انتخاب رشته اجباری

هر دم از این باغ بَری می رسد؛ مشکلات ثبت نام در مدارس دولتی و غیردولتی از هزینه ها گرفته تا انتخاب محل مدرسه کم بود، حالا خبر می رسد که در برخی مناطق آموزش و پرورش به نام طرح هدایت تحصیلی دانش آموزان را به انتخاب برخی رشته ها اجبار می کنند.

پدر یک دانش آموز با مراجعه به خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) و ارایه مستندات اعلام کرد که در منطقه چهار آموزش و پرورش شهر تهران به نام هدایت تحصیلی، فرزند او را به انتخاب رشته علوم انسانی مجبور کرده اند.

«س.م» در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: فرزندم متقاضی ورود به پایه دهم و تحصیل در رشته علوم تجربی است و شرایط لازم را هم دارد اما مدرسه مورد نظر او را به دلیل مجازنشناختن رشته تحصیلی علوم تجربی در برگه هدایت تحصیلی و الزام دانش آموز به انتخاب رشته علوم انسانی (برخلاف میل باطنی و نمرات کارنامه ای) ثبت نام نکرده است.

پدر این دانش آموز توضیح داد: علاوه بر نمرات اختصاصی برای رشته علوم تجربی، کارنامه تحصیلی فرزندم نیز بالای 17 و بیش از حد نصاب مندرج در کتابچه راهنمای هدایت تحصیلی است اما در هدایت تحصیلی رشته علوم انسانی را انتخاب کرده اند.

در صفحه شماره 7 کتابچه راهنمایی هدایت تحصیلی حدنصاب میانگین علوم تجربی طی سه سال به ترتیب 13 (ریاضی) و 14 (تجربی) عنوان شده است.

همچنین براساس دفترچه هدایت تحصیلی و دستورالعمل آن هدایت دانش آموزان به رشته های مربوط به شاخه نظری (علوم تجربی، ریاضی فیزیک، ادبیات و علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی) براساس امتیاز، ظرفیت ها و محدودیت منطقه ای انجام می شود.

به گزارش ایرنا، ساختار آموزشی 3- 3 – 6 از سال تحصیلی 91 – 90 با استقرار پایه ششم آغاز شد که در قالب آن هدایت تحصیلی و انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان در پایه نهم پس از اعلام نتایج امتحانات خردادماه این دانش آموزان اجرا می شود.
در فرایند هدایت تحصیلی، دانش‌آموزان می ‌توانند بر اساس قوانین تدوین شده و ابلاغی به مدارس، بهره مندی از خدمات راهنمایی و مشاوره با درنظرگرفتن علاقه، استعداد و مؤلفه توزیع متوازن رشته‌های تحصیلی بر اساس امکانات موجود یکی از شاخه‌های تحصیلی را انتخاب کنند و در آن ادامه تحصیل دهند.

پیگیری خبرنگار ایرنا نشان می دهد که مشکل اجبار به انتخاب رشته تنها به یک شهروند محدود نمی شود به طوری که یک کارشناس مشاوره هدایت تحصیلی نیز با تایید این مشکل گفت: پس از سه سال اجرای طرح هدایت تحصیلی باید نتایج مثبتی می گرفتیم اما سال به سال بدتر شده است.
عباس فرجی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: سال گذشته مهمترین مشکل تضاد آیین نامه هدایت تحصیلی با آنچه در عمل اجرا شد بود که مشکلاتی ایجاد کرد.
وی توضیح داد: در آیین نامه گفته شده بود 65 درصد امتیاز هدایت تحصیلی مبتنی بر نظرات مشاور، دانش آموز، والدین، معلمان و آزمون ها و بقیه امتیازها بنا بر سوابق تحصیلی دانش آموز باشد ولی در اجرا این مهم رعایت نشد و تنها ملاک، نمرات و سوابق تحصیلی به عنوان شاخص در دستور کار قرار گرفت.
این کارشناس افزود: سال گذشته رشته علوم تجربی متقاضیان زیادی داشت، تقاضا برای رشته های فنی و حرفه ای نیز کاهش یافت و توازن مناسب برای رشته ها وجود نداشت.
وی اضافه کرد: به همین منظور مسئولان آموزش و پرورش به دنبال مهار راههای ورود به رشته تجربی و افزایش جمعیت دانش آموزان رشته های فنی و حرفه ای بودند که افزایش یک پایه به فنی و حرفه ای بدون برنامه ریزی و توجه به تعداد موردنیاز معلم آن انجام شد.
این کارشناس تاکید کرد: امسال نیز نمرات و سوابق تحصیلی بیشتر به عنوان ملاک های هدایت تحصیلی مدنظر قرار گرفته است که نظر دانش آموزان، معلم، والدین و مشاور کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

به گزارش ایرنا گرچه ممکن است تورم جمعیت دانش آموزان در یک رشته تحصیلی از ابعاد مختلف مشکل ساز باشد اما بی شک روشی که برخی مسئولان آموزش و پرورش در پیش گرفته اند راهکار نیست زیرا به جای اجبار باید در این زمینه فرهنگ سازی کرد یا با ارایه مشاوره های مناسب والدین و دانش آموزان را به انتخاب رشته مناسب ترغیب کرد نه اجبار.

موضوع اجبار به انتخاب رشته تحصیلی یک موضوع است و محدودیت هایی که برخی خانواده ها با آن مواجه اند نیز موضوع دیگری است که باید مدنظر قرار گیرد زیرا پدر یکی از دانش آموزان که به خبرگزاری جمهوری اسلامی مراجعه کرده بود با بیان اینکه در محدوده محل سکونت وی هیچ مدرسه ای برای رشته علوم انسانی وجود ندارد افزود: در تعریف محدوده جغرافیایی در صفحه 20 کتابچه راهنما با ذکر و تاکید عبارت «محله» در تعیین محدوده جغرافیایی مدرسه لحاظ شده درحالی که نزدیکترین واحد آموزشی رشته علوم انسانی بیش از چهار کیلومتر با منزل مسکونی دانش آموز فاصله دارد.
وی افزود: مسئولان آموزش و پرورش در پاسخ به این مشکل که مدرسه دارای رشته علوم انسانی در محدوده ما وجود ندارد براحتی گفتند سرویس بگیرید و دخترتان را به مدرسه دیگری ببرید.
این شهروند افزود: برخی مدیران آموزش و پرورش برای سرپوش گذاشتن بر قصور خود در ارایه فضای آموزشی لازم در محله سکونت دانش آموز بصراحت به والدین می گویند از سرویس ایاب و ذهاب استفاده کنید.
وی گفت: در تماس با مدرسه محل تحصیل (دوره اول متوسطه) و درخواست بررسی و تجدید نظر هدایت تحصیلی با امتناع کارشناسان مربوطه مواجه شدم و مسئولان اعلام کردند که این کار صرفا در اختیار منطقه است و مدرسه نقشی در آن ندارد که نشان می دهد آزادی عمل از مدارس سلب شده است.
این پدر دانش آموز گفت: به منطقه آموزش و پرورش نیز مراجعه کردند که پاسخگو نبودند و واقعیت موجود الان این است که فرزندم با وجود نمرات بالای حد نصاب برای حضور در رشته تجربی و داشتن علاقه به این رشته جزو گروه «ج» علوم انسانی معرفی شده است.

به گزارش ایرنا براساس دستورالعمل هدایت تحصیلی رسیدگی به هرگونه درخواست یا اعتراض در امر انتخاب رشته تحصیلی و مدرسه محل ثبت نام در پایه دهم و همچنین عملکرد مدارس براساس مفاد دفترچه راهنما توسط ستادهای ثبت نام منطقه انجام خواهد شد.
براساس ماده 2 آیین نامه هدایت تحصیلی-شغلی، شناسایی و شناساندن استعداد، توانایی، علاقه و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان، کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه ای دانش آموزان، کمک به هدایت متوازن دانش آموزان به شاخه ها و رشته های تحصیلی براساس سیاست های توسعه ای کشور از اهداف هدایت تحصیلی است.

هدایت تحصیلی دانش آموزان براساس سه عامل عملکرد تحصیلی، بررسی مشاوره ای و ظرفیت محدودیت های صورت می پذیرد و ثبت نام دانش آموزان در مدارس دوره دوم متوسطه با تامل در «نمون برگ» ( فرم مخصوص) هدایت تحصیلی حاوی توصیه های لازم به دانش آموزان و والدین و همچنین نمون برگ اولویت ثبت نام حاوی اولویت ثبت نامی «الف» تا «د» انجام می شود.
ورود به هر یک از شاخه ها و رشته های تحصیلی منوط به کسب حد نصاب (کف) نمرات دروس تخصصی پایانی نوبت دوم(خردادماه) مربوط به آن رشته است و در صورت کسب نکردن حداقل میانگین دروس تخصصی در سه پایه تحصیلی هفتم، هشتم با ضریب یک و پایه نهم با ضریب سه برای شاخه، زمینه و رشته های مربوط، سایر عوامل و ملاک های هدایت تحصیلی آن دانش آموز، در تنظیم نمون برگ هدایت تحصیلی بی اثر خواهد بود.

شاخه، گروه و رشته ها براساس امتیاز نهایی برگه هدایت تحصیلی با توجه به سوابق دانش آموزان در تمام دروس دوره اول متوسطه با اعمال ضرایب هر یک از دروس در شاخه ها و رشته ها(35 امتیاز)، نظرسنجی از دانش آموزان به منظور توجه به اولویت های انتخاب آنان از بین شاخه ها و رشته های تحصیلی موجود در دوره دوم متوسطه(10 امتیاز) تعیین می شود.
همچنین این ملاک ها بر اساس نتایج آزمون های مشاوره ای شامل آزمون های توانایی و رغبت (30 امتیاز)، نظرسنجی از والدین به منظور تعیین اولویت های انتخاب رشته (5 امتیاز)، نظرسنجی از معلمان دروس مختلف دوره اول متوسطه به منظور اعمال نظر تخصصی آنان در تعیین اولویت های تعیین شاخه و رشته تحصیلی (10 امتیاز) و نظر نهایی مشاور براساس جمع بندی امتیازهای معیارهای ذکرشده(10امتیاز) خواهد بود.

امسال سومین سال استقرار پایه دهم و اجرای هدایت تحصیلی است؛ سال تحصیلی 96-95 هدایت تحصیلی دانش آموزان که بعد از 22 سال در دوره اول متوسط اجرا شد موضوع جدیدی برای خانواده ها و دانش آموزان و مدارس محسوب می شد و مشکلات بسیاری را در پی داشت.
در این سال اعلام شد بر پایه آیین نامه هدایت تحصیلی نمرات تحصیلی ملاک اصلی انتخاب رشته دانش‌آموزان نیست و آزمون‌های سنجش توانایی، رغبت و نظر مشاوران مدارس نقش بسزایی در انتخاب رشته دارد؛ اما دانش آموزان با کسب نمرات مطلوب در رشته های مورد علاقه خود ازجمله علوم تجربی و ریاضی باز می ماندند و به آنان رشته های علوم انسانی، فنی و حرفه ای و کاردانش پیشنهاد می شد.

سال تحصیلی 97-96 هدایت تحصیلی بنا به گفته مسئولان آموزش و پرورش به صورت توصیه ای اجرا شد؛ معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره روند اجرای هدایت تحصیلی گفت: علاوه بر تدوین دستورالعملی برای هدایت تحصیلی، رویکرد ما بنابر مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب آزادانه و آگاهانه دانش آموزان بود.
علی زرافشان اظهارداشت: این روند امسال همچون سال گذشته با افزایش آگاهی دانش آموزان، اولیا، مدیران، معلمان و مشاوران اجرا می شود.

30 خردادماه امسال نیز معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به انجام هدایت تحصیلی دانش آموزان پایه نهم بعد از اعلام نتایج امتحانات خردادماه اظهارداشت: از ابتدای سال تحصیلی ضمن تشکیل کمیته ای جلسات متعددی نیز برای اجرای مناسب هدایت تحصیلی و انتخاب رشته دانش آموزان برگزار شده است.

عبدالرسول کریمی برگزاری جلسات و نشست های توجیهی فرایند هدایت تحصیلی توسط مشاوران در سطح مدارس را از دیگر اقدامات آموزش و پرورش عنوان و بیان کرد: این جلسات از آبان 96 تا اردیبهشت 97 برای ارائه آموزش های لازم به مدیران، دبیران و والدین در رابطه با نقش آنان در هدایت تحصیلی و دانش آموزان برای انتخاب آگاهانه، عالمانه و منطقی رشته تحصیلی خود برگزار شده است.
وی گفت: بیش از 90 هزار دفترچه هدایت تحصیلی شامل برنامه زمان بندی هدایت تحصیلی، اطلاعات لازم در مورد رشته های تحصیلی و موضوع های مختلف در این حوزه تدوین شده و در اختیار دانش آموزان و خانواده هایشان قرار گرفته است.

معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران در این گفت و گو تاکید کرد که هیچ اجباری برای انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان وجود ندارد و تنها انتخاب آگاهانه آنان مدنظر است.

با بررسی اجرای روند هدایت تحصیلی در بعضی از مناطق و مدارس تهران در می یابیم که امسال هم سخنان مسئولان آموزش و پرورش چندان عملی نشده و به گفته اولیا، برخی مناطق دانش آموزان را به انتخاب رشته تحصیلی مجبور می کنند و گویا نام هدایت تحصیلی باید به اجبار تحصیلی تغییر پیدا کند.
این مشکلات در حالی مطرح می شود که معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران پیش از این اعلام کرده بود که وظیفه این نهاد آگاه سازی دانش آموزان نسبت به رشته های تحصیلی و انتخاب آنهاست و مهمتر اینکه دانش آموزان باید بتوانند انتخاب خوب و منطقی داشته باشند و استعدادهای خود را در همان جهت هدایت کنند.
کریمی ظرفیت سازی برای رشته های مختلف در مدارس دولتی با همکاری و هماهنگی معاونت آموزش متوسطه را از دیگر اقدامات انجام شده در روند هدایت تحصیلی دانش آموزان عنوان کرد و گفت: فرم های هدایت تحصیلی بعد از اعلام نتایج امتحانات خردادماه بدون تغییر همچون سال گذشته با آگاهی، دانش و هماهنگی بیشتر و براساس برنامه زمان بندی اجرا خواهد شد و خانواده ها دغدغه ای در این زمینه نداشته باشند زیرا در صورت لزوم ظرفیت جدیدی را هم در مدارس ایجاد می کنیم.

باتوجه به وضعیت کنو نی جمعیت دانش آموزان در هرکدام از رشته ها اصل موضوع هدایت تحصیلی ضروری به نظر می رسد و اجرای این طرح باید با سازوکار مناسب تری همراه باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

لینک کانال ایتا

لینک کانال سروش

لینک صفحه اینستاگرام

دانلود اپلیکیشن اندروید دادورزیار

منبع خبر : ایرنا