تراژدی غمبار تصادفات جاده ای
تراژدی غمناک تصادفات جاده ای پایانی ندارد و جان باختن افراد بسیاری از هم وطنان در این صحنه ها روند روبه رشدی داشته است. با افزایش این حوادث، متولیان امر باید با اندیشیدن تمهیدات عملی و برنامه ریزی های اصولی از پیامدهای زیانبار آن جلوگیری کنند.
تصادفات جاده ای در کشور از عمده ترین دلیل های صدمه های جانی محسوب می شوند. به طوری که آمارهای ارایه شده در 1396 خورشیدی نشان می دهد که 16 هزار و 201تن در حوادث رانندگی ترافیکی کشته شده‌اند. این در حالی است که در دنیا به ازای هر 10 هزار خودرو حدود 9 تن کشته می‌شوند، اما در ایران به ازای این تعداد خودرو، 37 تن کشته می‌شوند و این آمار بر ضرورت اصلاح راه‌های کشور و بالابردن سطح ایمنی خودروها تاکید دارد.
عوامل مؤثری در بروز حوادث جاده ای دخالت دارند که در سه عنوان کلی به راه، عامل طبیعی، وسیله نقلیه و عامل انسانی تقسیم می شوند و هر کدام از این عوامل زیربخش های گوناگونی را در برمی گیرند. با توجه به داده های سازمان جهانی بهداشت، مرگ های جاده ای در حدود 25 درصد کل مرگ های ناشی از جراحت ها را شامل می شود. یکی از مهمترین آمارها در تصادف ها و آسیب ها از نقش 70 تا 90 درصدی عوامل انسانی در تمامی تصادف ها حکایت دارند.
سوانح جاده ای یک پدیده اجتماعی به شمار می رود که نیازمند شناسایی ابعاد زیربنایی تر آن از قبیل مسایل فرهنگی، روانی، جامعه شناختی، تبلیغاتی، قضایی و پزشکی است و همچنین لزوم بررسی نقش و جایگاه پلیس در کنار نارسایی های ناشی از فناوری از جمله کیفیت راه ها و خیابان ها، کیفیت ساخت خودروها و … را نشان می دهد. به طور قطع آمار معلولان و مصدومان ناشی از حوادث رانندگی و جاده ای 10 تا 15 برابر میزان تلفات ناشی از آن است که عواقب جبران ناپذیر آن بی سرپرستی، مشکل های روحی و روانی، هزینه های هنگفت درمانی و نیز مسایل جزایی و قضایی محسوب می شوند.
در ادامه گفت وگو با سرهنگ «عین‌اله جهانی» معاون اجتماعی، فرهنگ و ترافیک راهور ناجا و «فرشاد اسکندری» رییس اداره راهداری و حمل ونقل جاده ای شهرستان ری را از نظر می گذرانیم.
** سهل انگاری در رانندگی عامل اصلی حوادث جاده ای
عین الله جهانی با اشاره به این موضوع که برخی از سهل انگاری ها در رانندگی به حوادث جاده ای منجر می شود، گفت: خواب یکی از علت های اصلی حوادث رانندگی محسوب می شود، از این رو باید رانندگان در هنگام خستگی و خواب آلودگی از رانندگی پرهیز کنند زیرا بی توجهی به این مهم برای سرنشینان و عابران پیاده فاجعه آفرین است و اگر راننده، خود را به کشتن ندهد، به طور قطع سرنشینان و عابران پیاده را به کام مرگ می کشاند.
معاون اجتماعی و فرهنگ و ترافیک راهور ناجا، تصریح کرد: یکی دیگر از عوامل اصلی که سبب مرگ افراد در حوادث جاده ای می شود، مربوط به افرادی است که با سرعت بالا و غیرمجاز رانندگی می کنند که اگر خودرو از استانداردهای اسکلت و تجهیزات حفاظتی برخوردار نباشد می تواند به میزان تصاعدی شدت تصادف را افزایش بدهد. تصادف های رخ به رخ همواره به کشته و مجروحیت جدی سرنشینان و راننده می انجامد. سهل انگاری در رانندگی، سبقت غیر مجاز و تجاوز به چپ در جاده های دوطرفه از جمله دلیل های اصلی حوادث رانندگی در جاده ها هستند.
وی در ادامه افزود: متأسفانه خانواده‌ها توجه و نظارت زیادی روی سابقه رانندگی، میزان مهارت و تجربه جوانان جهت هدایت وسایل نقلیه در جاده‌ها ندارند و همین موضوع گاهی باعث بروز تصادف ها می‌شود. برخی مواقع رانندگان پس از فعالیت روزانه و بدون استراحت وارد جاده‌ها می‌شوند و طبیعی است که در این شرایط احتمال بروز حوادث رانندگی نیز بالاتر می‌رود. هنگام بازگشت از سفر نیز رانندگان باید توجه کنند که خواب و استراحت کافی داشته باشند و سپس پشت فرمان بنشینند.
معاون اجتماعی و فرهنگ و ترافیک راهور ناجا، سوانح جاده ای را ناشی از بی توجهی رانندگان به قانون دانست و بیان داشت: هوشمند شدن شیوه‌های نظارت در سطح شهر و جاده‌ها، بالاتر رفتن فرهنگ رانندگی هموطنان نسبت به سال های گذشته و افزایش نرخ جریمه‌های رانندگی که از نظر روانی تأثیر زیادی روی رانندگان گذاشته است از مهمترین عواملی به شمار می رود که سبب کاهش تصادف های فوتی و جرحی می شود. در کنار این عوامل، شناسایی نقاط حادثه خیز و رفع آنها، تلاش پلیس راهنمایی و رانندگی در شناسایی دلایل اصلی تصادف ها، مطالعه و بررسی تک به تک موارد در کم شدن اتفاق های ناخوشایند کمک می کند. یکی دیگر از موضوع های قابل پیگیری پایین بودن کیفیت خودروها به شمار می رود که این امر نیازمند توجه بیشتری است. پلیس راهور ناجا با مشاهده تمامی جاده‌ها و معابر حادثه خیز نقش تعیین‌کننده و بسزایی در کنترل و مدیریت حوادث دارد. به هرحال می‌توان با ایمن‌سازی جاده‌ها و رعایت کامل قوانین و مقررات رانندگی از طرف هموطنان آمار کشته شدگان در حوادث و سوانح جاده‌ای را کاهش داد.
جهانی در پایان با اشاره به وضعیت تردد در راه های اصلی کشور در روزهای پایانی تعطیلات تابستانی سال جاری، گفت: خوشبختانه از روزهای ابتدایی شهریور تاکنون چهار درصد کاهش در تعداد جانباختگان حوادث رانندگی در صحنه‌های تصادف ها را شاهد هستیم اما متاسفانه با افزایش 1.8 درصدی تصادف ها جرحی روبرو بوده ایم و بنابر اطلاعات موجود تخطی از سرعت مطمئنه که حدود 14.9 درصد از کل تصادف ها را به خود اختصاص می‌دهد در این موضوع تاثیرگذار است. بی‌توجهی به جلو در هنگام رانندگی با سهم 46.5 درصدی و انحراف به چپ از محور وسط راه در جاده‌های دوطرفه با سهم 14.3 درصدی از جمله عواملی هستند که دلیل حدود 76 درصد از حوادث جاده‌ها به شمار می روند. رعایت بیش از پیش مقررات راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها به خصوص در 30 کیلومتری شهرها بسیار ضروری است و دلیل تصادف ها در این محدوده، تردد عابرین پیاده و وسایل نقلیه از عرض جاده‌ها و رانندگی همراه با خستگی و خواب آلودگی بعضی رانندگان محسوب می شود. در بازه زمانی ساعت 12 تا 24 بیشترین تصادف ها اتفاق می‌افتد، همچنین ساعت 16 تا 24 نیز بازه زمانی با آمار بالای تصادف‌های فوتی است.
** عامل انسانی مهمترین علت تاثیرگذار در ایجاد حوادث رانندگی و جاده ای
فرشاد اسکندری رییس اداره راهداری و حمل ونقل جاده ای شهرستان ری نیز در ادامه مهمترین عامل تأثیرگذار در ایجاد حوادث رانندگی و جاده ای را عامل انسانی دانست و توضیح داد: هر چند سهم عامل انسانی از دیگر عوامل بیشتر و تغییر این عامل نسبت به تحول های فناوری در حوزه راه و وسیله نقلیه، کندتر است. از آنجا که عامل انسانی به آموزش، تغییر رفتار و فرهنگ سازی نیاز دارد، از همین رو به سختی تغییر پیدا می کند و بسیار زمان بر است. به نظر می رسد بهترین راهکار برای کاهش تصادف های رانندگی در آینده، آموزش و فرهنگ سازی از همان دوران ابتدایی در مدرسه ها به شمار می رود زیرا سن کودکی مناسب ترین زمان برای یادگیری به است، به گونه ای که آموزش های داده شده در ذهن افراد نهادینه می شود. برگزاری دوره های آموزشی فرهنگ رانندگی و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی می تواند از جمله موارد تاثیرگذار در کاهش حوادث جاده ای باشد. برای رسیدن به این هدف، می توان در برنامه درسی هفتگی مدرسه ها با استفاده از کادری مجرب و توانمند، ساعتی را به آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی اختصاص داد که بی شک تاثیر بسیار شگرفی در فرهنگ صحیح رانندگی نسل آینده خواهد داشت.
رییس اداره راهداری و حمل ونقل جاده ای شهرستان ری، وضعیت نامناسب راه ها و جاده ها را یکی دیگر از عوامل حوادث جاده ای عنوان کرد و یادآور شد: راه ها و جاده ها به عنوان یکی از مهمترین علت های ایجاد حوادث جاده ای به شمار می روند که مسوولان باید با جدیت بیشتری به آن توجه کنند و در ایجاد جاده های ایمن تلاش بیشتری انجام دهند تا بتوان با جاده های استاندارد حداقل قسمتی از سهل انگاری های رانندگان و مشکل های فرهنگی رانندگی را جبران کرد. با توجه به اینکه 30 تا 40 درصد جاده های ایران کوهستانی هستند، سطوح جاده، کیفیت آسفالت و شیب عرضی جاده ها در بروز یا کاهش تصادف ها و واژگونی خودروها تاثیر دارند، پس نیاز است مسوولان مربوطه به چنین مسایلی توجه و با نقشه برداری صحیح در ساخت جاده ها به ویژه جاده های کوهستانی به کاهش تلفات رانندگی کمک کنند.
2 بانده کردن جاده ها و ایجاد آزادراه های مورد نیاز، نصب دوربین های نظارتی، آسفالت و خط کشی و روکش های مناسب نیز در کاهش تصادف ها نقش بسیار مهمی دارند. یکی دیگر از مواردی که می تواند در ایمنی جاده ها موثر باشد، گرفتن غرامت از راه سازانی است که به درستی کار خود را انجام نمی دهند و جاده ها را ناامن و بی کیفیت می سازند.
وی با ارایه راهکارهایی در ارتباط ایمن سازی جاده ها و وسایل نقلیه، گفت: این روزها اگر به سخن شهروندان توجه کنید، در می یابید که به شدت از کیفیت خودروهای سواری تولید داخل، ناراضی هستند و به طور قطع یکی از دلیل های تصادف های جاده ای و مرگ اقوام خویش در سوانح رانندگی را از بی کیفیت بودن خودروهای داخلی می دانند. اگرچه تصادف های جاده ای تلفات جانی و مالی ناشی از این اتفاق ها در همه جای دنیا مشاهده می شود و همه نوع خودرویی نیز در خطر سانحه قرار دارد اما هرچه خودروها از استاندارد لازم برخوردار باشند، ضریب تصادف و تلفات پایین می آید.
اسکندری در پایان درباره ضرورت افزایش استاندارد خودروها و توجه خودروسازان به این مهم تصریح کرد: گرفتن غرامت از خودروسازان در تصادف هایی که خودرو در آن نقش اساسی دارد، می تواند در ممانعت از تکرار ساخت خودروهای معیوب و رفع نواقص آن تاثیر بسزایی داشته باشد. به نظر می رسد باید در کنار تولید خودروهای داخلی، فرهنگ صداقت و وجدان کاری نیز وجود داشته باشد تا هر روز شاهد مرگ و میر ناشی از تصادف هایی که خودروها بیشترین نقش را در آن دارند، نباشیم. ایجاد شرایط رقابتی با خودروسازان جهانی در میان تولید کنندگان داخلی نیز برای ارتقای ایمنی خودروها و به دنبال آن کاهش تلفات رانندگی راهگشا خواهد بود.
