آیین نامه نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات،آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه‌ھای الکترونیکی و جایگزینھای حبس
شماره ١٠٠/۶٢۴٧/٩٠٠٠ – ۴/٢/١٣٩٨
جناب آقای اکبرپور
رئیس محترم ھیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
تصویر آیین نامه شماره ٩٠٠٠/۶١۴١/١٠٠ مورخ ١٣٩٨/٢/۴ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه ھای الکترونیکی و جایگزینھای حبس» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می گردد.
مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه ـ محسن محدث
شماره ١٠٠/۶٢۴٧/٩٠٠٠ – ۴/٢/١٣٩٨
قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت آیین نامه نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات،آزادی مشروط، نظارت سامانه ھای الکترونیکی و جایگزینھای حبس در اجرای ماده ۵۵٧ قانون آیین دادرسی کیفری و بنا به پیشنھاد وزیر دادگستری، «آیین نامه نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه ھای الکترونیکی و مجازات ھای جایگزین حبس» به شرح مواد آتی است:
فصل اول: کلیات
ماده ١ ـ اصطلاحات و واژگان مذکور در این آیین نامه در معانی زیر بکار می رود:
الف ـ قانون: قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢؛
ب ـ قانون آیین دادرسی کیفری: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢ با اصلاحات و الحاقات بعدی
پ ـ سازمان: سازمان زندانھا و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور؛
ت ـ سازمان قضایی: سازمان قضایی نیروھای مسلح جمھوری اسلامی ایران؛
ت ـ قاضی اجرا: قاضی اجرای احکام کیفری یا دادیار مجری حکم ؛
ج ـ دستگاه اجرایی: دستگاه اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ٢٩ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی.
چ ـ دستگاه پذیرنده نظامی: کلیه نیروھای مسلح جمھوری اسلامی ایران، وزارت دفاع و سازمان ھای وابسته به آنھا و وزارت اطلاعات؛ از جمله مراکز و واحدھای امور بھداشتی و درمانی، آموزشی، فرھنگی، علمی، امور فنی و حرفه ای، کشاورزی، عمرانی، صنعتی، تولیدی، خدماتی، ورزشی و آماد و پشتیبانی؛
ح ـ تأسیسات حقوقی: قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی، آزادی تحت نظارت سامانه ھای الکترونیکی و مجازات ھای جایگزین حبس، موضوع این آیین نامه.
خ ـ مددکار اجتماعی: فردی است که دارای دانش مددکاری و علوم اجتماعی و مھارت در تنظیم روابط انسانی است و خدمات مددکاری را زیر نظر قاضی اجرا انجام می دھد.
د ـ مأمور مراقبتی: فردی است که تحت نظارت قاضی اجرا وظایف مربوط در این آیین نامه را اجرا می کند. مأموران مراقبتی محکومین نظامی از بین ضابطان نظامی انتخاب می شوند.
ذ ـ یگان: محلی است که فرد نظامی قبل از محکومیت در آن اشتغال داشته و یا در آنجا ھمچنان مشغول خدمت است.
ر ـ دادگاه: دادگاه صادرکننده حکم قطعی
ماده٢ـ رییس کل دادگستری استان، رئیس سازمان قضایی نیروھای مسلح استان، دادستانھای عمومی، انقلاب و نظامی و دستگاه پذیرنده نظامی باید بستر لازم برای استفاده از تأسیسات حقوقی را فراھم سازند.
ماده٣ـ قاضی اجرا برای اجرای تأسیسات حقوقی از خدمات مددکاران اجتماعی موضوع مواد (۴٨۶) و (۴٨٧) قانون آیین دادرسی کیفری استفاده می کند.
ماده۴ـ اعمال مقررات این آیین نامه درمورد محکومین برخوردار از نظام نیمه آزادی، آزادی مشروط و تعلیق بخشی از مجازات زندان، مانع اعمال وظایف مراکز مراقبت بعد از خروج نیست.
