رأی شماره ۴٠۵ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران
رسمی مبنی بر اطلاق «مدیران دستگاه اجرایی» به «مدیرکل یا بالاتر و ھمتراز آن»

شماره ٩۴/٧۵١/ھـ ٢١ /۵ /١٣٩۶

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۴٠۵ مورخ ١٣٩۶/۵/٣ با موضوع:

«ابطال بند٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی مبنی بر اطلاق «مدیران دستگاه اجرایی»
به «مدیرکل یا بالاتر و ھمتراز آن».» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩۶/۵/٣

شماره دادنامه: ۴٠۵

کلاسه پرونده : ٧۵١/٩۴

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : آقای جمال بابایی

موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی موضوع
دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی

گردش کار : شاکی به موجب دادخواست ابطال بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی
موضوع دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی را خواستار شده و در جھت تبیین
خواسته اعلام کرده است که:

«احتراماً، به استحضار می رساند قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی در سال ١٣٧٢ تصویب و آیین نامه آن
نیز به موجب تصویب نامه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵/ھـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ ھیأت وزیران مصوب و در بند ٣ آن مقرر گردیده مدیران دستگاھھای
اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا تاریخ این تصویبنامه حداقل ١٠ سال در امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی
تصدی داشته باشند، در صورتی که ظرف ۶ ماه پس از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه ھیأت ارائه بدھند، به
تشخیص ھیأت و مشروط به داشتن سایر شرایط از آزمونھای موضوع این بند معاف خواھند شد. این آیین نامه در سال ١٣٨٩ بر اساس
تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه شماره ٢٣۵٠۶٨/ت۴۵٣٩٨/ھـ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ مورد اصلاح قرار
گرفت و با حذف مدت ۶ ماه (از تصویب نامه اولیه) به عنوان تبصره دائمی تبدیل گردید و ضوابط اجرایی این مصوبه در تاریخ ١٣٩٠/١٠/١٠
به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است. چون در قانون مربوطه و تصویب نامه ھای فوق الذکر و ھمچنین ضوابط اجرایی مورخ
١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارایی عبارت «مدیران دستگاھھای اجرایی» به صورت عام مورد خطاب قرار گرفته و تعریف
«دستگاه اجرایی» بر اساس ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ١٣٨۴/٧/٨ و نیز تعریف «مدیران دستگاھھای اجرایی» به
استناد تبصره ۴ ماده ۵۴ قانون مدیریت خدمات کشوری مورد تعریف قرار گرفته و با عنایت به اینکه به موجب ماده ١ تصویب نامه شماره
٢٠۶/۶۶۴٣ ـ ١٣٩٠/٣/٢٢ رئیس جمھور و رئیس شورای عالی اداری تصریح گردید «تمامی عناوین پستھای مدیریتی و سرپرستی
دستگاھھای اجرایی به عنوان مدیر حرفه ای تلقی می گردند» و به موجب ماده ٢ ھمین تصویب نامه مقرر گردیده که تمامی مدیران
حرفه ای در سه سطح (سطح یک ـ مدیران حرفه ای ارشد و سطح دو مدیران حرفه ای میانی و سطح سه مدیران حرفه ای پایه)
طبقه بندی و احصاء گردیده اند.

اینجانب بر اساس احکام شماره ۴٧۴۵۶ ـ ١٣٨٠/٨/١۵ و ٢۴٠/۶٨٨٠ ـ ١٣٨۴/۴/١٨ سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ ١٣٨٠/٨/١۵ تا
تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ به ترتیب در سمت رئیس و ممیزکل مالیاتی شھرستان گرمسار و معاون مدیرکل و سرپرست اداره امور مالیاتی
شھرستان شاھرود، مشغول انجام وظیفه بوده و در تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ بازنشسته شده ام و رشته شغلی اینجانب در طی این ١١
سال مدیر دارایی تعریف شده است و بنابراین سمتھای مورد تصدی اینجانب در ١١ سال پایانی خدمت به عنوان مدیر پایه و مدیر
میانی تعریف شده و اینجانب تقاضای خـود را در اجـرای تبصره ٣ بنـد ز ماده ٣ آیین نامه تعیین صلاحیت حسابـداران رسمی و
چگونگی انتخاب آنھا (موضوع تصویب نامه ھای شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه ٢٣۵٠۶٨/ت/۴۵٣٩٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩
درخواست خود را مبنی بر معافیت از آزمون حسابداران رسمی سال ١٣٩٣ به ھیأت تشخیص ارسال که برابر نامه شماره
١٧/٢١٢۵۵۶ـ ١٣٩٣/١٢/١٨ سرپرست معاونت تشخیص صلاحیت حرفه ای مرکز اعلام داشتند که به دلیل دارا نبودن حداقل ١٠ سال
سابقه مدیریتی قابل قبول در دستگاھھای اجرایی مشمول معافیت از آزمون حسابدار رسمی نخواھید بود و دلیل آن را «دستورالعمل
مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی» اعلام نمودند.

با ملاحظه و بررسی دستورالعمل مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی مشخص شد که ھیأت مذکور
بدون داشتن صلاحیت و اختیار قانونی در مقام تعریف و تفسیر «مدیران دستگاھھای اجرایی» برآمده و بنا به سلیقه و نظر خود عبارت
«مدیران دستگاھھای اجرایی» را به عبارت «مدیرکل یا بالاتر یا ھمتراز آنھا» تغییر داده و با این عمل مسیر برخورداری از حکم قانون را
به نفع افراد خاص تغییر داده و چون در قانون مربوطه و تصویب نامه ھای آن و ضوابط اجرایی «مدیران» به صورت عام مورد خطاب قرار
گرفته و این عمل و اقدام ھیأت، مشمول عام قانون را محدود و مقید به اشخاص خاص نموده و ضمن ایجاد تبعیض بین مدیران، موجبات
تضییع حقوق بسیاری از مدیران از آنان را فراھم ساخته که این عمل بر خلاف منظور مقنن و خارج از حدود اختیارات ھیأت تشخیص
می باشد. لذا بنا به مراتب و دلایل فوق استدعای بررسی و صدور رأی بر ابطال بند ٢ دستورالعمل مصوب ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت
تشخیص (مربوط به ضوابط اجرایی مصوب ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارایی) مورد تقاضاست. »

شاکی ھمچنین به موجب لایحه تکمیلی مورخ ١٣٩۴/۴/٢٠ اعلام کرده است که:

« ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

با سلام و احترام به استحضار می رساند، ماده واحده «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی و چگونگی
انتخاب آنھا» در تاریخ ١٣٧٢/١٠/٢١ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و به موجب تبصره ١ این قانون، مقرر گردید «شرایط و
ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنھا مطابق آیین نامه ای می باشد که به پیشنھاد وزیر امور
اقتصاد و دارائی به تصویب ھیأت وزیران می رسد.» که ھیأت وزیران بـه موجب تصویب نامه شماره ٩٠۴۵ ت ١٣٨٧۵ /ھـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣،
آیین نامه مذکور را تصویب و در ماده ١ آن ھیأتی به نام «ھیأت تشخیص صلاحیت حسابدارن رسمی» تشکیل و ضمن تعیین حدود
وظایف و اختیارات ھیأت مذکور، به موجب تبصره ٣ بند «ز» ماده ٣ آن مصوب نمودند که «مدیران دستگاھھای اجرایی که بعد از پیروزی
انقلاب اسلامی ایران تا تاریخ تصویب این آیین نامه، حداقل ١٠ سال در امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته
باشند، در صورتی که ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه ھیأت ارائه بدھند به تشخیص ھیأت و
مشروط بـه داشتن سایر شرایط در ایـن ماده، از آزمـونھای موضوع این بند معاف خواھند بود».

