رای شماره ١۴٠۵ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ و ٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ مصوب شورای اسلامی شھر کرج
١٣٩٨/٨/۴ ٩۶٠١۴٣٨شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١۴٠۵ مورخ ٩/٧/١٣٩٨ با موضوع: «ابطال بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ و ٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ مصوب شورای اسلامی شھر کرج» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه : ٩/٧/١٣٩٨ شماره دادنامه: ١۴٠۵ شماره پرونده : ٩۶/١۴٣٨
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای احسان کاظمی سرشت
موضوع شکایت و خواسته : ابطال بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ ،٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ مصوب شورای اسلامی شھر کرج
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ ،٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ مصوب شورای اسلامی شھر کرج را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با سلام و تحیت
احتراماً به استحضار عالی می رساند ھیأت عمومی دیوان در تاریخ ١/۴/١٣٩۵ به موجب رأی موضوع دادنامه شماره ٢۴٣) کلاسه پرونده ٩۴/١٠۶٠ (در اجرای ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ٢٢/٩/١٣٩٠) که از این پس در این دادخواست به اختصار قانون نامیده می شود) بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧، ٨ بخش ١٢ فصـل ٢ تعرفـه عـوارض و بھای خـدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۴ را از تاریخ تصویب ابطال کرده است، اما متأسفانه و در کمال تعجب شورای اسلامی شھر کرج در ھمان سال صدور رأی، بدون توجه به دادنامه یاد شده و ھمچنین دادنامه ھای ٧٩٩ـ٢/١١/١٣٩١ ،١٠١٨ـ١٧/۶/١٣٩٣ ،١٩٠۶ و ١٩١٠ـ ٢٧/١١/١٣٩٣ و ٨٧٠ ـ ۶/٧/١٣٩۴ در خصوص مصوبات شوراھای اسلامی شھرھای رشت، اراک، ارومیه، ھمدان و مرند ضمن تصویب تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ باز ھم ھمان بندھای قبلی را به موجب مصوبه جدید احیا کرده است و شھرداری کرج نیز کمافی السابق عوارض نقل و انتقال املاک و ارزش سرقفلی را از شھروندان کرج اخذ می نماید از آنجا که: به وحدت ملاک از اصل ۵١ قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران وصول عوارض از شھروندان باید به اولاً موجب قانون باشد.نقل و انتقال قطعی املاک و ھمچنین انتقال حق واگذاری محل مطابق ماده ۵٩ قانون مالیاتھای ثانیاً مستقیم مشمول مالیات است و بر اساس ماده ۵٠ قانون مالیات بر ارزش افزوده (که به موجب بند ب تبصره ۶ قانون بودجه سال ١٣٩۶ تمدید شده است) برقراری عوارض به درآمدھای ماخذ محاسبه مالیات ممنوع است.نقل و انتقال املاک مطابق مواد ۴۶ و ۴٧ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ٢۶/١٢/١٣١٠ و ماده ١ و ٣٠ ثالثاً قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب ٢۵/۴/١٣۵۴ در صلاحیت ذاتی دفاتر اسناد رسمی است و اساساً شھرداریھا صلاحیت قانونی در این خصوص ندارند که مستحق وصول عوارض بر آن باشند. خواھشمند است:
١ـ بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ ،٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ تحت به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ در عنوان عوارض نقل و انتقال و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی، مستندا اجرای ماده ٩٢ قانون خارج از نوبت و بدون رعایت مفاد ماده ٨٣ آن قانون در ھیأت عمومی دیوان مطرح و ابطال شود.
٢ـ اثر ابطال مصوبه بر اساس ماده ١٣ قانون به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص به زمان تصویب مصوبه مترتب شود.
٣ـ حکم صادره در اجرای ماده ٩۵ قانون، به شھرداری کرج و شورای اسلامی شھر کرج مبنی بر توقف وصول عوارض موضوع بندھای یاد شده با تصریح به اینکه ممنوعیت وصول عوارض نقل و انتقال با توجه به ابطال بندھای ١ و ٢ تعرفه مذکور و اطلاق آن بندھا شامل املاک با کاربری مسکونی نیز می گردد و ھمچنین استرداد مبالغ دریافتی از شھروندان و مد نظر قرار دادن موضوع در مصوبات آتی اعلام گردد. ھمچنین از آنجا که مطابق ماده ١٠٧ قانون «کلیه اشخاص و مراجع مذکور در ماده ١٠ این قانون مکلفند آراء دیوان را پس از ابلاغ به فوریت اجراء نمایند» که شورای اسلامی شھر کرج و شھرداری کرج از جمله آن اشخاص و مراجع ھستند و ھمچنین برابر ماده ٩٢ قانون «چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی، الزامی است» و با توجه به اینکه مفاد دادنمه شماره ٢۴٣ـ ١/۴/١٣٩۵ ھیأت عمومی دیوان طی نامه شماره ھـ/٩۴/١٠۶٠ ـ ٢٠/۴/١٣٩۵ توسط مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری به روزنامه رسمی کشور ارسال و در صفحه یک روزنامه رسمی شماره ٢٠٧٨٨ ـ ٣١/۴/١٣٩۵ منتشر شده است و مسئولان مربوطه در شورای اسلامی شھر کرج و شھرداری کرج از اجرای آن استنکاف ورزیده اند، موضوع با توجه به قسمت اخیر تبصره ماده ١٠٩ قانون جھت پیگیری و رسیدگی به استنکاف به آن ریاست منعکس می شود.»
متن تعرفه مورد اعتراض به قرار زیر است:
بخش ١٢ـ فصل٢:
«عوارض نقل و انتقال و تفکیک اراضی و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی کلیه املاکی که به استناد مـواد ١۴٧ و ١۴٨ و غیره سند دریافت و عوارض تفکیک را به شھرداری پرداخت ننموده اند مشمول پرداخت عوارض تفکیک می باشند.
بند١ـ عوارض نقل و انتقال عرصه به ازای ھر مترمربع ٣ %قیمت منطقه بندی روز دارایی
بند٢ـ عوارض نقل و انتقال اعیانی به ازای ھر مترمربع ٢ %جدول ارزش معاملاتی ساختمان مطابق دفترچه دارایی
بند۶ ـ عـوارض سرقفلـی تجـاری در ھمکف (در ھنـگام واگـذاری قطعی بـا تنظیم سند اجـاره) ۵ برابر قیمت منطقه بندی روز دارایی به ازای ھر مترمربع
تبصره: عوارض نقل و انتقال طبقات تجاری در زیرزمین و طبقات ۵/٢ برابر قیمت منطقه ای روز دارایی (اعیانی) و عوارض نقل و انتقال انباری تجاری و بالکن داخلی تجاری ٢ برابر قیمت منطقه ای روز دارایی محاسبه و اخذ می گردد.
بند ٧ـ عوارض نقل و انتقال اداری در ھمکف p ٣ و بالای ھمکف و زیر زمین p ۵/١ قیمت منطقه ای روز دارایی محاسبه و اخذ گردد.
بند٨ ـ عوارض نقل و انتقال صنعتی p ۶ محاسبه و اخذ گردد. » موضوع از مصادیق حکم ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ تشخیص نشد.در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی شھرداری کرج به موجب لایحه شماره ٢۵٢٠٨/٩٣ـ ١٠/٣/١٣٩٧ توضیح داده است که:
«دفتر محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: لایحه دفاعیه موضوع شکایت آقای احسان کاظمی سرشت در پرونده شماره ٩۶/١۴٣٨
با سلام و احترام
بازگشت به ابلاغیه مورخ ١٩/١/١٣٩٧ موضوع شکایت نامبرده علیه این شھرداری و جھت رد شکایت شاکی به استحضار می رساند:
١ـ خواسته شاکی ابطال بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ ،٨ بخش ١٢ فصل ٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات شھرداری کرج در سال ١٣٩۵ می باشد در حالی که اساساً ھیچ گونه مصوبه ای از شورای شھر کرج با شماره ھای مذکور صادر نشده است.
٢ـ حسب گزارش شماره ١٨٢۴٠/۴/٨٩ ـ ٢٧/٢/١٣٩٧ اداره کل درآمد این شھرداری، اخذ عوارض نقل و انتقال در کلیه کاربریھا ھم اکنون در بودجه شھرداری حذف و مبلغی تحت عنوان عوارض مذکور اخذ نمی گردد و شکایت شاکی به دلیل عدم اخذ عوارض مذکور توسط شھرداری محکوم به رد می باشد.
٣ـ مصوبه شماره ۶۶۵٣/٩۴/٣٠/۴ـ ١٠/١١/١٣٩۴ شورای اسلامی شھر کرج طی نامه شماره ۶٠٩۶٣/۴/٢١ـ ١٠/١١/١٣٩۴ مورد تأیید استانداری استان البرز قرار گرفته است و در آن ھیچ گونه حکمی در خصوص عوارض نقل و انتقال وضع نشده است.
۴ـ صرف نظر از آن که این شھرداری ھم اکنون عوارض مذکور را وصول نمی نماید حسب بخشنامه شماره ٢۵٩۴/٣۴/٣/١۶۵٩۵ ـ ٢٩/۵١/١٣٧١ معاون ھماھنگی امور عمرانی وزارت کشور امکان پیش بینی و اخذ عوارض نقل و انتقال برای تمامی شھرداریھای کشور فراھم شده است. علیھذا نظر به مراتب فوق و بی وجه بودن دعوای مطروحه استدعای رسیدگی و صدور حکم بر رد شکایت شاکی را دارد. » ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ٩/٧/١٣٩٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
با توجه به اینکه در آراء متعدد ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای نقل و انتقال املاک و اراضـی و سرقفلی در مصوبات شـوراھای اسلامی شھرھا مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بندھای ١ ،٢ ،۶ ،٧ ،٨ از بخش ١٢ فصل ٢ از تعرفه عوارض نقل و انتقال و تفکیک اراضی و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی سال ١٣٩۵ مصوب شورای اسلامی شھر کرج به دلایل مندرج در رأی شماره ٢۴٣ـ ١/۴/١٣٩۵ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی است و مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ٨٨ و ١٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی