روزگار سپری شده آب آشامیدنی فارس برای تشنگان لب دریا

فارس همانند بسیاری از استان های کشور با کم آبی مواجه و موجب نگرانی مردم آن شده است اما سخنان اخیر نماینده مردم دشتستان استان بوشهر که گناه کم آبی استان خود را برگردن فارسی ها افکند، بر تاسف و نگرانی مردم فارس افزود.

مردم فارس می گویند: چنانکه خود این نماینده می داند، کم آبی در اغلب نقاط کشور رخ داده و دلایل مختلفی دارد که استان های فارس و بوشهر نیز از آن تاثیر گرفته است و فرافکنی و به دنبال مقصر گشتن بدون اینکه مستندات و دلایل محکم داشته باشد، کاری ناصواب است.
محمد باقر سعادت نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی طی اظهاراتی، مسئولان و استاندار فارس را مقصر این وضعیت جلوه داد و بیان کرد که این مسئولان از رسیدن آب به دشتستان جلوگیری کرده اند.
گفته های او پس از آن بیان شد که مردم برازجان مرکز شهرستان دشتستان استان بوشهر 13 و 14 تیر ماه جاری در اعتراض به کم آبی، مسئولان دشتستان را به پاسخگویی دعوت کردند.
گویا نماینده یاد شده بهترین پاسخ را مقصر دانستن مسئولان استان فارس یافته و گفته است:تنها راه نجات مردم دشتستان،جلوگیری از برداشت غیر‌قانونی آب در شهرستان کازرون در استان فارس است،به صراحت می‌گویم اگر کوچکترین مشکل امنیتی در شهرستان دشتستان رخ دهد مسئولان و استاندار فارس و فرماندار کازرون مقصر هستند و باید در شورای عالی امنیت پاسخگو باشند چراکه 55 روز است بوشهر در بحران شدید آب قرار دارد و عواقب این موضوع به عهده آنها است.

** تکاپوهای نماینده
نماینده مردم دشتستان همچنین در اظهاراتی که 14 تیر در رسانه ها بازتاب داشت، گفت: در خصوص کم آبی در استان بوشهر و شهرستان های اطراف تا به امروز دو جلسه با معاون وزیر و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب و استاندار بوشهر و مسئولان برگزار کرده و مشکلات را مطرح کرده‌ایم.
محمد باقر سعادت افزود: علت حل نشدن مشکل آب مردم بوشهر برداشت غیرقانونی توسط حدود 40 موتور پمپ‌هایی است که در اطراف رودخانه شاپور در شهرستان کازرون نصب شده و از آب برداشت می‌کنند.
وی عنوان کرد: ما برای جلوگیری از برداشت آب به کشاورزان اطراف آن رودخانه هزینه‌های پرداخت کرده ایم تا آب مصرفی آنها برای مردم بوشهر و برازجان استفاده شود اما بی‌ فایده بود.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در ادامه با بیان اینکه انتقاد اصلی ما از استاندار فارس و فرماندار کازرون درباره عدم جلوگیری از کار موتور پمپ‌های غیرقانونی است، اظهار داشت: من با معاون امنیتی وزیر کشور روز چهارشنبه جلسه‌ای داشتم که طی آن سوال کردم اگر خودتان با مشکل بی آبی مواجه بودید، چکار می‌کردید؟ بازهم اقدامی انجام نشد تا اینکه روز پنجشنبه با وزیر اطلاعات به صورت مستقیم صحبت کردم و ایشان دستور دادند اقداماتی انجام شود.
سعادت اضافه کرد: امروز قرار بود بنیاد تعاون ناجا موتور پمپ‌های غیرقانونی را جمع‌آوری کند و در آن مکان‌ها هم نگهبانی دهند، اگر این اتفاق رخ دهد و فرماندار کازرون هم حمایت کند، مشکلات حل خواهد شد، چراکه وزیر اطلاعات و وزیر نیرو هم به این موضوع ورود و معاون امنیتی وزیر کشور هم دستوراتی ابلاغ کرده است.

** آب کم است چه برای فارس چه دشتستان
این اظهارات در حالی بیان شده که به گفته مقامات مسئول اکنون بیش از 30 شهر و 800 روستای استان فارس با مشکل کم آبی مواجه هستند و به وسیله تانکر و بصورت سیار به این مناطق آبرسانی می شود.
در شرایطی که کاهش بارندگی ها و خشکسالی ده ساله اخیر، منابع آبی شهرستان کازرون در استان فارس را شامل چشمه ساسان، رودخانه شاپور را با افت جدی مواجه کرده نمی توان کم آبی دشتستان را متوجه استان فارس دانست.
نماینده مردم فیروزآباد، قیرو کارزین و فراشبند فارس در مجلس شورای اسلامی معتقد است: آب جاری و اضافی در استان فارس وجود ندارد که مسئولان این استان از ورود آن به استان های همجوار جلوگیری کنند.
کوروش کرم پور روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اظهارات نماینده مردم دشتستان در مجلس و مقصر دانستن استاندار فارس افزود: مردم بوشهر پیوندهای دیرینه با اهالی فارس دارند و بوشهر زادگاه استاندار فارس است و وی نسبت به کل کشور و به ویژه زادگاه خود تعصب دارد اما باید توجه داشت که اسماعیل تبادار هم اکنون استاندار فارس است و مسئولیت ملی در این استان دارد.
وی ادامه داد:شهرستان کازرون مشکلات بسیاری در زمینه تامین آب شرب دارد و بیش از 60 روستای این شهرستان اکنون با مشکل بی آبی مواجه شده اند و بصورت سیار به آنها آبرسانی می شود.
کرم پور اضافه کرد:با شروع تابستان آب شرب لوله کشی در شهر کازرون نیز در روز بین شش تا هشت ساعت بطور کامل قطع و اکنون در این شهر جیره بندی آب اعمال می شود.
نماینده مردم فیروزآباد، قیرو کارزین و فراشبند در خانه ملت گفت : بیش از دو هزار و 500 هکتار از باغ ها و مزارع شهرستان کازرون که از رودخانه شاپور حقآبه داشته دچار کم آبی و حتی اکنون خشک شده اند.
وی با بیان اینکه مردم کازرون به دلیل کم آبی و بی آبی زندگی و معیشتشان به خطر جدی مواجه است و اکنون و در وضعیت بدی زندگی می کنند گفت: برخی مسئولان بوشهر چگونه از این مردم که در زمان حاضر با خشکسالی دست به گریبان هستند توقع آبرسانی دارند؟

***خشکسالی منحصر به بوشهر نیست
وی با طرح این سوال که چرا مسئولان مربوط در بوشهر در زمینه طرح انتقال آب از دریا و شیرین کردن آن اقدامی نمی کنند و یا اگر کاری در این زمینه شده چرا تاکنون به نتیجه نرسیده، اظهار داشت: خشکسالی تنها منحصر به استان بوشهر نیست.
این نماینده مجلس ادامه داد: در حالی که استان های مرکزی کشور برای تامین آب شرب،کشاورزی و صنعت تلاش می کنند که آب را با مسافتی طولانی از دریا به استان های خود انتقال دهند ،چرا این کار در استان بوشهر که در کنار دریا قرار دارد صورت نمی گیرد؟ مگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس آب مصرفی خود را از همسایگان خود تامین می کنند؟
کرم پور اضافه کرد: استان فارس بیش از یک دهه است که با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و میزان بارندگی ها در این استان در یکسال گذشته به نسبت مدت مشابه قبل حدود 65 درصد کاهش داشته است.
وی با اشاره به اینکه تمام رودخانه های استان فارس بین 70 تا 100 درصد خشک شده اند،افزود: پیشه غالب ساکنین استان فارس از گذشته کشاورزی بوده و منبع درآمد حدود 80 درصد اهالی این استان از این راه و همچنین دامداری تامین می شود.
وی با بیان اینکه در گذشته آب به اندازه کافی در استان فارس وجود داشته و رودخانه ها و چشمه ها جاری و آب آنها به بوشهر نیز می رسیده،گفت: اما اکنون بیش از ده سال است که این خطه با خشکسالی مواجه و آب جاری در آن یافت نمی شود.
نماینده مردم فیروزآباد، قیرو کارزین و فراشبند در مجلس بر این نکته تاکید کرد که کارشناسان امر در کشور بررسی کنند که آیا آبی در استان فارس وجود دارد که مسئولان جلو آن را می گیرند که به بوشهر نرسد؟
وی ادامه داد: نمایندگان استان فارس در کنار نمایندگان بوشهر خواهند بود و در مسیر رفع مشکلات از هیچ کمکی دریغ نخواهند کرد.
کرم پور به رابطه عمیق مردم استان فارس و بوشهر از گذشته اشاره کرد و ریشه این ارتباط را تاریخی دانست و گفت: اهالی این دو استان اعم از عشایر و قومیت های مختلف از گذشته های دور با هم مراوده بسیار نزدیک داشته اند و در طول تاریخ رابطه ای صمیمی بین اهالی این دو استان حاکم و همیشه پشتیبان یکدیگر بوده اند.
وی با بیان این مطلب که اظهارات تنش زا در شرایط کنونی کشور به هیچ وجه به مصلحت نیست،گفت: مسولان نباید سخنانی بگویند که باعث ایجاد تنش در جامعه و بروز بدبینی بین اهالی دو استان همجوار شود.
نماینده مردم فیروزآباد، قیرو کارزین و فراشبند در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: مسولان استان فارس هر پیشنهاد قابل اجرایی برای رفع مشکلات آبی و غیرآبی مردم بوشهر را با دل و جان می پذیرند و حاضرند که در این باره همکاری کنند اما به شرطی که توقعات منطقی و براساس واقعیت ها باشد.

* آب که نیست، کدام کشاورزی؟
همچنین مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان فارس با اشاره به برخی چالش های کم آبی در شهرستان دشتستان استان بوشهر گفت :چشمه ساسان شهرستان کازرون تا زمانی که آب داشت بخشی از آب مورد نیاز دشتستان را تامین می کرد اما اینک دیگر آبی برای رهاسازی ندارد.
مهندس حمیدرضا دهقانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مردم شهرستان های کازرون و دشتستان سال ها با هم قرابت و همزیستی و الفت داشته اند، این دو شهرستان همیارهم در مسایل و مشکلات اجتماعی بوده اند ، سالها آب از رودخانه شاپور و چشمه ساسان برای تامین آب شرب دشتستان و شهر برازجان(مرکز دشتستان) تامین شده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای فارس گفت:مسئولان محلی شهرستان دشتستان و استان بوشهر باید در شرایط کنونی مردم را به آرامش دعوت و از بیان سخنان تحریک آمیز که بین مردم دو شهرستان اختلاف می اندازد خودداری کنند.
دهقانی با بیان اینکه هم اکنون آب بخشی از شهرستان کازرون با استفاده اجاره سه حلقه چاه کشاورزی تامین می شود گفت: در بخش هایی از این شهرستان آب جیره بندی و نوبت بندی شده است ، چشمه ساسان اگر آبی داشت برای تامین آب شرب کازرون از آن استفاده می شد.
وی استفاده از آب چشمه ساسان برای کشاورزی را تکذیب کرد و گفت : 900 نفر نخل در منطقه خشت و کمارج در حال نابودی است و اگر ما آبی برای رها سازی داشتیم اجازه نمی دادیم این منطقه مستعد نخلداری دچار چنین معضلاتی شود.
دهقانی اضافه کرد : در سال آبی 96-97 به دلیل عدم بارش مناسب دبی رودخانه شاپور نسبت به سال آبی قبل از آن بشدت کاهش یافته و در پایین دست ایستگاه بوشیگان و در محل برداشت آب تاسیسات شرب استان برای سهولت در برداشت آب در شرایط کم آبی فعلی مسیر جریان آب بطور کامل مسدود شده و هیچ برداشت آبی صورت نمی گیرد.

** مشکل آب بوشهر را حل کنند، فرافکنی نشود
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس با اشاره به سخنان این نمایندگان استان بوشهر در مجلس گفت:برخی افراد به جای فرافکنی و سلب مسئولیت از خود با بررسی های علمی و عملیاتی به فکر حل مشکل تامین آب آشامیدنی شهروندان بوشهر باشند.
عنایت الله رحیمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اظهارات نماینده شهرستان دشتستان استان بوشهر را که مسئولیت مشکل آب این استان را متوجه مسئولان استان فارس دانسته، نوعی فرار از مسئولیت پذیری دانست و افزود: مشکل کمبود آب در استان بوشهر با مقصر دانستن دیگران و انداختن مسئولیت به گردن آنها حل نخواهد شد.
وی ادامه داد: در ارتباط با تامین بخشی از آب مورد نیاز استان بوشهر از جمله شهرستان دشتستان توسط استان فارس طی سال های گذشته و امسال انتظار داشتیم مسئولان استان بوشهر و نماینده شهرستان دشتستان از سر بی اطلاعی نسبت به موارد کم آبی اظهارنظر نکنند.
او اظهار داشت: مردم شهرستان کازرون فارس با وجود تنگناهای معیشتی که در اثر خشکسالی بر آنان وارد شده به دلیل حس نوع دوستی و بر پایه اعتقادات عمیق فرهنگی و مذهبی خود تاکنون نهایت همکاری را برای تامین آب آشامیدنی مردم استان بوشهر به ویژه شهرستان دشتستان داشته اند و در آینده نیز خواهند داشت و اظهارات غیر مسئولانه و ناآگاهانه برخی افراد نمی تواند در عزم و اعتقادات راسخ مردم این شهرستان برای رفع مشکلات هموطنانشان در استان بوشهر تاثیری بگذارد.
وی درباره شرایط آب منطقه کازرون و چگونگی انتقال آب از این شهرستان به استان بوشهر گفت: رودخانه شاپور از ارتفاعات شمال شرقی شهرستان کازرون سرچشمه می گیرد و در محل تنگ چوگان به چشمه ساسان متصل می شود و پس از عبور از ناحیه غربی کازرون و دشت خشت و پس از اتصال با چند شاخه فرعی دیگر در نزدیکی روستاهای جره و میلک وارد دشت شبانکاره شهرستان دشتستان استان بوشهر می شود و ضمن تلاقی با رود دالکی به نام رودخانه حله به خلیج فارس می ریزد.
رحیمی افزود: در محدوده شهرستان کازرون حدود دو هزار هکتار از اراضی و باغ های مجاور رودخانه شاپور تحت پوشش کانال های انتقال آب و نهرهای سنتی منشعب از رودخانه شاپور و چشمه سارها قرار دارند که در سال های اخیر به دلیل استمرار خشکسالی و کاهش منابع آب سطحی، برداشت آب و فعالیت های کشاورزی به شدت کاهش یافته و یا با محدودیت های جدی مواجه شده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس افزود: در سال آبی 96 – 97 به دلیل کاهش 60 درصدی بارش ها (132 میلیمتر)، دِبی (جریان آب در ثانیه) رودخانه شاپور نسبت به سال 95 – 96 به شدت کاهش یافته همچنان که سایر رودخانه های استان فارس نیز بین 70 تا 100 درصد با کاهش دِبی آب مواجه شده و خشکیده اند.
رحیمی بیان کرد: باغ ها و اراضی حقابه دار حاشیه رودخانه شاپور در پایین دست محل برداشت آب بوشیگان در دشت کمارج و خشت نیز به شدت با مشکل کم آبی مواجه شده و خسارت های قابل توجهی به ویژه به باغ های نخل وارد آمده است.
