تاک و برجام محور دیپلماسی ایران در سنگاپور

«تاک و برجام» اصلی ترین شاخص های فعالیت محمد جواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در متن و حاشیه اجلاس شش روزه وزیران امورخارجه آسه آن در سنگاپور بود که امروز شنبه به کار خود پایان می دهد.

امضای اسناد الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری اتحادیه جنوب شرق آسیا موسوم به تاک توسط محمد جواد ظریف وزیرامورخارجه چشم انداز جدیدی در روابط کشور با این منطقه را فراهم کرد . علاوه براین برجام و راهکارهای همکاری دیگر کشورها با ایران پس از خروج آمریکا از آن محور دیگر دیپلماسی ایران در سنگاپور بود.

پنجاه و یکمین اجلاس وزیران امورخارجه کشورهای عضو آسه آن که از روز دوشنبه هشتم مرداد در سنگاپور شروع شده و امروز به کار خود پایان می دهد، بستری برای حضور فعال دستگاه دیپلماسی ایران نیز در عرصه مراودات منطقه ای و بین المللی را فراهم ساخت.

این حرکت به ویژه پس از اقدام یکجانبه آمریکا در خروج از توافقنامه بین المللی برجام و بازگشت تحریم هایی که ترامپ وعده آنها را داده بود، برای کشور حائز اهمیت بود.

دو مولفه وزیرامورخارجه ایران چهارشنبه شب برای شرکت در اجلاس وزیران خارجه آسه آن و امضای اسناد تاک وارد سنگاپور شد و شنبه صبح این کشور را به مقصد تهران ترک کرد.

** تاک و اهمیت حضور ایران

وزیر امورخارجه ایران روز پنجشنبه 11 مرداد در یک مراسم ویژه با حضور تمام وزیران خارجه کشورهای عضو آسه آن اسناد مرتبط با الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری اتحادیه جنوب شرق آسیا موسوم به ‘تاک’ را امضا کرد تا ایران به طور رسمی با پیوستن به آن بتواند از ظرفیت های پنجمین قدرت اقتصادی دنیا برای توسعه تعاملات اقتصادی خود استفاده کند.

در مراسم ویژه امضای این اسناد در محل اکسپوی سنگاپور، ‘جواد انصاری’ سفیر ایران در سنگاپور و تمام وزیران امورخارجه 10 گانه این کشورها شامل سنگاپور، مالزی، فیلیپین، اندونزی، میانمار، کامبوج، لائوس، ویتنام و برونئی حضور داشتند. همه وزیران آ.سه.آن نیز پس از ظریف ، این اسناد را یک به یک امضا کرده و در پایان عکس ویژه این اقدام تاریخی نیز درقاب تصاویر خبرنگاران جای گرفت.
این مراسم توسط نمایندگان زیادی از خبرنگاران و نمایندگان رسانه های بین المللی حاضر در اجلاس، پوشش خبری و تصویری داده شد.
تشریفات قانونی الحاق ایران به پیمان پیشتر در داخل کشور مراحل خود را طی کرده بود.

لایحه الحاق ایران به تاک در مجلس شورای اسلامی در مرداد ماه 1396 با 181 رای موافق، یک رای مخالف و سه رای ممتنع از مجموع 224 نماینده حاضر به تصویب رسیده بود.

مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در تاریخ 14 تیر 97، لایحه پیوستن دولت به پیمان مودت و همکاری در جنوب شرقی آسیا موسوم به «تاک» را تایید کرد.

پیمان مودت و همکاری جنوب شرق آسیا (تاک) در فوریه سال 1976 از سوی کشورهای اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و سنگاپور به امضاء رسید و بر اساس اصلاحیه ای که در سال 1987 صورت گرفت، مقرر شد که کشورهای دیگر خارج از حوزه جنوب شرق آسیا نیز بتوانند به عضویت این پیمان منطقه ای درآیند. پس از آن در سال 1998 نیز موافقت همه اعضاء به منظور پذیرش عضو جدید در این پیمان مورد تاکید قرار گرفت.

هند و چین نخستین کشورهایی بودند که در سال 2003 در جزیره بالی اندونزی پیوستن به ‘تاک’ را امضاء کردند و تا سال 2009 میلادی 16 کشور از جمله آمریکا به این پیمان منطقه ای پیوستند و اتحادیه اروپا نیز پس از انجام برخی اصلاحات که اجازه عضویت نهادهای غیردولتی را نیز در آن گنجاند، به عضویت ‘تاک’ در آمد.

این پیمان منطقه ای در حال حاضر دارای 35 عضو است که مراکش، مصر، شیلی، نروژ، برزیل و انگلستان به ترتیب تازه ترین کشورهایی هستند که به ‘تاک’ پیوسته اند.

هدف از تاک ترویج ‘صلح پایدار’، ‘مودت همیشگی’ و همکاری بین مردم جنوب شرق آسیا است که به همبستگی، تقویت و روابط نزدیک آنها کمک می کند.
احترام متقابل به استقلال، حاکمیت، برابری، همبستگی منطقه ای و هویت ملی همه کشورها؛ عدم مداخله در امورد داخلی سایر کشورها، حق هدایت کشور بدون مداخلات خارجی یا اجبار؛ پایان دادن به تفاوت ها و چالش های از طریق ابزار صلح آمیز؛ رد تهدید و یا استفاده از نیروی قهری و همکاری موثر بین همه اعضاء از جمله اصولی هستند که این پیمان بر آنها تاکید دارد.
نگاهی به عملکرد پیشین اتحادیه آ.سه.آن و همچنین ظرفیت هایی که این اتحادیه منطقه ای از آن برخوردار است، به درک ضرورت پیوستن ایران به این اتحادیه ای کمک می کند.

** ظرفیت های تاک برای ایران

منطقه آسه آن به بیش از 650 میلیون نفر جمعیت ،پنجمین بلوک اقتصادی جهان محسوب می شود و همه کشورها و اتحادیه های مهم مانند اتحادیه اروپا درصدد استفاده از ظرفیت های اقتصادی این منطقه هستند.
طبق اطلاعات تارنمای آ.سه.آن پیش بینی شده تا سال 2025 میزان صادرات درون منطقه ای این بلوک با رشد سالانه یک و نیم درصد به 375 میلیارد دلار برساند، که این افزایش ناشی از رشد مداوم و قدرتمند و همچنین نیروی انسانی زیاد منطقه است.
صادرات درون منطقه ای آ.سه.آن بر اساس آخرین آمار ارائه شده در سال 2016 میلادی 305 میلیارد دلار بوده است .
آنگونه که در تارنمای رسمی ‘آ.سه.آن’ آمده است، در مجموع میزان تجارت دو جانبه ای که که در بین اعضاء آ.سه.آن و همچنین این اتحادیه با سایر کشورهای جهان صورت گرفته و بر اساس آخرین آمار سال 2016 میلادی بیش از دو هزار و 270 میلیارد دلار برآورد شده است.

بر اساس این آمار، 24 درصد تجارت انجام شده آ.سه.آن در بین اعضاء خود این اتحادیه بوده و پس از آن چین با 15.2 درصد، ژاپن با 10.5 درصد، اتحادیه اروپا با 10 درصد، آمریکا با 9.4 درصد و کره جنوبی با 5.4 درصد اصلی ترین شرکای تجاری این اتحادیه بوده اند.
این آمار وضعیت کنونی وچشم انداز آتی اقتصادی این بلوک را در منطقه وجهان به تصویر می کشدکه ایران می تواند از این ظرفیت ها در جهت توسعه اقتصادی خود با مدیریت صحیح و کارآمد استفاده بهینه داشته باشد.

البته نگاهی به آمار مبادلات تجاری ایران و آ.سه.آن حاکی از روابط حداقلی ایران با این بلوک اقتصادی در شرایط کنونی است.

طبق آمار اعلام شده در سال 2016 سهم صادرات از این منطقه به ایران یک میلیارد و 78 میلیون دلار و واردات از ایران به منطقه 213 میلیون دلار بوده که در مجموع رقم یکدهم درصد از کل مبادلات تجاری آ.سه.آن را به خود اختصاص داده است.

بنابراین کشور تاکنون سهم بسیار کمی از فرصت های تجاری این منطقه را مورد بهره برداری قرار داده و انتظار می رود الحاق ایران به تاک ظرفیت ها برای توسعه همکاری های متنوع ازجمله اقتصادی در این منطقه را در یک رابطه متقابل و متعادل برای دو طرف افزایش دهد.

نکته حائز اهمیت این است که بخش های دولتی و خصوصی ایران باید با استفاده از پیمان ‘تاک’ فرصت های آشنایی آ.سه.آن با ظرفیت ها و توانمندی های اقتصادی ایران را افزایش داده و درجهت به ویژه صادرات کالاهای ایرانی به این کشورها تلاش های خود را مضاعف کنند.

علاوه براین ایران می تواند نقش دروازه غرب و شرق آسیا را در تعاملات وتبادلات تجاری میان این دو منطقه را ایفا کند و همانند کریدوری توسعه تجارت در منطقه را بهبود بخشد و از این مسیر در جهت توسعه صادرات خود نیز گام بردارد.

** برجام

توافق هسته ‌ای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بیست و سوم تیرماه سال 1394 (چهاردهم ژوئیه 2015) در وین بین نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، اتحادیه اروپا و گروه 1+5 شامل انگلیس، فرانسه، آمریکا، روسیه، چین و آلمان امضا شد.
با اجرای برجام از دی ماه 1394، مقام های ایرانی بارها به کارشکنی های طرف مقابل بویژه آمریکا در اموری مانند ارتباط های مالی و تجاری اعتراض کردند.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا پس از تهدیدهای مکرر سرانجام روز 18 اردیبهشت خروج این کشور از برجام را اعلام و دستور بازگشت تحریم ها را در دوره 90 و 180 روزه صادر کرد. تحریم های آمریکا علیه ایران 15 مرداد و 13 آبان در حوزه های مختلف باز خواهد گشت.

این کشور با خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، یونسکو و برجام، همچنین اعمال تحریم ها بدون تصویب سازمان ملل عملا عدم تعهد خود به توافقنامه های جهانی را به تصویر کشید.

اجلاس وزیران امورخارجه آسه به عنوان یک نشست بین المللی که علاوه برحضور 10 وزیرخارجه این اجلاس بیش از 20 وزیر خارجه کشورهای طرف همکاری با این کشور از سراسر جهان حضور داشتند، فرصت مناسبی برای تحرک دیپلماسی ایران در جهت خنثی کردن اقدام غیرقانونی آمریکا در خروج از برجام و اهداف این کشور در انزوای ایران بود.

دکتر ظریف وزیر امورخارجه ایران در ایام حضور در پنجاه و یکمین اجلاس وزیران خارجه آسه آن در سنگاپور با حدود 14 نفر از همتایان و یا مقام های ارشد کشورهای مختلف جهان از جمله رئیس جمهوری سنگاپور، بسیاری از وزیران امورخارجه آسه آن مانند مالزی، اندونزی،فیلیپین، سنگاپور، ویتنام، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزیران امورخارجه چین، ژاپن، روسیه، استرالیا، نیوزیلند،ترکیه، دبیرکل آسه آن با محور برجام و تاکید بر رعایت اصول چندجانبه گرایی درجهان و مقابله با بی تعهدی نسبت به تعهدات بین المللی و یکجانبه گرایی دیدار و گفت وگو کرد.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت وگو با خبرنگار اعزامی ایرنا به سنگاپور درمورد نتایج سفرش به سنگاپور ضمن اینکه الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری آ.سه.آن را گام مهمی برای توسعه روابط ایران با پنجمین قدرت اقتصادی جهان دانست تاکید کرد: تمام مقام های ارشد آسه آن و سایر کشورهای طرف گفت وگو با تهران نیز درحاشیه این اجلاس بر حفظ برجام و گسترش روابط با ایران تاکید کردند.

وزیر امورخارجه ایران خاطرنشان ساخت: از فرصت این دیدارها برای شرح وضعیت کنونی، خروج آمریکا از برجام و فشارهای غیرقانونی که آمریکا بر اعضای سازمان ملل می آورد تا با قطعنامه های سازمان ملل مقابله کند، استفاده شد و حضور در این اجلاس همچنین فرصتی برای بحث در مورد نحوه گسترش روابط دو جانبه ایران با این کشورها بود.

به گفته وی در تمام دیدارهایی که با نخست وزیر سنگاپور و تمام وزیران امورخارجه داشتم این موضوع بارزبود که همگی بر عزم خود برای حفظ برجام و استفاده از راهکارهای نوآورانه برای ادامه گسترش روابط اقتصادی خود با ایران تاکید کردند.
آسه آن امسال دو شعار مقاومت و نوآوری دارد که هر دو این شعارها در شرایط کنونی ما بسیار مهم است و نشان دهنده این واقعیت است که سیاست های یکجانبه گرایانه که مغایر با نظم بین المللی است کشورها را ناگزیر کرده تا اقدامات مرتبط با مقام سازی برای مقابله با این گونه سیاست ها را مورد پیگیری قرار دهند.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران گفت: باتوجه به نزدیک شدن اجرای اولین گروه از تحریم های آمریکا مجموعه ای از کشورها در تمام قاره های مختلف دنیا این آمادگی را دارند که در رویارویی با این تحریم ها روش هایی را پیدا کنند که بتوانند در مقابل با فشارهای آمریکا مقاوم باشند و از نوآوری ها برای ادامه سیاست های خود استفاده کنند.

وی تاکید کرد: تمام مقام های ارشد طرف گفت وگو با ایران منافع خود را در حفظ برجام و تداوم روابط و گسترش روابط با ایران می دانند.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

لینک کانال ایتا

لینک کانال سروش

لینک صفحه اینستاگرام

دانلود اپلیکیشن اندروید دادورزیار

منبع خبر : ایرنا