ماده۵ ـ در صورت انتقال یا مأموریت محکوم علیه نظامیبه خارج از حوزه قضایی، یگان مکلف است موضوع را به منظور اقدام قانونی به اجرای احکام اعلام کند.
فصل دوم: نحوه اجرای قرار تعویق صدور حکم و تعلیق اجرای مجازات
ماده۶ ـ پس از صدور قرار تعویق صدور حکم یا قرار تعلیق اجرای مجازات و تعیین مدت آن توسط دادگاه، قاضی اجرا مرتکب را احضار و دستور یا دستورھای دادگاه و چگونگی اجرا را به وی تفھیم و ھمچنین شیوه ھایی که امکان نظارت مامور مراقبتی در طول دوره تعلیق یا تعویق صدور حکم را فراھم آورد، به وی تفھیم می کند.
تبصره١ـ در قرار تعویق مراقبتی محکوم علیه موظف است به طور کتبی متعھد شود در مدت تعیین شده به وسیله دادگاه مرتکب جرمی نشود و دستورھا و تدابیر مقرر شده بوسیله دادگاه را رعایت کند یا به موقع اجرا گذارد.
تبصره٢ـ در صورتی که متھم در زندان باشد مراتب توسط قاضی اجرا به قاضی اجرای احکام مستقر در زندان منعکس تا اقدام مقتضی وفق این ماده انجام شود.
ماده٧ـ قرار تعلیق و تعویق اجرای مجازات و الغای قرار مذکور در سامانه مربوط ثبت می شود. قاضی اجرا مکلف است پس از صدور قرار تعلیق اجرای مجازات، مراتب را از طریق سامانه به اداره سجل کیفری اعلام کند.
ماده٨ ـ قاضی اجرا با ھمکاری مددکار اجتماعی یا مأمور مراقبتی بر نحوه اجرای دستورات دادگاه توسط مرتکب که وفق ماده (۴٣) قانون تعیین می شود به ترتیب و شرح زیر نظارت خواھد کرد:
الف ـ حرفه آموزی یا اشتغال به حرفه ای خاص، اقامت یا عدم اقامت در مکان معین، خودداری از تصدی کلیه یا برخی از وسایل نقلیه موتوری و خودداری از فعالیت حرفه ای مرتبط با جرم ارتکابی یا استفاده از وسایل مؤثر در آن؛ در موارد فوق، بر اساس آیین نامه راجع به نحوه اجرای مجازات ھای تکمیلی موضوع ماده٢٣ قانون، مصوب١٣٩٣ اقدام می شود.
تبصره ـ در مورد اقامت یا عدم اقامت در مکان معین محکوم علیه نظامی، رعایت تبصره«١ «ماده (٣) قانون مجازات جرایم نیروھای مسلح الزامی است.
ب ـ درمان بیماری یا ترک اعتیاد:
مددکار اجتماعی با اخذ گواھی پزشک معالج و تایید پزشکی قانونی یا پزشک معتمد محل و بررسی فرآیند درمان یا ترک اعتیاد مراتب را به قاضی اجرا گزارش می نماید.
پ ـ پرداخت نفقه افراد واجب النفقه:
مرتکب باید تا پایان ھر ماه نفقه افراد واجب نفقه را به شماره حسابی که قاضی اجرا اعلام نموده، پرداخت و رسید آن را به قاضی اجرا تحویل نماید.
ت ـ خودداری از ارتباط و معاشرت با شرکا یا معاونان جرم یا دیگر اشخاص از قبیل بزه دیده:
قاضی اجرا تعھد کتبی مبنی بر خودداری مرتکب از ارتباط و معاشرت با شرکا یا معاونان جرم یا سایر اشخاصی که در حکم دادگاه آمده است، از وی اخذ می نماید. مأمور مراقبتی با توجه به موقعیت و تعداد شرکا یا معاونان جرم، ھر ماه بر نحوه اجرای دستور دادگاه نظارت می کند و در صورت مشاھده یا اطلاع از تخلف محکوم علیه مراتب را به قاضی اجرا گزارش می کند. صرف ارتباط موقتی یا ساده مرتکب با اشخاص مورد نظر نقض دستور دادگاه نیست. تشخیص این امر با دادگاه است.
تبصره ـ قاضی اجرا مراتب خودداری از ارتباط و معاشرت موضوع این ماده را حسب مورد به ضابطان نظامی یا دادگستری اعلام می کند تا در صورت مشاھده تخلف مرتکب، مراتب را به وی گزارش نمایند.
ث ـ گذراندن دوره یا دوره ھای خاص آموزش و یادگیری مھارت ھای اساسی زندگی یا شرکت در دوره ھای تربیتی، اخلاقی، مذھبی، تحصیلی یا ورزشی:
قاضی اجرا با توجه به نوع دوره و مدت زمانی پیش بینی شده در رأی دادگاه از طریق مؤسسات یا نھادھایی که مورد تأیید مراجع قانونی ذیربط است، اقدام می کند. قاضی اجرا به اشخاص یا نھادھای مجری دوره ھای مذکور اعلام می کند که ارزیابی عملکرد آموزشی مرتکب را در پایان ھر دوره به قاضی اجرا منعکس کنند. در این زمینه، مددکار اجتماعی در ھر دوره بر نتیجه ارزیابی نظارت کرده و در پایان مراتب را به قاضی اجرا گزارش می کند.
تبصره ـ در مورد محکومین نظامی دوره یا دوره ھای آموزشی ویژه از طریق دستگاه ھای مرتبط با موضوع در نیروھای مسلح برگزار می شود.
ماده٩ـ نسبت به شخص حقوقی، چنانچه دستور دادگاه مبنی بر خودداری از فعالیت حرفه ای مرتبط با جرم ارتکابی یا عدم استفاده از وسایل مؤثر در آن فعالیت باشد، قاضی اجرا از طریق مأمور مراقبتی یا به ھر نحو دیگر، حداقل ماھی یک مرتبه نوع و میزان فعالیت ھای حرفه ای و نیز اقدامات طرفھای قرارداد شخص حقوقی یا سایر امور مرتبط با دستور را بررسی می کند تا مطمئن شود شخص حقوقی مفاد دستور را رعایت می کند. پس از گذشت یک سوم از دوره مراقبت، در صورت عدم دریافت گزارشی که مبنی بر اقدام خلاف دستور دادگاه باشد، قاضی اجرا می تواند نظارت را به صورت حداقل دو ماه یکبار انجام دھد و در صورت لزوم در مرکز فعالیت شخص حقوقی حضور یابد. چنانچه بعضی از شعب شخص حقوقی خارج از حوزه قضایی دادگاه باشد، قاضی اجرا از طریق اعطای نیابت قضایی به مرجع قضایی مربوط اقدام می نماید.
ماده١٠ـ در اجرای ماده ۵۵٢ قانون آیین دادرسی کیفری قاضی اجرا در صورت لزوم با اخذ نظر مددکار اجتماعی یا مامور مراقب مبنی بر رعایت حسن اخلاق و رفتار یا انجام دستورات مندرج در حکم دادگاه به نحو شایسته، پیشنھاد خود مبنی بر کاھش مدت تعلیق یا لغو تمام یا برخی از دستورات تعیین شده به دادگاه اعلام می کند.
ماده١١ـ در مواردی که موجبات قانونی اضافه شدن به مدت تعلیق یا الغای آن فراھم شود، دادستان یا قاضی اجرا مکلف است موضوع را برای اقدام قانونی به دادگاه اعلام کند.
فصل سوم: نظام نیمه آزادی
ماده١٢ـ به منظور ساماندھی نظام نیمه آزادی، سازمان عھده دار وظایف زیر می باشد:
الف ـ تأسیس مرکز نیمه آزادی و تشکیل مراکز متناظر آن در ادارات کل استانھا، به منظور اجرای برنامه ھا و تحقق اھداف نظام نیمه آزادی در اجرای ماده (۵۶) قانون.
