رأی شماره ١٧٨ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال دستور اداری شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٣/۵/٣ سازمان تأمین اجتماعی

شماره ٩٣/۶٧٨/ھـ -٢٣/٣/١٣٩۶
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١٧٨ مورخ ١٣٩۶/٣/٢ با موضوع:
«ابطال دستور اداری شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٣/۵/٣ سازمان تأمین اجتماعی.» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت تاریخ دادنامه: ١٣٩۶/٣/٢ شماره دادنامه: ١٧٨ کلاسه پرونده: ۶٧٨/٩٣
شاکی: آقای محمد جوادگرامی اداری.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستـور اداری شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ سازمان تأمین اجتماعی
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال دستور اداری شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ سازمان تأمین اجتماعی را
خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«به استحضار می رساند قبل از اشتغال در سازمان تأمین اجتماعی از تاریخ ١٣۶۵/٩/١ لغایت ١٣۶٧/١١/٧ به مدت ٣۶٨ روز در قسمت
برق و عیارسنج کارخانه قند اقلید (مشاغل سخت و زیان آور) دارای سابقه پرداخت حق بیمه می باشم، لذا خواستار استفاده از مزایای
مندرج در قانون تفسیر جزء ١ بند (ب) تبصره ٢ ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی اصلاحیه مصوب ١٣٧٩ شدم که صراحتاً عنوان نموده
سابقه پرداخت حق بیمه در کارھای سخت و زیان آور به ھر عنوان قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازای ھر سال، ١/۵ سال
محاسبه خواھد گردید و با عنایت به اینکه قانونگذار به صورت مطلق و نه مشروط کلیه سوابق سخت و زیان آور را جدای از این که
بیمه شده پس از آن مشمول قانون کار قرار گرفته یا نگرفته باشد را در زمره این قانون قرار داده، بنابراین کمیته سخت و زیان آور
استانی در مورخ ١٣٩١/٨/٢٨ رأی به احتساب سوابق فوق به عنوان سوابق سخت و زیان آور داده و از طرفی مورد تأیید اداره کل
تأمین اجتماعی استان فارس نیز قرار گرفته است. لذا اینجانب مراتب احتساب سوابق سخت و زیان آور را از اداره کل امور اداری
سازمان استعلام نمودم ولی متأسفانه طی جوابیه شماره ٢٠/١٠/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ اینجانب را بدون ھیچ گونه مستندات قانونی
مشمول تبصره ٢ ماده ٧۶ قلمداد ننموده و لذا خواھشمندم دستور فرمایید نسبت به ابطال تصمیم اداری شماره ٢٠/١٠/٩۵۴٨
[٢٠١٠/٩٢/۵۴٨ [ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ در قالب جوابیه فوق الذکر مدیرکل امور اداری سازمان تأمین اجتماعی اقدام نمایند تا حقی از اینجانب
ضایع نگردد. قبلاً از ھمکاری و مساعدت آن دیوان سپاسگزارم.»
متن دستور اداری شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر است:
«جناب آقای نباتی
مدیرکل محترم تأمین اجتماعی استان فارس
سلام علیکم
احتراماً، بازگشت به نامه شماره ١۵٠/٩٢/١۶٩۴۴ ـ ١٣٩٢/۴/٢۵ ،درخصوص سوابق غیرسازمانی آقای محمدجواد گرامی مسئول امور
مالی شعبه اقلید به آگاھی می رساند: ھمکاران سازمان مشمول تبصره ٢ ماده ٧۶ و بخشنامه ھا و دستورالعملھای مرتبط با تبصره
مذکور نمی باشند.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی به موجب لایحه شماره ٧١٠٠/٩۴/۶١٨ ـ
١٣٩۴/٢/١٩ توضیح داده است:
«جناب آقای دربین
مدیرکل محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: آقای محمدجواد گرامی
سلام علیکم:
احتراماً، بازگشت به اخطاریه مورخ ١٣٩٣/٨/١٧ صادره در پرونده کلاسه ۶٧٨/٩٣ و پیرو اعتراض اولیه شماره ١٧٠٠/٩٣/٣٧٨١ ـ
١٣٩٣/٨/٢٨ در خصوص شکایت آقای محمدجواد گرامی به خواسته ابطال نامه شماره ٢٠/١٠/٩۵۴٨] ٢٠١٠/٩٢/۵۴٨ [ـ ١٣٩٢/۵/٣٠
مستدعی است مقرر فرمایید با عنایت به دفاعیات ذیل نسبت به رد شکایت مطروحه در ھیأت محترم عمومی دیوان عدالت اداری
اقدام لازم مبذول نمایند.
الف ـ شرح شکایت و خواسته شاکی
شاکی در دادخواست ارائه شده اظھار داشته که کارمند سازمان تأمین اجتماعی شعبه اقلید استان فارس می باشد که قبل از
اشتغال در سازمان تأمین اجتماعی از تاریخ ١٣۶۵/٩/١ لغایت ١٣۶٧/١١/٧ به مدت ٣۶٨ روز در قسمت برق و عیارسنج کارخانه قند
اقلید (مشاغل سخت و زیان آور) دارای سابقه پرداخت حق بیمه می باشد. لذا خواستار استفاده از مزایای مندرج در قانون تفسیر جزء
١ بند (ب) تبصره ٢ ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی اصلاحیه مصوب ١٣٧٩ ،که اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور را به ازاء ھر سال
١/۵ سال تصریح نموده می باشد. در حالی که اداره کل امور اداری طی نامه معترض عنه وی را مشمول تبصره ٢ ماده ٧۶ ندانسته
است. بنابراین از این حیث تقاضای ابطال نامه معترض عنه را دارد.
ب ـ دفاعیات شکلی
بند ١ ماده ١٢ قانون دیوان عدالت اداری حدود صلاحیت ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات
اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ھا و سایر نظامات و مقررات دولتی و شھرداریھا و موسسات عمومی غیردولتی و اعتراضات
اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ھا و سایر نظامات و مقررات دولتی و شھرداری ھا را از حیث مخالف مدلول آنھا با شرع یا قانون
تعیین نموده است.
در حالی که شاکی تقاضای ابطال نامه شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ اداره کل امور اداری که به عنوان اداره کل تأمین
اجتماعی استان فارس تنظیم شده را دارد. بنابراین نامه معترض عنه یک نامه اداری بوده و ناظر به مورد خاص می باشد و از مصادیق
احصاء شده در بند ١ ماده ١٢ قانون دیوان عدالت اداری خارج و مشمول آیین نامه و دستورالعمل که بر مبنای روند تشریفات خاص
تصویب می گردد نیست. لذا از این حیث خواسته شاکی قابل رد می باشد.
ج ـ دفاعیات ماھوی
١ـ در مقررات تأمین اجتماعی ضوابط مختلفی جھت بازنشستگی ھمکاران و سایر بیمه شدگان به تبع نوع شغل و شرایط خاص افراد
پیش بینی شده است که می بایستی در ھنگام بازنشستگی مد نظر قرار گیرد. لازم به ذکر است که با توجه به تبصره بند (ب) ماده١
آیین نامه اجرایی بند ۵ جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره ٢ الحاقی ماده ٧۶ اصلاح مواد ٧٢ و ٧٧ و تبصره ماده ٧٩ قانون تأمین
اجتماعی مصوب ١٣۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ٧۶ ،مصوب ١٣٧١ ،مصوب ١٣٨٠ کلمه کارگران در خصوص کلیه بازنشستگی پیش از
موعد قید گردیده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که مشمولین آیین نامه الزاماً می بایست مشمول قانون کار باشند. زیرا به موجب
ماده ٢ قانون کار، کارگر به فردی اطلاق می شود که مشمول قانون کار باشد. این در حالی است که ھمکاران سازمان در تعاریف
عبارت «کارگر مشمول قانون کار» قرار نگرفته چرا که سازمان تأمین اجتماعی دارای نظام استخدامی خاص بوده و کارکنان آن مشمول
آیین نامه استخدامی جدید مصوب ١٣٨۶ می باشند.
٢ـ سازمان در حال حاضر وفق بخشنامه ۴٩/٢ مستمریھا در خصوص کارمندان دستگاھھای اجرایی که مشمول قانون کار نبوده و دارای
آیین نامه استخدامی خاص می باشد (ازجمله کارکنان سازمان) صرفاً مفاد تبصره (٢ (ماده (١ (آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه
بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و حوادث ناشی از کار و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور
مصوب ١٣٨۵ ھیأت وزیران را اجرا می نماید.
٣ـ لازم به ذکر است که صندوق تأمین اجتماعی ھمانند سازمانھا و ارگانھای دولت دارای ضوابط و شرایط استخدامی خاص می باشد
که بخشی از آن مربوط به بازنشستگی کارکنان می باشد که در این ارتباط سازمان تأمین اجتماعی نیز ضوابطی را برای بازنشستگی
ھمکاران تعیین نموده است. لذا چنانچه کارکنان سازمان تأمین اجتماعی قبل از استخدام دارای سوابق بیمه پردازی باشند می توانند
در صورت احراز شرایط بازنشستگی برابر مقررات قانون تأمین اجتماعی ھمانند سایر بیمه شدگان به عنوان بیمه پرداز از طریق شعبه
مربوطه به طور عادی بازنشسته شوند.
بنابراین ملاحظه می فرمایید شرایط مقرر سازمان تأمین اجتماعی جھت استفاده از مزایای بازنشستگی برای ھمکاران مانع
بازنشستگی آنان با استفاده از سوابق بیمه پردازی قبل از استخدام خود نشده و کارکنان مخیرند که با پذیرش این روش از مزایای
مربوطه استفاده می نماید و از این حیث شکایت شاکی قابل رد می باشد. با عنایت به مراتب فوق و اینکه ادعای شاکی بلادلیل بوده
و اقدام سازمان نیز منطبق با قوانین و مقررات جاری می باشد، رد شکایت شاکی مورد استدعاست.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/٣/٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسانشعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
نظر به اینکه به موجب قانون اصلاح تبصره ٢ ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ١٣٨٠ و قانون تفسیر جزء ١ بند (ب) تبصره ٢ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ١٣٩٠ ،سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور کارگران، مشمول استفاده از مزایایقوانین یاد شده می باشد، لذا اطلاق عبارت «ھمکاران سازمان» مذکور در نامه شماره ٢٠١٠/٩٢/٩۵۴٨ ـ ١٣٩٢/۵/٣٠ مدیرکل اموراداری سازمان تأمین اجتماعی از این جھت که سوابق مربوط به مشاغل سخت و زیان آور کارکنان سازمان تأمین اجتماعی قبل ازاستخدام در سازمان مذکور را علی الاطلاق مشمول تبصره ٢ ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی ندانسته است، مغایر قانون و خارج ازحدود اختیارات مرجع تصویب می باشد و اطلاق آن به استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالتاداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی