مردم می آیند
واگذاری امور جامعه به دست مردم، آرمانی است که از سال ها پیش مطرح است و از مبانی توسعه است، می گویند کارها اگر به دست مردم باشد، گره ها بهتر باز می شود، حالا باید دید با گذشت حداقل یک دهه از ابلاغ آیین نامه فعالیت سمن ها ، این سازمان ها در چه نقطه ای هستند؟
سازمان‌های مردم‌نهاد یا سمن که در زبان انگلیسی Non governmental Organization) NGO) خوانده می شوند، سازمان هایی هستند که به طور مستقیم بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شوند، اما نقش بسیار مهمی به عنوان واسطه بین فرد فرد مردم و قوای حاکم و حتی خود جامعه ایفا می‌کنند.
بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد، غیرانتفاعی و مستقل از دولت هستند و بودجه این سازمان‌ها از راه کمک‌های مردمی و در مواردی نیز با کمک سازمان‌های دولتی، دولت یا ترکیبی از این روش‌ها و در قالب پروژه‌های مشترک تامین می‌شود.
در ایران به سازمان مردم نهاد (سمن) یا تشکل غیردولتی اطلاق می شود.
در کنار رشد کمی سمن ها، توجه به کیفیت فعالیت های این سازمان ها اجتناب ناپذیر است، سازمان های مردم نهاد در اصل مردمی و غیرسیاسی هستند و نیازهای خود را از طریق کمک‌های مردمی، کمک‌های مالی از سازمان‌های دولتی و غیردولتی و درآمد حاصل از فعالیت‌های سازمانی در چارچوب اهداف تعیین شده، تامین می کنند و کیفی گرایی دغدغه اصلی آنان در زمان حاضر به شمار می رود.
سمن ها در گستره فعالیت ملی، استانی و شهرستانی برای رسیدن به اهداف مختلفی چون بهبود وضعیت محیط زیست، رسیدگی به سطح رفاه اقشار محروم و آسیب پذیر جامعه، اشتغال، ازدواج و مسائلی از این قبیل تلاش می کننند و برای رسیدن به اهداف خود از ارتباطات اداری و بسیج مردمی استفاده می کنند.
توانمندسازی و ساماندهی، حمایت از طرح‌ها و برنامه ها در جهت کیفی سازی فعالیت سازمان‌های مردمی ضروری است زیرا مردمی کردن مشکلات به حل آنها کمک می‌کند، باید موانع موجود بر سر راه سمن ها برداشته شود تا توسعه این سازمان ها به پایه و اساس توسعه امنیت اجتماعی منجر شود.
آیین نامه اجرایی تاسیس سازمان های غیردولتی در سال 1384 (هیات وزیران) موضوع فعالیت این سازمان ها را مشتمل بر یکی از موارد علمی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، هنری، نیکوکاری و امورخیریه، بشردوستانه، امور زنان، آسیب دیدگان اجتماعی، حمایتی، بهداشت و درمان، توانبخشی، محیط زیست، عمران و آبادانی و نظایر آن تعیین کرده است.
*سازمان های مردم نهاد موفق اعتمادساز باشند
محمدجواد فولاد، مدیر عامل سازمان مردم نهاد خیریه آبشار عاطفه ها می گوید: متولی سازمان های مردم نهاد وزارت کشور است و در استان ها استانداری ها و در شهرستان ها فرمانداری هاست.
وی می گوید: اگر سازمان های مردم نهادی بخواهند موفق باشند باید اعتمادساز باشد و اعتماد حاکمیت و جامعه را جلب کند و چنانچه این اعتماد سازی نشود به اهداف خود نمی رسند.
فولاد می افزاید: مجوز فعالیت های سازمان های مردم نهاد از سوی حاکمیت ارائه می شود و دادن همین مجوز خود تامین کننده اعتماد جامعه است و بعد از آغاز فعالیت این سازمان ها باید بتوانند خود را به جامعه معرفی کنند.
وی با اشاره به اینکه 18 سال است که از فعالیت سازمان های مردم نهاد می گذرد، افزود: به دلیل شفافیتی که در کارهایمان داشتیم و معرفی مناسب به جامعه و همچنین خروجی مناسب و اقدامات انجام شده توانسته ایم که اعتماد جامعه را جلب کنیم.
فولاد می گوید: در حال حاضر در تمام استان ها 300هزار نفر تحت چتر حمایتی سازمان مردم نهاد آبشار عاطفه ها هستند که حاصل تلاش خیرین و نیکوکاران است.
وی خاطرنشان می کند: اشتغال آفرینی، تهیه جهیزیه، درمان، آموزش های فرهنگی، تحصیلی، امور معیشتی، مسکن، حمایت از دانشجویان و دانش آموزان مستعد و حمایت از نوآوری و خلاقیت جوانان از جمله فعالیت های این سازمان مردم نهاد محسوب می شود.
مدیر عامل سازمان مردم نهاد خیریه آبشارعاطفه ها می گوید: هدف از فعالیت ما کاهش آسیب های اجتماعی و تحکیم بنیان خانواده با تمرکز بر مشکلاتی مانند اعتیاد است.
* تقویت نوعدوستی مردم
فولاد تصریح می کند: در کشور ما نوعدوستی مردم که شاهد حضور آنها در همه عرصه های هستیم، عامل عمده فعالیت سازمان های مردم نهاد است و همچنین وجود افراد نیکوکار که تمایل زیادی برای تاسیس سازمان مرم نهاد دارد موجب شده است تا از فعالیت این سازمان ها استقبال شود.
* برخی سمن ها به اساسنامه عمل نمی کنند
وی می گوید: مشکلی که موجب می شود تا سازمان های مردم نهاد توسعه نیابند این است که برخی از آنها به اساسنامه تشکیلی خود عمل نمی کنند و اگر آنها برای فعالیت های خود انگیزه های دینی مانند نیکوکاری و انفاق را تقویت کنند موفق تر خواهند بود.
* آموزش و توانمندسازی
فولاد می گوید: آموزش و توانمندسازی سازمان های مردم نهاد موجب توسعه آنها می شود، موضوعی که در حال حاضر با نقص مواجه است، هرچه این سازمان های مردمی توانمندتر باشند، بیشتر می توانند باری از روی دوش دولت بردارند و در خدمات رسانی به جامعه هدف خود موفق تر هستند.
* کمک غنی به فقیر
وی تاکید می کند: در جهت کمک رسانی غنی به فقیر نیز باید بیشتر فرهنگ سازی شود. افراد غنی باید باور کنند که فقرا سهمی از سفره آنها دارند. این موضوع باید در جامعه نهادینه شود و این امر نیازمند همکاری رسانه ها به خصوص صدا و سیماست.
فولاد اظهار می گوید: تجمیع سازمان های مردم نهاد در کنار هم بسیار مهم است. در حال حاضر ای سازمان ها پراکنده هستند و در صورتی که آنها شبکه داشته باشند با یک هدف مشترک و با هم سویی مشکلات زیادی را حل خواهند کرد.
*مشارکت در کاهش آسیب های اجتماعی
کمال اکبری، معاون مشارکت‌های اجتماعی، سازمان امور اجتماعی کشور می گوید: جلب مشارکت سازمان های مردم نهاد در کاهش آسیب های اجتماعی بسیار موثر است.
او می افزاید: بخش عمده اعتبار 450 میلیارد تومانی سازمان امور اجتماعی در سال جاری قرار است از طریق سازمان های مردم نهاد برای کاهش آسیب های اجتماعی هزینه شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از آسیب هایی که در این زمینه به آن پرداخته می شود، حاشیه نشینی است، اعلام می کند: به همین منظور 100 دفتر تسهیل گری در 10 استان کشور ایجاد شده است و قرار است که این دفاتر در آینده توسعه یابند.
معاون مشارکت‌های اجتماعی، سازمان امور اجتماعی کشور می گوید: این دفاتر در استان های کرمان، کردستان، کرمانشاه، هرمزگان، سیستان و بلوجستان، خوزستان، آذربایجان غربی، البرز، لرستان و فارس ایجاد شده است.
«مبحث آموزش و توانمندسازی سازمان‌های مردم نهاد را در دستور کار داریم، چرا که برخی از سازمان های مردم نهاد توان کار عملیاتی را ندارند و در این مورد باید آموزش های مورد نظر را کسب کنند».
به گفته او در حال حاضر 12 هزار سازمان مردم نهاد در کشور داریم که مجوزهای لازم را از وزارت کشور، وزارت ورزش و جوانان و نیروی انتظامی دریافت کرده‌اند و بیش از هزار سازمان مردم نهاد در حوزه اجتماعی و آسیب های اجتماعی فعال هستند.
*ایجاد امید نشاط اجتماعی با همکاری سمن ها
اکبری می گوید: در سال گذشته بیشتر نقش سازمان های مردم نهاد در راستای کاهش آسیب های اجتماعی بود، اما از امسال مقوله ایجاد امید و نشاط اجتماعی در برنامه همکاری سازمان های مردم نهاد قرار گرفته است.
وی ادامه می دهد: سازمان های مردم نهاد بر اساس وظایف خود در حیطه خدمات اجتماعی عمل می کنند، اما بخش عمده ای از اعتباران سازمان امور اجتماعی کشور یعنی بیش از 60درصد از اعتبارات این سازمان مختص سازمان های مردم نهاد است که فعالیت آنها اثرگذاری زیادی در جامعه دارد.
معاون مشارکت‌های اجتماعی، سازمان امور اجتماعی کشور می افزاید: با توجه به حمایت هایی که از سازمان مردم نهاد داریم، انتظارات ما از آنها بیشتر است و می بایست در ایفای نقش خود و فعالیت های خود کوشاتر باشند.
به گفته اکبری، بودجه سازمان امور اجتماعی کشور سال گذشته 250میلیارد تومان بود که امسال به 450میلیار تومان افزایش یافته است، بخشی از آن در اختیار دستگاه های دولتی، استانداری ها و دستگاه های محلی است، اما تاکید عمده این بودجه برای سازمان های مردم نهاد است.
اکبری تاکید می کند: اعتقاد داریم اگر سازمان های مردم نهاد بیشتر هم جهت شوند می توانند در راستای کاهش آسیب های اجتماعی و افزایش امید و نشاط و تحکیم بنیان های خانواده فعال تر و موثر تر باشند.
* آموزش سازمان های مردم نهاد
وی تاکید می کند: اگر بخواهیم از حداکثر ظرفیت سازمان های مردم نهاد استفاده کنیم می بایست آنها را توانمندتر کنیم و در این خصوص ارائه آموزش های مورد نظر در سطح ملی و استانی در دستور کار است.
* ارزیابی عملکرد سازمان های مردم نهاد
اکبری می افزاید: یکی دیگر از مواردی که موجب افزایش توانمندی این سازمان های مردم نهاد می شود ارزیابی و پایش این سازمان هاست و امسال در صدد هستیم این کار را انجام دهیم تا هم به یک فهم بهتر از وضعیت موجود آنها برسیم و هم اینکه نقاط قوت و ضعف آنها شناسایی شود و در این مورد رویکرد ما اصلا سلبی نیست، بلکه می خواهیم به آنها کمک کنیم و خلاء های موجود را شناسایی کنیم و در این زمینه نیز سازمان های مردم نهاد با توجه به تخصص های خود باید به ما کمک کنند.
معاون سازمان امور اجتمای کشور تصریح می کند: با اتخاذ شیوه نامه های جدید تشکیل و فعال سازی خانه های سازمان های مردم نهاد در استان ها مورد توجه قرار گرفته است و استانداری ها امکانات اولیه را در اختیار آنها قرار می دهند که به محلی برای دادن آموزش های مد نظر برای این سازمان تبدیل خواهد شد که نتیجه بهتری را در برخواهد داشت.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید