مسئولیت حقوقی و کیفری حیوانات بر عهده صاحبان آنهاست
یک حقوقدان و استاد دانشگاه گفت: همان طور که دارندگان و صاحبان اشیاء از قبیل وسایل نقلیه در مقابل فعل ناشی از شیء و وسیله خود در قالب قصور و کوتاهی در انجام وظیفه یا تعدی و تفریط مسئول هستند، صاحبان حیوانات نیز در قبال رفتار ناشی از عمل حیوان تحت اختیار خود مسئولند.
محمود زاهدپور اظهار داشت: سال ها قبل از نشانه های پایگاه اجتماعی شهروندان، داشتن تحصیلات بالا، موقعیت شغلی و اداری خوب، کسب وکار پررونق و… بود اما این روزها، شهرت در داشتن برخی اشیاء لوکس، ماشین مدل بالا و نگهداری برخی حیوانات اهلی و گاهاً وحشی به تقلید از زندگی اشرافی و وارداتی برخی افراد جامعه است که بیانگر پایگاه اجتماعی تعداد معدودی از شهروندان از جمله بالانشین ها و مرفهین جامعه است.
این حقوقدان و استاد دانشگاه با اشاره به نگهداری حیوانات اهلی و بعضاً وحشی توسط برخی افراد جامعه گفت: سوال اینجاست که در صورت وقوع حوادثی مانند آنچه در هفته های اخیر شاهد بودیم، مسئولیت این حیوانات با چه کسی است؟
زاهدپور افزود: برای پاسخ به این سوال به چند نمونه از مضامین حقوقی که متضمن تعیین تکلیف صاحبان اشیاء و حیوانات است تاکید می شود ولی قبل از آن لازم است مختصر درباره واژه «مسئولیت»، تعریفی هر چند کوتاه و مختصر ارائه شود.
این حقوقدان و استاد دانشگاه اظهار داشت: مسئولیت در لغت به معنای موظف بودن به انجام کاری و از نظر اصطلاحی به نقل از دکتر لنگرودی، تعهد قانونی شخص برای رفع و جبران ضرری است که به دیگری وارد کرده است که در فقه از آن به عنوان «ضمان» یاد می شود.
وی ادامه داد: ضرر وارده ممکن است توسط خود شخص باشد یا به واسطه اشیاء و حیوان در اختیار وی که در هر صورت از نظر شرعی و قانونی دارای مسئولیت است.
زاهدپور اظهار داشت: قانونگذار نظام جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی به عنوان ام القوانین در اصل 22 «حیثیت، جان، حقوق….اشخاص را مصون از تعرض دانسته است» و همچنین در ماده یک قانون مسئولیت مدنی تصریح شده است که «هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگری که به موجب قانون برای افراد ایجاد شده، لطمه ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسئول جبران ناشی از عمل خود است.»
وی تاکید کرد: این مسئولیت بالقوه شامل آحاد شهروندان است لذا ممکن است در استفاده نادرست و نابجا از اشیاء و حیوان متجلی شود. در این راستا قانونگذار در ماده 334 قانون مدنی بیان کرده که «مالک یا متصرف حیوان مسئول خساراتی نیست که از ناحیه آن حیوان وارد می شود مگر اینکه در حفظ حیوان تقصیر کرده باشد لیکن در هر حال اگر حیوان به واسطه عمل کسی منشاء ضرر شود، فاعل آن عمل مسئول خسارات وارده خواهد بود.»
این حقوقدان تصریح کرد: پرواضح است که قانونگذار باز هم مسئولیت را به لحاظ ذی شعور بودن انسان به وی منتسب و حفظ حیوان را از وظایف مالک آن دانسته و در هر حال صاحب حیوان را مقصر و به جبران خسارت محکوم کرده است لذا تا به این جا هر چه گفته شد، جنبه حقوقی داشته و عملاً جرمی متوجه مرتکب نیست.
زاهدپور افزود: با این حال وصف کیفری موضوع نیز از نظر قانونگذار دور نمانده و به موجب ماده 522 قانون مجازات اسلامی «متصرف هر حیوانی که از احتمال حمله آن آگاه است، باید آن را حفظ کند و اگر در اثر تقصیر او، حیوان مزبور به دیگری صدمه وارد سازد، ضامن است ولی اگر از احتمال حمله حیوان آگاه نبوده و عدم آگاهی ناشی از تقصیر او نباشد، ضامن نیست و نگهداری حیوانی که شخص توانایی حفظ آن را ندارد، تقصیر محسوب می شود.»
این حقوقدان گفت: در نتیجه، چنانکه دارندگان و صاحبان اشیاء از قبیل وسایل نقلیه و… در مقابل فعل ناشی از شیء و وسیله خود چه در قالب قصور و کوتاهی در انجام وظیفه یا تعدی و تفریط، مسئول هستند صاحبان حیوانات نیز در قبال رفتار ناشی از عمل حیوان تحت اختیار خود مسئولند زیرا بنا به مراتب پیش گفته مسئولیت به واسطه ذی شعور بودن به صاحب حیوان (انسان) منتسب است نه حیوان و وی مسئول جبران خسارت در وهله اول و سپس مسئول جبران صدمات وارده در صورت احراز سوءنیت مبنی بر رهاکردن حیوان به منظور ایجاد رعب و وحشت و ترساندن دیگران و در نتیجه برهم زدن نظم اجتماعی باشد، خواهد بود.
وی تاکید کرد: این امر به موجب بند الف ماده هشت قانون آئین دادرسی کیفری از حیث جنبه عمومی و از جهت تجاوز به حدود و مقررات الهی یا تعدی به حقوق جامعه و اخلال در نظم عمومی قابل پیگیری از سوی مدعی العموم است هر چند هیچگونه خسارت و صدمه ای به کسی وارد نشده باشد.
به گزارش ایرنا، در هفته گذشته خانواده‌ای برای تفریح به پارکی در حاشیه دریاچه لواسان می‌روند و در پیست دوچرخه‌سواری پارک و در کنار محل استراحت خانواده، دو سگ بدون قلاده و صرفاً با گردنبند چرمی به همراه صاحبانشان به این خانواده نزدیک می‌شوند. ابتدا یکی از سگ‌ها به دور پدر خانواده می‌چرخد و ناگهان مربی سگ که متوجه می شود چه اتفاقی در حال رخ دادن است، می‌گوید کسی از جایش تکان نخورد. دختر که از این صحنه می‌ترسد به سمت مادرش پناه می‌برد. سگ پیتبول به دختر یورش برده و پشت ران پای دختربچه را می‌گیرد و سگ دوم هم به دست بچه حمله می‌کند.
جراحات وارده به دخترک وحشتناک است و از آن بدتر، مسلماً صدمات روحی و وحشتی است که سال‌ها با دختر همراه خواهد بود. صاحبان سگ نیز گفته می‌شود در حال حاضر با قرار یکصد میلیون تومانی آزاد هستند و همچنان پرونده در دادسرای لواسان مفتوح است.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
دانلود اپلیکیشن اندروید دادورزیار
منبع خبر : ایرنا