ب ـ مطالعه و طراحی فعالیت ھای مرتبط با نظام نیمه آزادی؛
پ ـ تعامل، ھماھنگی و ھمکاری لازم با دستگاھھای اجرایی، تعاونیھا، سازمان ھای مردم نھاد و بخش خصوصی و انعقاد تفاھم نامه در اجرای نظام نیمه آزادی در چارچوب بودجه و اعتبارات سازمان؛
ت ـ نظارت بر مراکز نیمه آزادی در استانھا و شھرستانھا و محکومان تحت پوشش نظام مذکور؛
ث ـ ارزیابی فعالیت ھا، تھیه گزارش و آمار مربوط به نظام نیمه آزادی ؛
ماده١٣ـ محل انجام ھریک از فعالیت ھای شغلی، حرفه ای، آموزشی، حرفه آموزی، درمانی و نظایر اینھا که موضوع حکم دادگاه است، از سوی مرکز نیمه آزادی با ھماھنگی قاضی اجرا تعیین می شود؛ مگر اینکه در حکم دادگاه محل مزبور تصریح شده باشد.
تبصره ـ در مورد محکوم علیه نظامی محل مذکور با ھماھنگی نیروھای مسلح تعیین می شود.
ماده١۴ـ محل اجرای فعالیتھای مورد حکم دادگاه در نظام نیمه آزادی می تواند در ھر محلی از قبیل دستگاه اجرایی یا محل اقامت سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی اعم از عمومی یا غیردولتی باشد. در مورد محکومین نظامی، محل اجرای فعالیت، یگانھای نظامی و انتظامی مربوط و موسسات وابسته می باشد
تبصره١ـ بنیاد تعاون زندانیان مکلف است با بکارگیری امکانات، تجھیزات و فضاھای در اختیار، ھمکاریھای لازم را با مراکز نیمه آزادی انجام دھد.
تبصره٢ـ کارگاھھا و آموزشگاھھای وابسته به بنیاد تعاون زندانیان، در صورت وجود ظرفیت و امکانات برای انجام فعالیتھای شغلی و حرفه ای نظام نیمه آزادی دارای اولویت می باشند.
ماده١۵ـ محکوم علیه در طول اجرای نظام نیمه آزادی نمی تواند بدون موافقت دادگاه فعالیت موضوع حکم را تغییر دھد. ھمچنین تغییر محل اجرای فعالیت موکول به موافقت مرکز نیمه آزادی است؛ مگر این که محل فعالیت مذکور در حکم دادگاه تصریح شده باشد که در این صورت موکول به نظر دادگاه است.
ماده١۶ـ چنانچه انجام فعالیت موضوع حکم دادگاه در مرحله اجرا غیرممکن شود، رییس مرکز نیمه آزادی باید مراتب و پیشنھاد فعالیت دیگر را به ھمراه درخواست محکوم علیه از طریق قاضی اجرا به دادگاه منعکس کند تا وفق دستور دادگاه اقدام شود.
ماده١٧ـ محکومان مشمول نظام نیمه آزادی می توانند ھمانند سایر محکومان به حبس، برابر ضوابط و مقررات مربوط از مرخصی، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، عفو، توقف یا تعویق اجرای حکم استفاده نمایند.
تبصره ـ چنانچه استفاده از تأسیسات حقوقی فوق منتھی به منتفی شدن مجازات گردید، حکم نیمه آزادی نیز ملغی می گردد.
ماده١٨ـ پس از صدور حکم نیمه آزادی، قاضی اجرا مکلف است ضمن ارسال نسخه ای از حکم دادگاه، محکوم علیه را چنانچه در زندان نباشد به زندان اعزام تا بلافاصله به مرکز نیمه آزادی معرفی شود. مرکز موظف است نسبت به اجرای حکم دادگاه وفق مقررات، از جمله این آیین نامه اقدام نماید . در صورتی که محکوم علیه در زندان باشد، دادگاه مراتب را به زندان اعلام تا نسبت به معرفی وی به مرکز نیمه آزادی اقدام شود .
ماده١٩ـ حکم نیمه آزادی وفق تبصره (٣) ماده (۵١٣) قانون آیین دادرسی کیفری باید در محل اقامت محکوم علیه اجرا شود؛ مگر این که اجرای حکم مزبور در محل اقامت وی مقدور نباشد یا موجب مفسده باشد که در این صورت بنا به تقاضای قاضی اجرا و موافقت دادگاه نسبت به تغییر محل اجرای حکم اقدام می شود.
ماده٢٠ـ مراکز نیمه آزادی مکلفند نظارت لازم را نسبت به انجام فعالیت ھای موضوع مواد (۵۶) و (۵٧) قانون که از سوی دادگاه مقرر شده است، معمول دارند.
تبصره١ـ در حوزه ھای قضایی که فاقد زندان می باشد، محکوم علیه به نزدیک ترین زندان محل اقامت وی معرفی و حکم نیمه آزادی تحت نظارت قاضی اجرا و مرکز نیمه آزادی مربوط اجرا می شود.
تبصره٢ـ مراکز نیمه آزادی باید از رعایت نظامات و استانداردھای لازم در محل انجام فعالیت ھای نیمه آزادی موضوع تبصره (٢) ماده (٨۴) قانون، اطمینان حاصل نمایند.
ماده٢١ـ محکوم علیه نظام نیمه آزادی مکلف است در طول روز نسبت به اجرای فعالیت مندرج در حکم دادگاه اقدام و سپس خود را به زندان مربوط یا مراکز تحت نظارت زندان معرفی نماید. محکوم علیه در ھر صورت شب ھا را باید در زندان یا مراکز مزبور سپری کند.
تبصره١ـ چنانچه محکوم علیه تقاضا کند فعالیت موضوع این ماده را در شب انجام دھد، با موافقت قاضی اجرا بلامانع است؛ در این صورت در طول روز در زندان یا مراکز مربوط نگھداری خواھد شد.
تبصره٢ـ تعیین ساعات دقیق شب یا روز با قاضی اجرای احکام است.
ماده٢٢ـ محکوم علیه در طول دوره نیمه آزادی مکلف به رعایت دستورات مندرج در رأی دادگاه و تعلیمات قاضی اجرا است و درصورت تخلف یا ارتکاب جرم جدید، قاضی اجرا مراتب را جھت اقدام مقتضی به دادگاه اعلام می کند. مرکز نیمه آزادی نیز مکلف است تخلف محکوم علیه را به قاضی اجرا اعلام تا در صورت احراز تخلف، از دادگاه کسب تکلیف شود.
فصل چھارم: نظام آزادی مشروط
ماده٢٣ـ در صورتی که محکوم علیه در مدت آزادی مشروط، بدون عذرموجه از دستورھای دادگاه تبعیت نکند قاضی اجرا مکلف است مراتب را به دادگاه صادر کننده حکم آزادی مشروط اعلام کند.
ماده٢۴ـ ھرگاه محکوم در مدت آزادی مشروط مرتکب تکرار جرم یا ارتکاب یکی از جرایم عمدی موضوع ماده (۶١) قانون شود، پس از صدور حکم قطعی در مورد جرم جدید، قاضی اجرا مکلف است مراتب را برای اعمال ماده قانونی مذکور به دادگاه صادرکننده حکم آزادی مشروط اعلام کند.
تبصره ـ منظور از عذرموجه مذکور در این ماده و سایر مواد این آیین نامه، موارد مذکور در ماده (١٧٨) قانون آیین دادرسی کیفری است.
ماده٢۵ـ نحوه اجرای آزادی تحت نظارت تجھیزات الکترونیکی برابر آیین نامه اجرایی مراقبت ھای الکترونیکی، مصوب ١٣٩٧/۴/١٠ رییس قوه قضاییه می باشد.
فصل پنجم ـ نحوه اجرای مجازات ھای جایگزین حبس
مبحث اول ـ خدمات عمومی رایگان
ماده٢۶ـ نحوه اجرای خدمات عمومی رایگان بموجب آیین نامه اجرایی ماده ٧٩ قانون، مصوب ١٣٩٣/۶/۵ ھیات وزیران و مقررات این آیین نامه می باشد
ماده٢٧ـ خدمات عمومی رایگان در نیروھای مسلح علاوه بر موارد مذکور در آیین نامه فوق الذکر شامل آموزش ھای نظامی و انتظامی نیز می باشد.
ماده٢٨ـ دستگاه ھای پذیرنده در سازمان ھای نیروھای مسلح در ھر حوزه قضایی، ظرفیت پذیرش و نوع خدمت مورد نیاز خود را براساس خدمات مندرج در این آیین نامه با ذکر نشانی محل به کارگیری محکوم، به بالاترین مقام دستگاه مربوط اعلام می کنند و پس از تأیید بالاترین مقام دستگاه در اختیار رییس سازمان قضایی قرار می گیرد و رییس سازمان قضایی آن را به مراجع قضایی اعلام می کند.
ماده٢٩ـ ساعات ارائه خدمات عمومی رایگان کارکنان نیروھای مسلح بیش از چھار ساعت در روز نیست و باید به نحوی تعیین شود که مانع انجام خدمات سازمانی محکوم علیه در یگان نشود.
تبصره ـ کارکنان وظیفه نیروھای مسلح نیز مشمول مقررات این ماده ھستند.
ماده٣٠ـ کلیه دستگاه ھای پذیرنده خدمات عمومی رایگان مذکور در آیین نامه اجرایی ماده (٧٩) قانون، مکلفند در اجرای تبصره (٢) ماده (٨۴) قانون ھمه ضوابط فنی، بھداشتی و ایمنی کار و رعایت ضوابط کارھای سخت و زیان آور را با توجه به شرایط محکوم علیه، از جمله شرایط کار زنان و نوجوانان، فراھم کنند
ماده٣١ـ قاضی اجرا موظف است در صورت نیاز و حسب مورد نسبت به انجام آزمایش ھای پزشکی یا سنجش توانایی ھای کاری محکوم علیه از طریق مقتضی اقدام و در صورت وجود معذوریت ھای موضوع تبصره (۴) ماده (٨۴) قانون، اقدام قانونی لازم را به عمل آورد.
ماده٣٢ـ مدت زمان رفت و آمد محکوم علیه به محل کار جزء مدت خدمت عمومی رایگان محسوب نمی شود.
ماده٣٣ـ دستگاه ھای پذیرنده مکلفند حسب نوع خدمت عمومی رایگان نسبت به پیش بینی جبران زیان ھای ناشی از حوادث کار برای محکوم علیه، مشروط به اینکه ناشی از تقصیر وی نباشد، اقدامات لازم را به عمل آورند.
ماده٣۴ـ در صورتی که محکوم به خدمات عمومی رایگان یا دوره مراقبت، از انجام دستورھای دادگاه خودداری کند به دستور قاضی اجرا مراتب برای اتخاذ تصمیم مطابق ماده (٨١) قانون به دادگاه اعلام می گردد.
ماده٣۵ـ زمان شروع محکومیت به خدمات عمومی رایگان حسب مورد از روز شروع به خدمت یا حضور محکوم علیه محاسبه می شود.
ماده٣۶ـ چنانچه انجام خدمات عمومی رایگان یا حرفه آموزی یا اشتغال در مکان تعیین شده در رأی دادگاه متعذر شود به نحوی که اجرای حکم مستلزم تغییر مکان مذکور در حکم باشد، قاضی اجرا مراتب را به دادگاه منعکس و وفق تصمیم دادگاه اقدام می کند.
تبصره ـ چنانچه تغییر مکان مستلزم تغییر در حکم صادره یا تغییر حوزه قضایی نباشد قاضی اجرا رأساً اقدام می کند.
مبحث دوم ـ دوره مراقبت
ماده٣٧ـ چنانچه حکم دادگاه مبنی بر اعمال دوره مراقبت به عنوان مجازات جایگزین حبس باشد، قاضی اجرا محکوم علیه را احضار و ضمن تنظیم صورت مجلس، مفاد حکم و دستور دادگاه و ھمچنین مدت دوره مراقبت را به وی تفھیم می کند.
ماده٣٨ـ چنانچه دستور دادگاه مبنی بر حرفه آموزی یا اشتغال به حرفه خاصی باشد، قاضی اجرا محکوم علیه را با ذکر مدت حسب مورد، به یکی از مراکز مذکور در آیین نامه اجرایی ماده (٧٩) قانون یا به یکی از دستگاه ھای پذیرنده نظامی معرفی می کند.
تبصره ـ مرکزی که محکوم علیه به آن معرفی شده، مکلف است ھر ماه وضعیت محکوم علیه، میزان پیشرفت او در حرفه موردنظر و چگونگی آن را به قاضی اجرا گزارش کند.
ماده٣٩ـ چنانچه دادگاه ضمن تعیین دوره مراقبت دستوراتی از قبیل اقامت یا عدم اقامت در مکان معین و ھمچنین خودداری از تصدی کلیه یا برخی از وسایل نقلیه موتوری باشد، وفق آیین نامه راجع به نحوه اجرای مجازات ھای تکمیلی موضوع ماده ٢٣ قانون، مصوب ١٣٩٣ اقدام می شود.
تبصره ـ در مورد محکومین نظامی رعایت تبصره ١ ماده ٣ قانون مجازات جرایم نیروھای مسلح نیز ضروری است.
ماده۴٠ـ اگر دستور دادگاه مبنی بر درمان بیماری یا ترک اعتیاد باشد، قاضی اجرا به محکوم علیه تفھیم می کند تا حسب مورد خود را به یکی از مراکز مجاز ذی ربط یا پزشک معالج معرفی و گواھی مراجعه و درمان یا ترک اعتیاد را به قاضی اجرا ارائه نماید.
ماده۴١ـ چنانچه دستور دادگاه مستلزم پرداخت نفقه افراد واجب النفقه باشد، وفق بند (پ) ماده (٨) این آیین نامه اقدام می شود.
ماده۴٢ـ چنانچه دادگاه ضمن تعیین دوره مراقبت دستور خودداری از فعالیت حرفه ای مرتبط با جرم ارتکابی یا استفاده از وسایل مؤثر در آن را صادر کرده باشد، به شرح ذیل اقدام می شود:
الف ـ چنانچه محکوم علیه دارای جواز شغلی باشد که به دستور دادگاه از فعالیت در آن شغل محروم شده است، جواز مذکور ضبط و چنانچه فاقد جواز اشتغال باشد تا پایان دوره مراقبت از اعطاء جواز کار به وی خودداری خواھد شد.
ب ـ در صورتی که اشتغال مرتکب، مستلزم داشتن جواز کار به نام مرتکب نباشد، به مشارالیه و کارفرمای وی ابلاغ می شود که از اشتغال به فعالیت حرفه ای مرتبط یا استفاده از وسایل مؤثر در آن خودداری کند.
ماده۴٣ـ چنانچه دستور دادگاه مبنی بر خودداری از ارتباط و معاشرت با شرکا یا معاونان جرم یا دیگر اشخاص از قبیل بزه دیده باشد، اجرای آن وفق بند (ت) ماده (٨) این آیین نامه خواھد بود.
ماده۴۴ـ در مورد صدور حکم مبنی بر الزام به گذراندن دوره یا مھارت ھای موضوع بند «ح» ماده (۴٣) قانون، وفق بند «ث» ماده (٨) این آیین نامه اقدام می شود .
مبحث سوم ـ جزای نقدی
ماده۴۵ـ چنانچه حکم دادگاه مبنی بر محکومیت به جزای نقدی موضوع ماده(٨۶) قانون باشد، قاضی اجرا ضمن احضار محکوم علیه در برگ احضاریه قید می کند در صورتی که ظرف ده روز نسبت به پرداخت جزای نقدی اقدام نماید از مزایای مذکور در تبصره (٣) ماده (۵٢٩) قانون آیین دادرسی کیفری برخوردار می شود. در غیر اینصورت وفق مقررات قانونی اقدام می گردد.
مبحث چھارم ـ جزای نقدی روزانه
ماده۴۶ـ چنانچه حکم دادگاه مبنی بر پرداخت جزای نقدی روزانه موضوع ماده (٨۵) قانون باشد، پس از احضار محکوم علیه به وسیله قاضی اجرا، مفاد حکم دادگاه و تبصره ذیل ماده ٨۵ مذکور به وی تفھیم می شود تا نسبت به اجرای حکم دادگاه اقدام کند.
ماده۴٧ـ در صورت موافقت محکوم علیه، مراتب کسر از حقوق محکوم علیه به محل اشتغال وی اعم از دولتی یا خصوصی اعلام می شود تا ماھانه به حساب مخصوصی که اجرای احکام اعلام می کند واریز نماید و در صورت قطع رابطه شغلی با محل اشتغال فوراً مراتب را اعلام نماید.
ماده۴٨ـ چنانچه محکوم علیه درآمد روزانه یا ماھیانه ثابتی نداشته باشد، قاضی اجرا به نحو مقتضی، میزان درآمد وی را مشخص و برای کسب تکلیف مراتب را به دادگاه منعکس می کند.
مبحث پنجم ـ محرومیت از حقوق اجتماعی
ماده۴٩ـ در مورد حکم دادگاه مبنی بر محرومیت از حقوق اجتماعی، قاضی اجرا ضمن احضار محکوم علیه، مفاد حکم دادگاه و موارد محرومیت را به وی تفھیم می کند.
ماده۵٠ ـ قاضی اجرا مکلف است ضمن اعلام مفاد دادنامه قطعی لازم الاجرا، مراتب محرومیت محکوم علیه و مدت زمان آن را به مراجع ذی ربط اعلام کند.
ماده۵١ ـ قاضی اجرا موظف است نوع، مدت، شروع و خاتمه مجازات جایگزین از نوع محرومیت از حقوق اجتماعی را به مراجع ذی ربط اعلام کند.
ماده۵٢ ـ مراتب محرومیت شخص از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات جایگزین حبس توسط قاضی اجرا در سامانه مربوط درج می شود. قاضی اجرا ھمچنین مکلف است در صورت منتفی شدن این حکم، مراتب را در سامانه مذکور درج کند.
ماده۵٣ ـ اجرای مقررات این آیین نامه در مورد محکوم علیه نظامی با ملاحظه وضعیت خدمتی و مقتضیات نیروھای مسلح صورت می پذیرد. در صورتی که دستور دادگاه در یگان قابل اجرا نباشد یا در انجام وظایف سازمانی محکوم علیه اختلال اساسی ایجاد کند یا به علت رھایی از خدمت محکوم علیه قابل اجرا نباشد، مراتب از طریق اجرای احکام برای اصلاح یا تغییر دستور به دادگاه اعلام می شود.
فصل ششم ـ سایر مقررات
ماده۵۴ ـ قاضی اجرا مکلف است پس از شروع به اجرا مراتب شروع و خاتمه تأسیسات حقوقی را در سامانه مربوط ثبت نماید.
ماده۵۵ ـ قاضی اجرا به منظور پایش موارد مذکور در این آیین نامه از طریق سامانه ھای الکترونیکی مربوط و به صورت دوره ای در زمان ھای مقرر با تعیین وقت نظارتی برای ھر پرونده اقدام می نماید.
ماده۵۶ ـ این آیین نامه در ۵۶ ماده و ١٨ تبصره در تاریخ ١٣٩٨/٢/٣ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید.
رئیس قوه قضائیه ـ سید ابراھیم رئیسی