان داشته و خبرنگار هم درست عمل کرده باشد از او حمایت می کنند و اگر گاهی مواقع هم اشتباهی صورت گرفته این اشتباه پذیرفته می شود.
وی در پایان با اشاره به تجربه شخصی خود در کار رسانه ای یادآور شد: مهمترین کار رسانه رفتار صادقانه با مخاطب خود است؛ یعنی باید تلاش کرد که به مخاطب دروغ نگفت و آن چیزی که به آنها انتقال داده می شود حقیقت باشد. هرچند این صحبت به معنای این نیست که همه حقیقت گفته می شود زیررا گاهی پیش می آید که یک حقیقت را بنابه مصلحت جامعه نمی توان انعکاس داد اما آن چیزی که گفته می شود باید عین حقیقت باشد. اگر رسانه ای این کار را انجام دهد مخاطب در طول زمان و به مرور می فهمد که کدام رسانه در انعکاس خبر صادقانه رفتار می کند.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید