آیین نامه نحوه استفاده از سامانه ھای رایانه ای یا مخابراتی
 شماره ٩٠٠٠/٢٩٨٨۵/١٠٠

جناب آقای سینجلی جاسبی
رئیس محترم ھیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور

تصویر آیین نامه شماره ٩٠٠٠/٢٩٨۴٩/١٠٠ مورخ ١٣٩۵/۵/٢۴ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «نحوه استفاده از سامانه ھای
رایانه ای یا مخابراتی» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
محسن محدث ـ مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه

شماره ٩٠٠٠/٢٩٨۴٩/١٠٠

آیین نامه نحوه استفاده از سامانه ھای رایانه ای یا مخابراتی

در اجرای مواد ١٧۵ و ١٧۶ قانون آیین دادرسی کیفری و بنا به پیشنھاد وزیر دادگستری «آیین نامه نحوه استفاده از سامانه ھای رایانه
ای یا مخابراتی» به شرح مواد آتی است.
فصل اول: تعاریف و کلیات
ماده١ـ تعاریف و اختصارات بکار رفته در این آیین نامه به شرح ذیل است:
الف . مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه؛
ب. سامانه رایانه ای: مجموعه ای از نرم افزارھا و سخت افزارھای مرتبط که از طریق یک شبکه رایانه ای جھت اجرای فرایندھای کار
مشخصی، به یکدیگر متصل اند.
پ . سامانه مخابراتی: ھر نوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاه ھا برای انتقال الکترونیکی اطلاعات میان یک منبع (فرستنده، منبع
نوری) و یک گیرنده یا آشکارساز نوری از طریق یک یا چند مسیر ارتباطی به وسیله قراردادھایی که برای گیرنده قابل فھم و تفسیر
باشد.
ت. سمپ: اختصار عبارت سامانه مدیریت پرونده قضایی می باشد و سامانه ای الکترونیکی است برای مدیریت فرایندھای تحقیق و
رسیدگی و اجرای احکام مربوط به پروندھ ھای قضایی که مرکز آن را طراحی و راه اندازی کرده است.
ت . سخا: اختصار عبارت سامانه خدمات الکترونیک قضایی می باشد و سامانهای الکترونیکی است که بر بستر شبکه قابل دسترسی و
استفاده برای طرفین دعوا، نماینده قانونی آنان، دفاتر خدمات قضایی، کارشناسان یا ضابطان قضایی جھت مدیریت و اجرای انواع
خدمات قضایی از قبیل طرح شکایت یا دعوا، اعلام جرم، ارسال لایحه، ابلاغ اخطاریه و احضاریه است و مرکز آن را طراحی و راه اندازی
کرده است.
ج . شبکه ملی عدالت: شبکه گسترده الکترونیکی که به قوه قضاییه اختصاص دارد.
چ . واحد قضایی یا واحدھای قضایی: کلیه مراجع قضایی و شوراھای حل اختلاف سراسر کشور؛
ح . سامانه ابلاغ: سامانه ای الکترونیکی است که بر بستر شبکه قابل دسترسی و استفاده برای طرفین دعوا یا نماینده قانونی آنان،
دفاتر خدمات قضایی، کارشناسان، ضابطان قضایی و سایر اشخاص مرتبط جھت ابلاغ اوراق قضایی و نشر آگھی به صورت الکترونیکی
است.
خ . حساب کاربری: عبارت است از یک نشانی الکترونیکی که به ھر یک از مراجعان به قوه قضاییه به منظور دسترسی به سامانه ابلاغ
اختصاص یافته است. این نشانی معمولاً یک شناسه کاربری و گذرواژه است.
د . سامانه ثنا: اختصار سامانه ثبت نام الکترونیکی می باشد و عبارت از سامانه ای الکترونیکی است برای ثبت نام الکترونیکی و دریافت
حساب کاربری؛
ذ. پست الکترونیکی: پیام نگار یا ایمیل است و آن عبارت است از یک پست الکترونیکی که مراجعان به قوه قضاییه اعلام می کنند.
ر. پست الکترونیکی ملی قضایی: یک پست الکترونیکی داخلی است که مرکز برای مراجعان به قوه قضاییه جھت امور قضایی ایجاد
می کند.
ز . ابلاغ الکترونیکی: عبارت است از ارسال الکترونیکی اوراق قضایی و آگھی ھا از طریق سامانه ابلاغ؛
ژ. ابلاغنامه: برگ رسـمی که از سوی مرجع قضایی برای ابلاغ به مخاطب صادر و متضمن امری مربوط به امور قضایی از قبیل تحقیق،
دادرسی، اعتراض یا اجرای حکم است.
ماده٢ـ مرکز موظف است به منظور فراھم ساختن امکان طرح شکایت یا دعوا، ارجاع پرونده، احضار متھم، ابلاغ اوراق قضایی و نیابت
قضایی به صورت الکترونیکی، سامانه رایانه ای لازم را ایجاد نماید. واحدھای قضایی و ضابطان قضایی موظف اند در فرایندھای تحقیق،
رسیدگی و اجرای احکام از سامانه ھای مزبور استفاده کنند.
تبصره ـ ضابطان دادگستری موظف اند اعلام جرم، دریافت دستورات قضایی و ارسال نتیجه اقدامات خود به واحدھای قضایی و دیگر
فعالیت ھای مربوط را از طریق سامانه ھای مذکور انجام دھند.
ماده٣ـ صورت یا محتوای الکترونیکی اسناد و اوراق قضایی، ابلاغ، ارجاع پرونده، احضار متھم، نیابت قضایی، نشر آگھی، امضا و
اثرانگشت، گواھی مطابقت با اصل، تراکنش ھای مالی، نشانی و مانند آن، کافی و معتبر است و در کلیه مراحل تحقیق، رسیدگی و
اجرا اعم از حقوقی و کیفری، نمی توان صرفاً به لحاظ شکل یا نحوه تبادل اطلاعات الکترونیکی از اعتبار بخشیدن به آثار قانونی آن
خودداری کرد.
ماده۴ـ در صورت ایجاد و فراھم بودن امکانات لازم، اقدامات الکترونیکی موضوع این آیین نامه با شرایط مقرر در سامانه رایانه ای و
سامانـه مخابراتی، جایــگزین اقدامات غیر الکترونیکی خواھد شد. اقدامات موازی در فضای غیرالکترونیکی ممنوع است.
فصل دوم: طرح شکایت و دعوا
ماده۵ ـ مرکز موظف است امکان طرح شکایت و دعوا و پیگیری آن را از طریق سخا فراھم کند.
ماده۶ ـ واحدھای قضایی موظف اند مطابق این آیین نامه به شکایات و دعاوی مطروحه که از طریق سخا به سمپ ارسال می گردد،
رسیدگی کنند. عدم رسیدگی به شکایات و دعاوی که از این طریق ارسال می گردد، استنکاف از رسیدگی محسوب می شود.
ماده٧ـ چگونگی طرح شکایت و دعوا از طریق الکترونیکی بر اساس آیین نامه ارائه خدمات الکترونیک قضایی است.
فصل سوم: ارجاع پرونده
ماده٨ ـ مقام ارجاع، شکایت یا دادخواست ثبت شده را با رعایت تخصص و ترتیب وصول، فوراً از طریق سمپ به یکی از شعب ارجاع
می دھد. پس از ارجاع پرونده، شماره یکتای کشوری، ردیف فرعی، شماره بایگانی و رمز پرونده، توسط سمپ ارائه خواھد شد که
باید از طریق ابزارھای الکترونیکی مانند پیامک یا پست الکترونیکی در اختیار تقدیم کننده دادخواست یا شکایت قرار گیرد.
تبصره ـ مرکز موظف است به تدریج امکان ارجاع خودکار پرونده را بر اساس نوع و تعداد پرونده ھا و موجودی شعب و تخصص قضات
فراھم نماید.
فصل چھارم: ابلاغ الکترونیکی
ماده٩ـ مرکز موظف است برای کلیه اصحاب دعوا، وکلا، نمایندگان قانونی، کارشناسان و دیگر اشخاص مرتبط با پرونده قضایی حساب
کاربری ایجاد نماید. ھمچنین، مراجعان به قوه قضاییه نیز موظف اند جھت انجام امور قضایی خود حساب کاربری دریافت نمایند.
تبصره ـ پس از دریافت حساب کاربری از طریق سامانه ثنا، در تمام مواردی که نیاز به ابلاغ باشد از این نشانی استفاده می شود.
ماده١٠ـ ھر شخص جھت دریافت حساب کاربری (مستقیماً یا از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی) به سامانه ثنا مراجعه می کند.
تأیید و نھایی شدن ثبت نام، نیازمند احراز ھویت است. احراز ھویت می تواند از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی یا روش ھای
مطمئن دیگر، صورت گیرد.
تبصره١ـ اختصاص حساب کاربری برای اشخاص حقوقی با درخواست بالاترین مقام اجرایی یا نماینده قانونی آن خواھد بود.
تبصره٢ـ درصورتی که مخاطب فاقد تلفن ھمراه و پست الکترونیکی باشد، مرکز موظف است پست الکترونیکی ملی قضایی برای
مخاطب ایجاد کند تا اطلاع رسانی ابلاغ از طریق آن انجام پذیرد.
ماده١١ـ اشخاص ذی سمت یا مرتبط از قبیل متھم، خوانده، وثیقه گذار، کفیل، شاھد و داور موظف اند نسبت به ثبت نام در سامانه ثنا
و دریافت حساب کاربری اقدام کنند. واحدھای قضایی قبل از ھرگونه اقدام قضایی، باید ایشان را برای ثبت نام به دفاتر خدمات قضایی
دلالت کنند و در صورت فوریت رأساً نسبت به ثبت نام آنان اقدام نمایند.
تبصره ـ در حوزه ھای قضایی که دفاتر خدمات الکترونیک قضایی راه اندازی نشده است، ثبت نام و ایجاد حساب کاربری توسط واحد
قضایی مربوط انجام می شود.
ماده١٢ـ در صورت ھرگونه تغییر اطلاعات ثبت شده در سامانه ثنا از قبیل تغییر آدرس یا نام یا تلفن ھمراه و مانند آن، اشخاص
موظف اند تغییرات ایجادشده را بلافاصله در سامانه ثنا ثبت نمایند. در غیر این صورت مطابق ماده ٧٩ قانون آیین دادرسی دادگاھھای
عمومی و انقلاب در امور مدنی اطلاعات سابق معیار ابلاغ و اقدامات قضایی خواھد بود.
ماده١٣ـ وصول الکترونیکی اوراق قضایی به حساب کاربری مخاطب در سامانه ابلاغ، ابلاغ محسوب می شود. رؤیت اوراق قضایی در
سامانه ابلاغ، با ثبت زمان و سایر جزئیات، ذخیره می شود و کلیه آثار ابلاغ واقعی بر آن مترتب می گردد. ورود به سامانه ابلاغ از طریق
حساب کاربری و رؤیت اوراق از این طریق به منزله رسید است.
تبصره١ـ در ابلاغ الکترونیکی، مخاطب در صورتی می تواند اظھار بی اطلاعی کند که ثابت نماید بلحاظ عدم دسترسی یا نقص در
سامانه رایانه ای و سامانه مخابراتی از مفاد ابلاغ مطلع نشده است.
تبصره٢ـ خودداری از مراجعه به سامانه ابلاغ، به منزله استنکاف از قبول اوراق قضایی موضوع ماده ٧٠ قانون آیین دادرسی
دادگاھھای عمومی و انقلاب در امور مدنی محسوب می گردد.
تبصره٣ـ در صورتی که دادخواست یا شکواییه به وسیله دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال نشده باشد، مراجعان موظف اند
نسخه الکترونیکی شکواییه یا دادخواست و پیوست ھای آن را به واحد قضایی مربوط تسلیم کنند.
تبصره۴ـ در صورتی که ارسال پیوست ھای ابلاغیه به صورت الکترونیکی ممکن نباشد، امر ابلاغ به وسیله ابلاغنامه انجام می شود.
ماده١۴ـ مرکز موظف است، چنانچه از مخاطب شماره تلفن ھمراه یا پست الکترونیکی در دسترس باشد؛ ارسال اوراق قضایی به
سامانه ابلاغ را از این طریق اطلاع رسانی نماید.
ماده١۵ـ درصورتی که از مخاطب شماره تلفن ھمراه یا پست الکترونیکی در دسترس نباشد، مفاد ابلاغیه و ارسال اوراق به سامانه
ابلاغ، به وسیله ابلاغنامه مطابق مقررات قانون آیین دادرسی دادگاھھای عمومی و انقلاب در امور مدنی در اقامتگاه وی ابلاغ
می شود و در ابلاغنامه مقرر می گردد مخاطب موظف است جھت ثبت نام و دریافت حساب کاربری اقدام نماید و این که کلیه ابلاغ ھای
بعدی از طریق سامانه ابلاغ انجام خواھد شد. در صورت ابلاغ واقعی، ابلاغ ھای بعدی صرفاً از طریق سامانه ابلاغ انجام می شود.
درھرصورت پیوست ھای ابلاغنامه فقط به صورت الکترونیکی ابلاغ می گردد.
تبصره١ـ چنانچه محل اقامت مخاطب خارج از حوزه قضایی مرجع صادرکننده ابلاغنامه باشد، ابلاغنامه به صورت الکترونیکی به حوزه
قضایی مربوط ارسال می گردد تا حداکثر ظرف ده روز از تاریخ دریافت، نسبت به ابلاغ آن و اجرای مفاد تبصره٣ ماده ١١ این آیین نامه
اقدام شود.
تبصره٢ـ در موارد فوق، واحد ابلاغ کننده موظف است، کیفیت و نتیجه امر ابلاغ را در سامانه ثبت و نسخه ثانی ابلاغنامه را بایگانی
نماید. اطلاعاتی که در سامانه ابلاغ راجع به کیفیت و جزئیات ابلاغ ثبت می شود معتبر بوده و برای مرجع قضایی کافی است.
ماده١۶ـ در صورت مجھول المکان بودن مخاطب و عدم دسترسی به حساب کاربری، ابلاغ اوراق قضایی از طریق آگھی در سامانه ابلاغ
و یکی از روزنامه ھای الکترونیکی کثیرالانتشار به تشخیص مرکز انجام می شود و مقرر می گردد که مخاطب موظف است جھت ثبت نام
و دریافت حساب کاربری اقدام نماید.
تبصره١ـ در امور کیفری چنانچه نوع اتھام با حیثیت اجتماعی متھم یا عفت عمومی منافات داشته باشد در آگھی قید نمی شود.
تبصره٢ـ در ھر مورد که به موجب قانون انتشار آگھی ضروری باشد انجام آن به طریق فوق کافی و معتبر است.
ماده١٧ ـ در اجرای تبصره ماده ۶۵٢ قانون آیین دادرسی کیفری کلیه مراجعی که شماره تلفن ھمراه، پست الکترونیک یا دورنگار و
نشانی اشخاص ذی ربط در پرونده را در اختیاردارند موظف اند اطلاعات مذکور را چنانچه منع قانونی نباشد، از طریق شبکه ملی عدالت
در اختیار مرکز قرار دھند.
ماده١٨ـ در موارد موضوع تبصره ١ ماده ۶٨ قانون آیین دادرسی دادگاه ھای عمومی و انقلاب در امور مدنی، اوراق قضایی به حساب
کاربری مراجع مندرج در تبصره ١ ماده مذکور ارسال می گردد. اشخاص یادشده مسئول اجرای ابلاغ بوده و موظف اند ظرف ده روز از
تاریخ دریافت، نتیجه ابلاغ اوراق را از طریق سامانه ابلاغ به مرجع قضایی اعاده نمایند.
تبصره ـ برای اجرای مفاد این ماده با ھماھنگی مراجع مذکور حساب کاربری مخصوص ایجاد و از آن طریق اقدام می شود.
ماده١٩ـ درصورتی که محل نگھداری مخاطب بازداشتگاه یا زندان یا مؤسسات کیفری باشد، ابلاغ علاوه بر حساب کاربری مخاطب
به حساب کاربری زندان، بازداشتگاه یا آن مؤسسات نیز ارسال می گردد. مراجع مذکور مسئول اجرای ابلاغ برابر مقررات خواھند بود و
موظف اند نتیجه ابلاغ اوراق را از طریق سامانه ابلاغ به واحد قضایی ارسال نمایند.
تبصره١ـ درصورتی که مخاطب فاقد حساب کاربری باشد مراجع فوق الذکر موظف اند برای او حساب کاربری ایجاد کنند.
تبصره٢ـ مراجع مذکور موظف اند با رعایت اصول امنیتی، امکان دسترسی به سامانه ابلاغ را برای مخاطب فراھم نماید.
ماده٢٠ـ در مواردی از قبیل تبصره یک ماده ١٠٠ و تبصره ٢ ماده ٣٨٠ قانون آیین دادرسی کیفری که برای ابلاغ اوراق قضایی مقررات
خاصی پیش بینی شده است مطابق ھمان مقررات رفتار خواھد شد.
ماده٢١ـ اداره ثبت شرکت ھا موظف است با ھمکاری مرکز، در زمان ثبت اولیه یا تغییرات، نسبت به ثبت نام اشخاص حقوقی در
سامانه ثنا جھت دریافت حساب کاربری اقدام نماید.
ماده٢٢ـ مرکز موظف است کیفیت و جزئیات ابلاغ الکترونیکی را در سامانه ابلاغ ذخیره کند و از طریق سمپ در اختیار مرجع قضایی
قرار دھد.
ماده٢٣ـ مرکز می تواند از ظرفیت بخش خصوصی برای سامانه ابلاغ، سامانه ثنا و اطلاع رسانی ابلاغ با تأمین ھزینه از سوی مخاطبان
استفاده کند. تعرفه استفاده از خدمات بخش خصوصی در این سامانه ھا به طور سالانه به وسیله مرکز تعیین می گردد .
فصل پنجم: نیابت قضایی
ماده٢۴ـ درخواست انجام نیابت از طریق سمپ به واحد قضایی موردنظر ارسال می شود. مقام ارجاع پس از دریافت نیابت، با رعایت
تخصص، آن را فوراً به یکی از شعب ارجاع می دھد. مجری نیابت موظف است در ھر مرحله، اقدامات انجامشده را در سمپ، ثبت و
پس از اجرای نیابت گزارش آن را از طریق سمپ برای نیابت دھنده ارسال کند.
تبصره ـ مرکز موظف است امکان مشاھده اقدامات ثبت شده را برای نیابت دھنده فراھم کند.
ماده٢۵ـ در صورت فراھم بودن امکانات لازم، مقام نیابت دھنده می تواند تمام یا بخشی از موضوع نیابت را مانند تحقیق از اصحاب
دعوا، اخذ شھادت شھود و نظرات کارشناسی و سایر مواردی که به موجب قانون مجاز است، از طریق ارتباط تصویری یا صوتی یا
الکترونیکی از راه دور انجام دھد. درخواست این ارتباط از طریق سمپ به واحد قضایی ارسال و انجام آن با نظارت مرجع مجری نیابت
صورت می گیرد.
تبصره ـ انجام تحقیقات از طریق ارتباط تصویری یا صوتی یا الکترونیکی از راه دور در صورتمجلس قید و انطباق اظھارات با مندرجات
صورتمجلس توسط مقام قضایی و منشی تصدیق می شود.
فصل ششم: مقررات عمومی و امنیتی
ماده٢۶ـ ارتباطات و اقدامات الکترونیکی موضوع این آیین نامه باید با رعایت حفظ محرمانگی و حریم خصوصی، صحت و تمامیت انجام
شود.
ماده٢٧ـ مرکز موظف است در ثبت نام و دسترسی به حساب کاربری و سامانه ابلاغ، سازوکارھای امنیتی لازم را تأمین نماید.
ماده٢٨ـ مسئولیت حفظ شناسه و رمز مربوط به حساب کاربری اشخاص بر عھده دارنده آن است.
ماده٢٩ـ کاربران سامانه ھای مندرج در این آیین نامه موظف اند کلیه اطلاعات مربوط به پرونده ھای قضایی را به طور کامل، صحیح و به
فوریت در سامانه ھای قضایی مربوط ثبت کنند.
ماده٣٠ـ معاونت اول قوه قضاییه با ھمکاری مرکز موظف است با نظارت مستمر بر حسن اجرای این آیین نامه، عملکرد و تخلفات
احتمالی را جھت اقدام مقتضی به مراجع ذیربط گزارش نماید.
ماده٣١ـ دولت مکلف است در اجرای ماده ۵۶٧ قانون آیین دادرسی کیفری اعتبارات مورد نیاز اجرایی این آیین نامه را در ردیف مستقل
در بودجه سالیانه قوه قضاییه پیش بینی و درج نماید.
ماده٣٢ـ این آیین نامه در ٣٢ ماده و ١٩ تبصره توسط وزیر دادگستری و با ھمکاری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تھیه و در تاریخ
١٣٩۵/۵/٢۴ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید.
رئیس قوه قضائیه ـ صادق آملی لاریجانی

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :

دانلود اپلیکیشن دادورزیار :