بر این اساس پس از طی مراحل قانونی در سالھای ١٣٨٠ و ١٣٨١ اولین گروه حسابدارن رسمی به تعداد ١٠٣٩ نفر شامل ٧۵٩ نفر از
مدیران ارشد، مدیران فنی و سرپرستان حسابرسی شاغل در سازمان حسابرسی و ٢٨٠ نفر از مدیران دستگاھھای اجرایی و
ممیزین کل شاغل در وزارت امور اقتصادی و دارائی، با استفاده از معافیت از آزمون مندرج در تبصره ھای ٢ و ٣ بند «ز» ماده ٣
آیین نامه تعیین صلاحیت حسابدارن رسمی و چگونگی انتخاب آنھا، توسط ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی انتخاب و اعلام
و مجوز حسابدار رسمی را دریافت نمودند که سوابق ھمه این افراد در ھیأت مذکور موجود می باشد.

در سال ١٣٨٩ بر اساس تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٧/ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و اصلاحیه مورخ ١٣٨٩/١٠/١٩ ھیأت وزیران، تبصره ٣
بند «ز» ماده ٣ آیین نامه مذکور اصلاح و با حذف عبارت «تا تاریخ تصویب این آیین نامه» و نیز عبارت «در صورتی که ظرف شش ماه پس
از تصویب این آیین نامه درخواست خود را به دبیرخانه ارائه دھند» این تبصره به عنوان یک تبصره دائمی تبدیل و به این صورت تصویب
گردید که: «مدیران دستگاھھای اجرائی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی،
محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند بـه تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارائی و مشروط بــه داشتن سایر شرایط مذکور در ایـن
ماده، از آزمونھای مندرج در ایـن بند معاف خواھند شد».

ضوابط اجرائی این مصوبه، به پیشنھاد ھیأت تشخیص در تاریخ ١٣٩٠/١٠/١٠ توسط وزیر امور اقتصادی و دارائی تصویب و بر اساس بند
١ سایر موارد این ضوابط، مقرر شد «متقاضیان (معاف از آزمون) باید دارای ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط (به تشخیص ھیأت
تشخیص) بر اساس احکام رسمی صادره در دستگاھھای اجرایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی باشند».

بنابراین ھمان گونه که ملاحظه می فرمایند، ھم در قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران و ھم در تصویب نامه
شماره ٩٠۴۵ ت١٣٨٧۵/ھـ ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ و نیز تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨/ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ و ھمچنین ضوابط اجرایی مورخ
١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارائی، عبارت «مدیران دستگاھھای اجرائی» به صورت عام مورد خطاب قرار گرفته و از آنجا که
تعریف «دستگاه اجرائی» بر اساس ماده۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ١٣٨۶/٧/٨ و نیز «مدیران دستگاھھای اجرائی» به
استناد تبصره ۴ ماده ۵۴ قانون مذکور مورد تعریف قرار گرفته و با عنایت به اینکه به موجب ماده ١ تصویب نامه شماره ٢٠۶/۶۶۴٣ ـ
١٣٩٠/١٠/٢٣ رئیس جـمھور و رئیس شـورای عـالی اداری تصـریح گـردیده، «تـمامی عناوین پستھای مدیریتی و سرپرستی
دستگاھھای اجرائی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری… مدیران حرفه ای تلقی می شوند.» و به موجب ماده ٢ ھمین
تصویب نامه تمامی مدیران حرفه ای مشمول دستورالعمل فوق در سه سطح، که سطح یک ـ مدیران حرفه ای ارشد شامل: مدیران
عامل شرکتھا، روسای سازمانھا، مؤسسات دولتی، مراکـز مستقل و سمتھای مدیریتی ھم سطح و سطح دو ـ مدیران حرفه ای
میانی: شامل مدیران کل و معاونین آنھا، فرمانداران و معاونین آنھا، معاونین شرکتھا، سازمانھا، مؤسسات دولتی و مراکز مستقل و
سمتھای مدیریتی ھم سطح و سطح سه ـ مدیران حرفه ای پایه: شامل رؤسای ادارات، سرپرستان، رؤسای گروھھا، بخشداران و
معاونین آنھا و سمتھای مدیریتی ھم سطح، طبقه بندی و احصاء شده اند.

از آنجا که اینجانب بر اساس حکم شماره ۴٧۴۵۶ ـ ١٣٨٠/٨/١۵ ُ رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور به سمت رئیس و ممیز کل اداره
امور اقتصادی و دارائی شھرستان گرمسار منصوب و تا تاریخ ١٣٨۴/۶/٢٠ در این سمت مشغول انجام وظیفه بوده و از تاریخ
١٣٨۴/۴/٢١ بر اساس حکم شماره ٢۴٠/۶٨٨٠ ـ ١٣٨۴/۴/١٨ معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور مالیاتی کشور به سمت
معاون مدیرکل و سرپرست اداره امور مالیاتی شھرستان شاھرود منصوب و تا تاریخ ١٣٩١/١٢/٢٨ عھده دار مسئولیت بوده و در این
تاریخ، در ھمین سمت بازنشسته شده ام و بر اساس احکام صادره، رشته شغلی اینجانب در این سمتھا «مدیر دارائی» تعریف شده
است.

بنابراین چون محل خدمت اینجانب در دستگاھھای اجرائی مصرح در قانون بوده و سمتھای مورد تصدی اینجانب نیز در ١١ سال پایانی
خدمت، بنا به مراتب و مستندات فوق، به عنوان سمت مدیریتی تعریف شده و در نتیجه بیش از ١٠ سال سابقه مدیریتی
دستگاھھای اجرائی را داشته ام، در اجرای تبصره ٣ بند «ز» ماده ٣ آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب
آنھا، درخواست خود را مبنی بر معافیت از آزمون حسابداران رسمی سال ١٣٩٣ بـه ھیأت مـذکور ارسال، کـه برابر نامه شماره
١٧/٢١٢۵۵۶ـ ١٣٩٣/١٢/١٨ سرپرست معاونت تشخیص صلاحیت حرفه ای مرکز، اعلام نمودند «که به دلیل دارا نبودن حداقل ١٠ سال
سابقه مدیریتی قابل قبول در دستگاھھای اجرائی، مشمول معافیت از آزمون حسابدار رسمی نخواھید بود.» و دلیل آن را،
دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ مصوب ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی، مربوط به ضوابط اجرائی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر
امور اقتصادی و دارائی اعلام نمودند.

پس از دریافت و بررسی و مطالعه دستورالعمل مشخص شد که ھیأت تشخیص صلاحیت، در ھنگام تھیه دستورالعمل مربوط بـه
ضوابط اجرائی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزیر امور اقتصادی و دارائی، در قسمتھای ١ـ ٢ و ٢ـ ٢ و ٣ـ ٢ و ۴ـ ٢ بند ٢ دستورالعمل، بدون
داشتن صلاحیت و اختیار قانونی در مقام تعریف و تفسیر «مدیران دستگاھھای اجرائی» برآمده و بنا به سلیقه و نظر خود، عبارت
«مدیران دستگاھھای اجرائی» را به عبارت «مدیرکل یا بالاتر یا ھمتراز آنھا» تغییر داده و با این تغییر، اقدام به وضع قاعده جدیدی
نموده و مسیر برخورداری از حکم قانون را به نفع افرادی خاص تغییر داده و شمول عام قانون را، محدود و مقید به اشخاصی خاص
نموده و ضمن ایجاد تبعیض بین مدیران، موجبات تضییع حقوق بسیاری از آنان را فراھم نموده و از آنجا که با توجه به اصل ٧٣ قانون
اساسی، شرح و تفسیر قوانین عادی در صلاحیت مجلس شورای اسلامی بوده و این عمل ھیأت، بر خلاف منظور قانونگذار و خارج از
حدود اختیارات ھیأت تشخیص می باشد، لذا بنا به دلایل و مراتب فوق استدعای بررسی و صدور رأی بر ابطال بند ٢ دستورالعمل
مربوط به ضوابط اجرائی مذکور، مورد تقاضاست. »

متن بند ٢ دستورالعمل مورخ ١٣٩٠/١٢/٢١ ھیأت مذکور به قرار زیر است:

«٢ـ متقاضیان معافیت از آزمون که در بخش بند ١ سایر موارد ضوابط اجرایی به آن اشاره شده است می بایست:

١ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط در سمت مدیرکل یا بالاتر یا ھمتراز آنھا در وزارتخانه ھا، مؤسسات دولتی و شرکتھای
دولتی بزرگ داشته باشند.

٢ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار با سمت ذیحساب (ھمتراز مدیرکل) در وزارتخانه ھا، مؤسسات دولتی و شرکتھای دولتی بزرگ داشته
باشند.

٣ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار مدیریت در سمت مدیرکل امور مالی یا بالاتر یا ھمتراز آنھا در وزارتخانه ھا، مؤسسات دولتی،
شرکتھای دولتی بزرگ و مؤسسات و نھادھای عمومی غیردولتی بزرگ داشته باشند.

۴ـ٢ـ حداقل ١٠ سال سابقه کار مدیریت در سمت مدیرکل امور حسابرسی یا بالاتر یا ھمتراز آنھا در وزارتخانه ھا، مؤسسات دولتی،
شرکتھای دولتی بزرگ مؤسسات و نھادھای عمومی غیردولتی بزرگ داشته باشند. »

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون قضایی دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی به موجب لایحه شماره ٩١/٢۵٠٢٨٠ـ
١٣٩۴/١٢/٢۶ تصویر لایحه شماره ١٧/٢۴۵٠٣٠ـ ١٣٩۴/١٢/٢٢ رئیس مرکز عالی دادخواھی مالیاتی و تشخیص صلاحیت حرفه ای را
ارسال کرده که متن آن به قرار زیر است:

«جناب آقای موحدی ساوجی

مدیرکل محترم دفتر حقوقی

با سلام و احترام

در پاسخ به نامه شماره ٩١/١۴٨٩٢۴ـ ١٣٩۴/٨/١٠ با کلاسه پرونده ٧۶۵۵/١۴ ـ ۴٠١ موضوع شکایت آقای جمال بابایی موارد ذیل
اعلام می گردد:

١ـ تأیید صلاحیت مدیران دستگاھھای اجرایی جھت معافیت از آزمون انتخاب حسابدار رسمی مطابق آیین نامه تعیین صلاحیت
حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان موضوع مصوبه شماره ٩٠۴۵ت١٣٨٧۵/ھـ ـ ١٣٧۴/۵/٢٢ و تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/
ت۴۵٣٩٨ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ ھیأت وزیران و ھمچنین اصلاحیه شماره ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ دبیر ھیأت دولت انجام می پذیرد.

٢ـ بر اساس تصویب نامه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ ھیأت وزیران متن زیر جایگزین تبصره (٣ (بند (ز) ماده (٣ (آیین نامه
تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان موضوع تصویب نامه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵/ھـ ـ ١٣٧۴/۵/٢٢ گردید:
تبصره٣ :مدیران دستگاھھای اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی،
محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند به تشخیص ھیأت و مشروط به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمونھای موضوع
این بند معاف خواھند بود.

٣ـ با توجه به اصلاحیه شماره ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ دبیر ھیأت دولت عبارت «تشخیص ھیأت» به عبارت «تشخیص وزارت
امور اقتصادی و دارایی» اصلاح گردید.

۴ـ براساس مصوبات فوق الذکر و اصلاحیه آن، ضوابط اجرای مصوبه مورخ ١٣٨٩/٨/١٩ ھیأت وزیران در تاریخ١٣٩٠/١٠/١٠ مورد تأیید و
تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار گرفت.

۵ ـ در اجرای مصوبه شماره ١٨٧۴۴٧/ت۴۵٣٩٨ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩ ھیأت وزیران و ضوابط اجرایی مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ دستورالعمل مربوط
به ضوابط اجرایی توسط ھیأت تشخیص صلاحیت در تاریخ ١٣٩٠/١٢/٢١ به تصویب رسیده است.

۶ ـ طبق بند ١ـ ٢ دستورالعمل مربوط به ضوابط اجرای مورخ ١٣٩٠/١٠/١٠ وزارت امور اقتصادی و دارایی، متقاضیان معافیت از آزمون
انتخاب حسابداران رسمی می باید حداقل ١٠ سال سابقه مدیریت مرتبط در سمت مدیرکل یا بالاتر از آنھا در وزارتخانه ھا، مؤسسات
دولتی و شرکتھای دولتی بزرگ داشته باشند و در بند ١ سایر موارد ضوابط اجـرایی مصوبه مـورخ ١٣٨٩/٨/١٩ ھیأت وزیران به پذیرش
سـابقه مدیریت مرتبط به تشخیص ھیأت تشخیص تأکید گردیده است. لذا نامبرده به دلیل نداشتن شرط مذکور مشمول معافیت از
آزمونھای مربوطه نگردیده است.

از نقطه نظر مشارالیه ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی بدون داشتن صلاحیت و اختیار قانونی، دستورالعمل مربوطه را
تنظیم کرده است. لازم به ذکر است که دستورالعمل اجرایی و مصوبات ھیأت در خصوص نحوه پذیرش سوابق و مدارک متقاضیان احراز
عنوان حسابدار رسمی در راستای اختیاراتی که در آیین نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و آیین نامه داخلی ھیأت که به تصویب
وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است، می باشد. مراتب فوق الذکر به انضمام تصویر مستندات مربوطه جھت تنظیم لایحه دفاعیه به
پیوست ایفاد می گردد. »

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/۵/٣ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان
شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

مطابق تبصره ١ ماده واحده قانون ا ستفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنھا مصوب سال
١٣٧٢ مقرر شده است که شرایط و ضوابط مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مطابق آیین نامه ای
می باشد که به پیشنھاد وزیر امور اقتصادی و دارایی به تصویب ھیأت وزیران می رسد. به موجب مصوبه شماره ٩٠۴۵/ت١٣٨٧۵ھـ
ـ ١٣٧۴/٧/٢٣ ھیأت وزیران، آیین نامه مذکور تصویب شده و در ماده ١ آن ھیأتی به نام ھیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی
تشکیل می شود و در تبصره ٣ بند ز ماده ٣ آیین نامه مذکور اصلاحی به موجب مصوبه ھای شماره ۴۵٣٩٨/١٨٧۴۴٧ھـ ـ ١٣٨٩/٨/١٩
و ۴۵٣٩٨/٢٣۵٠۶٨ ـ ١٣٨٩/١٠/١٩ مقرر شده است که: « مدیران دستگاھھای اجرایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ١٠ سال
در ارتباط با امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند به تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی و مشروط
به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمونھای موضوع این بند معاف خواھند بود .» نظر به اینکه در بند ٢ دستورالعمل مورد
اعتراض برای اینکه متقاضیان احراز عنوان حسابدار رسمی از آزمون معاف شوند « مدیران دستگاه اجرایی » مصرح در تبصره ٣
بند ز ماده ٣ آیین نامه موصوف را به « مدیرکل یا بالاتر و ھمتراز آن » اطلاق کرده و از حدود اختیارات تعیین شده تجاوز نموده
است، بنابراین بند ٢ بخشنامه مورد اعتراض مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ١٣ و ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت
اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.