تضمین آینده کشور با اجرای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
اجرای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار دارد ، ضرورتی انکارناپذیر بوده و آینده کشور را تضمین می کند این طرح به مسائل مختلف در ابعاد سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی ،فرهنگی ،امنیتی و حتی بین المللی می پردازد.
مقام معظم رهبری دوم خرداد سال 1390 در حکمی فرمان تاسیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را صادر و اعضای شورای عالی آن را منصوب کردند.
در همین راستا طی سال های گذشته با کمک فرهیختگان و دانشمندان مختلف، سندی تهیه و تنظیم شد که در 5 بخش شامل مبانی، آرمان، رسالت، افق و تدابیر و با 56 بند، به مسائل مختلف کشور در بعد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و حتی بین المللی می پردازد.
این سند از ویژگی‌های خاصی برخوردار است، به عنوان مثال، بالادستی و عملیاتی بودن آن در راس همه سیاست‌گذاری‌ها و سندهای چشم‌اندازهای کشور قرار دارد.
زود بازده و فوری بودن، آرمان گرا و واقع گرابودن و عدم وابستگی آن به هیچ نهاد و سازمانی که باعث شده تا تحت نظارت رهبر انقلاب قرار گیرد، از جمله دیگر ویژگی های این سند قرار دارد به علاوه آنکه دعوت و فراخوان مرکز شورای الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت به همکاری هرچه بیشتر دانشمندان، اساتید، دانشجویان، نخبگان و حوزوی‌ها به منظور تکمیل و توسعه هرچه بیشتر این سند، به پویایی این الگو منجر شده است.
به منظور اطلاع از جزییات بیشتر این الگوی پیشرف به سراغ رییس دانشگاه پیام نور مرکز قزوین رفتیم.
رسول شربیانی به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:
**خاستگاه تهیه سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت چیست و به چه دلایلی مقام معظم رهبری به ایجاد این سند تاکید داشتند؟
– به نظر من چهار عامل اساسی باعث شد تا به تهیه چنین سندی اقدام شود، ابتدا ثبات و امنیت ملی در نظام جمهوری اسلامی بوده و است، به طور حتم، هر نظام سیاسی پس از استقرار و عبور از یک دوره معین، به یک ثبات مطلق دست پیدا می‌کند و لازم است که چشم اندازهایی با عمر 50 تا 200 ساله تهیه کند، به عنوان مثال، قانون اساسی آمریکا نزدیک به 150 سال پیش نوشته شد؛ یعنی آمریکا اعتماد داشت که نظام سیاسی کشورش تا این مدت پابرجاست بنابراین بنده عقیده دارم برای این سند باید عمری بیشتر از 150 سال تعیین می‌کردیم.
– مسئله دوم، سرعت توسعه در جهان و حرکت جهانی شدن است که ما را مستلزم می‌کند تا تکلیف خودمان را نسبت به تحولات آینده در جهان مشخص کنیم و اگر بتوانیم خودمان را در افق علمی جهان ببینیم، بدون شک خود را نسبت به تمام احتمالات آینده ایمن ساخته‌ایم و بر همین مبنا، بیش از گذشته به ابزارهایی مانند آینده پژوهی نیاز داریم و این موضوع یکی از ضروریات به حساب می آید.
– آینده پژوهی موضوعی است که در بیشتر دانشگاه‌های کشورمان به راه افتاده و در کشورهای توسعه یافته 50 سال از عمر آن می گذرد و شاید بتوان گفت آهنگ اقدامات ما نسبت به انجام آینده پژوهشی بسیار کند بوده و حرکت جهانی شدن از 25 سال پیش شروع شده است بنابراین این سند به ما کمک می‌کند تا در برابر پدیده جهانی شدن گم نشویم و دچار استحاله فرهنگی نشویم و باید یادآور شد که خیلی از کشورها به تهیه چنین سندهایی اقدام کرده‌اند، به عنوان مثال می‌توان به 2030 یا توسعه کشورهای اروپایی در سراسر جهان اشاره کرد بنابراین بومی کردن اهداف و روش‌ها برای رسیدن به استقلال ملی از جمله موضوعاتی است که با تهیه سند محقق می شود.
– عامل سوم، بلوغ فکری، فرهنگی و علمی در کشور است و ما به جایی رسیدیم که نه تنها نیازی به تقلید الگوها نداریم، بلکه باید مرجع تقلید باشیم و چشم اندازهای آینده را خودمان طراحی کنیم، از بدو پیروزی انقلاب اسلامی خیلی از قوانین ما برگرفته از الگوهای غربی بوده و تاکنون قوانین و سندهای پیشرفت ساخت داخل نداشتیم البته یکسری اقدامات در راستای اصلاح قوانین کیفری و موضوعی در دستور کار قوه قضاییه گرفت، اما به شدت کند بود و درحال حاضر این سند الگوی ایرانی و اسلامی نشان می‌دهد که ما تعریف های مشخصی از فرهنگ، آزادی، حقوق شهروندی و اقتصاد داریم و به نوعی برای کشور ما به عنوان هویت و شناسنامه تلقی می شود.
– عامل چهارم در ایجاد چنین سندی، به آموزه‌های دینی و اسلامی ما برمی گردد، همانطور که همه می‌دانیم، پیوستن به برخی از مانیفست‌های بین المللی توسط کشور ما امکان پذیر نیست و از طرفی برای ایران با توجه به داشتن فرهنگی غنی و باسابقه برازنده نیست که از الگوهای متناقض و متضاد با مفاهیم اسلامی پیروی کند بنابراین برای کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران، داشتن پارادایم (الگو) مشخص، بیش ازهرچیز اهمیت دارد بنابراین با توضیح این موارد باید بدانیم که آینده خوب کشور در گرو اجرای سند یاد شده است.
** به نظر شما سند الگوی ایرانی اسلامی، یک نوع مقابله با جریان جهانی شدن تلقی می‌شود یا خیر؟
-خیر، من برای توضیح بیشتر این موضوع به یکی از مفاهیم فلسفه ملاصدرا مبنی بر ‘وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت’ اشاره می‌کنم، به این معنی که ما در جهان پیرامون خود، گرچه در عین کثرت گرایی وحدت داریم، اما هم زمان در داخل کشور نیز از وحدت برخورداریم و به عبارت دیگر گرچه معلول وابسته به علت است، اما همواره معلول یک استقلال مجزایی از علت دارد، وقتی یک متن توسط فردی نوشته می شود، متن معلول فرد است اما همواره زمانی که روی کاغذ به رشته تحریر درمی آید، هویت مستقلی پیدا می‌کند و برهمین اساس سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، تقابل با جهانی شدن نیست و به نوعی در جهانی شدن، گم نشدن به حساب می‌آید و ما همواره نباید در جهانی شدن خنثی و غرق شویم و این همراهی در بخش هایی که با سند ما تعارض داشته باشد، به بومی سازی بدل می شود.
** به هرحال سیاست‌های زیادی از سوی مقام معظم رهبری وجود داشته که چهارچوب اهداف و مبانی سیاسی و فرهنگی جامعه را تبیین کرده است اما غالبا روح آن در بدنه تصمیم‌گیری مدیران مشاهده نمی‌شود. به نظر شما چگونه می توان ضمانت اجرایی خوبی برای این سند لحاظ کرد تا همواره به شکل مطلوب در جامعه جاری شوند؟
– اگر این سند بخواهد برای زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی الگو تعریف کند، لازمه آن شفاف سازی است، به نظر می‌رسد که ما نیاز به اقدامی جدی و عملی در راستای آینده پژوهی داریم که قطعا توسط دانشکده‌ها صورت می‌گیرد و بدیهی است که هرقدر سند و الگویی بدون آینده پژوهی شکل بگیرد، بیشتر به سمت ایده‌آل گرایش پیدا می‌کند و از رئالیسم (واقعیت) دور می‌ماند بنابراین اگر بخواهیم ضمانت اجرایی خوبی برای آن لحاظ کنیم، در قدم اول رئال محور کردن این سند است و باید تا قبل از تصویب در مراجع قانونی، با صبر و حوصله و دقت به جزییات آن بپردازیم و حتی اگر لازم است می‌توانیم 2 سال به تکمیل آن اقدام کنیم و برای چنین پروژه گران بهایی نباید عجولانه رفتار کرد.
**آیا در استان قزوین نسبت به همکاری با این سند پیشرفت، اقداماتی صورت گرفته است؟
– دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) دارای دپارتمان آینده پژوهی است و این وظیفه مهم بر عهده آنهاست که در راستای همکاری بیشتر اقدام کنند اما در دانشگاه پیام نور قزوین، با وجود گروه‌های علوم انسانی و جغرافیایی، افرادی داریم که بسیار توانمند هستند و به تاکید بنده، استانداری قزوین باید با تاسیس یک کارگروه، متولی تقسیم کارهای آینده پژوهی باشد
– اگر هر استانی بتواند چنین کارگروهی را ایجاد کند، جمع بندی آن در کشور بسیار راحت است و به این ترتیب، مباحث مختلفی را می‌توان مطرح نمود، به عنوان مثال شاید تصمیم بر این بگیریم که کشور به صورت فدراتیو اداره شود و ایالت‌ها با توجه به شرایط بومی خود تصمیم‌گیری کنند و یا مثلا تصمیم بگیریم که شیوه حکومت به پارلمانتاریسم تغییر کند و از این دست موضوعات تنها از طریق آینده پژوهی صورت می‌گیرد و در این راستا دانشگاه پیام نور اعلام آمادگی می‌کند تا در راستای همکاری هرچه بیشتر و آینده پژوهی اقداماتی را در دستور کار قرار دهد.
**یکی از موضوعاتی که همواره در بطن این سند به چشم می‌خورد، تلفیق 2 مساله آرمان گرایی و واقع گرایی است و هم مسیری این 2 چگونه در کنار یکدیگر امکان پذیر است؟
– منظور از آرمان‌گرایی، اهداف است و واقع‌گرایی همان روش ما خواهد بود، به عبارت بهتر، ما برای هر کاری نیاز به اهداف داریم که ممکن است بلند مدت و آرمانی باشد و شعری نیز در این رابطه داریم که می گوید، ‘همت بلند دار که مردان روزگار، از همت بلند به جایی رسیده‌اند’ بنابراین انسان باید آرمان های بلند مدتی داشته باشد و طبق همین آرمان ها و آروزها است که روش‌ها بر اساس کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تبیین می شود.
** اگر بخواهید یک نکته بارز و ویژه در سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت انتخاب کنید، به کدام موضوع اشاره می‌کنید؟
– به نظر من مهمترین مسئله در سند الگوی پیشرفت، تمرکززدایی است، به طور یقین تا 50 سال آینده، سیستم های تمرکزگرا به بن بست خواهند رسید و همین مسئله ایالتی شدن که اشاره شد، می تواند یک انتخاب باشد و از طرفی ما با یک حجم عظیم ذائقه‌ها و مطالبات مواجه هستیم که روز به روز در حال افزایش است، بنابراین مدیریت یکپارچه و رسیدگی به تمامی این امور کمی دشوار خواهد بود.
– معتقدم در حوزه اقتصاد نیز باید تمرکزدایی نمود و با واگذاری امور به بخش خصوصی، نقش دولت را کمرنگ کرد؛ وحتی حق نظارتی برای آن قائل شد چرا که یکی از دلایل رشد کشورهای توسعه یافته، رقابتی بودن بازارهای اقتصادی است و در کشور ما نیز باید سازوکاری فراهم شود تا اقتصاد 100 درصد خصوصی شود.
** آیا ضرورت تغییرات را برای قوه مجریه (دولت) به عنوان بالاترین مرجع اجرایی کشور در این سند الزامی می دانید؟
– بله، دولت ما اکنون بسیار چاق است و با نمونه مدرن فاصله بسیاری دارد، دولت با تصدی گری در تمام امور، امکان توسعه و بازیابی مدیریتی را از خود سلب کرده است و مانند انسانی که وزنه ها و ادوات سنگینی را مدام با خود حمل می‌کند و در راه رفتن به مشکل برمی خورد، سازوکار دولت در کشور ما باید به سمت واگذاری هرچه بیشتر تصدی گری پیش برود و پس از آن به توسعه ساختاری بپردازد.
** به نظر شما سند الگوی پیشرفت برای گسترش و توسعه فرهنگ اسلامی باید چه راهبردی را در پیش بگیرد؟
– ما یک کشور اسلامی هستیم و جامعه ما را افراد متدین تشکیل می دهد، اگر می خواهیم در این سند چشم اندازی در حوزه اسلام داشته باشیم، باید به اخلاق اسلامی توجه کنیم، به عبارت دیگر سمت و سوی ما باید به سمت اخلاقی بودن دین باشد و در این مسیر پراتیکی (عمل گرا) اقدام کنیم، اگر فقط بخواهیم به مناسک دینی تاکید کنیم به طور حتم برای ذائقه نسل جوان آینده جذاب نخواهد بود و ارتباط موثری اتفاق نمی‌افتد و بر همین اساس به منظور مقابله با پدیده سکولاریزاسیون ( تفکیک دین و سیاست) باید در کنار مضامین عرفانی دین، به مباحث عملی آن نیز توجه شود و باید یادآور شد امام سجاد (ع) نیز از این روش بهره برد و در صحیفه سجادیه دلها را نشانه گرفت، نه شکل‌ها را، بنابراین بنده به بعد اخلاقی بودن دین بسیار تاکید دارم و لازم می دانم در این خصوص نیز پژوهش‌هایی انجام شود.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
دانلود اپلیکیشن اندروید دادورزیار
منبع خبر : ایرنا