وی گفت: کشاورزان منطقه خشت در شرایط عادی با آبگیری از رودخانه شاپور در محل بند انحرافی چروم آب را به شبکه آبیاری منتقل و باغ ها را به شکل نوبت بندی (معمولا دو تا سه نوبت در فصل تابستان) آبیاری می کردند اما در شرایط فعلی و با استمرار خشکسالی که باعث کاهش شدید دِبی رودخانه شده و همچنین برداشت بیش از مقدار توافق شده برای تامین آب آشامیدنی استان بوشهر، آبرسانی به بخشی از باغ ها غیر ممکن شده و باغ های چندین ساله در معرض آسیب جدی قرار گرفته اند.
او ادامه داد: مساحت باغ های تحت پوشش رودخانه شاپور و چشمه سارهای مجاور در محدوده بالا دست تاسیسات بوشیگان به میزان 622 هکتار است که در سال های اخیر با اعمال برنامه نوبت بندی و محدودیت شدید تامین آب می شود.
رحیمی افزود: حدود 150 هکتار از اراضی واقع در حاشیه رودخانه شاپور که به طور معمول به شکل صیفی کشت می شدند در سه سال اخیر امکان کشت را نداشته اند و از طرفی به منظور جلوگیری از بروز وقفه در تامین آب تصفیه خانه بوشیگان و انتقال آب به استان بوشهر، شرکت آب منطقه ای فارس به طور مستمر از انجام کشت در حاشیه رودخانه جلوگیری کرده که این کار با توجه به اتکای معیشت کشاورزن به درآمد کشاورزی همواره مشکل زا بوده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس گفت: به همین علت برای 30 هکتار از اراضی که کشت آنها به دلیل برداشت آب از رودخانه جهت انتقال به استان بوشهر دچار خسارت شد مبلغ 100 میلیون ریال برای هر هکتار و در سال 96 نیز برای 130 هکتار از اراضی در ازای مبلغ 100 میلیون ریال برای هر هکتار به عنوان خسارت نکاشت پرداخت شده است و بر اساس مصوبات جلسه های مشترک مقرر شد که در سال 97 نیز به ازای هر هکتار مبلغ 140 میلیون ریال پرداخت و آب آنها به استان بوشهر منتقل شود که این کار نیز انجام شده است.
وی گفت: کار آبرسانی به استان بوشهر از منابع آب شهرستان کازرون تاکنون از سه طریق شامل برداشت آب از رودخانه شاپور به میزان 400 لیتر در ثانیه، برداشت آب از محل رودخانه چشمه ساسان به میزان300 لیتر بر ثانیه و برداشت آب از منابع زیرزمینی (22 حلقه چاه) با ظرفیت حداکثر 600 لیتر در ثانیه انجام شده است.
رحیمی افزود: اما به دلیل کاهش نزولات جوی (67 درصد)، خشکیده شدن چشمه ساسان، کاهش دِبی آب رودخانه شاپور و پایین رفتن عمق ایستایی چاه های آب به دلیل خشکسالی و برداشت بی رویه انتقال آب به استان بوشهر با کاهش مواجه شده اما به رغم تمام این مشکلات ما سعی کرده ایم که میزان آب رودخانه حفظ شود و آب منابع زیرزمینی نیز در قالب چاه ها به استان بوشهر منتقل شود.
وی گفت: انتقال آب از شهرستان کازرون به استان بوشهر در حالی انجام می شود که بیش از 50 روستای شهرستان کازرون در جوار رودخانه شاپور فاقد آب آشامیدنی هستند و آبرسانی به آنها گاهی با تانکر انجام و قسمتی از شهر کازرون نیز دارای نوبت بندی بیش از شش ساعت در شبانه روز است.
او اضافه کرد: به رغم همه این مسائل، نهایت لطف مردم شهرستان کازرون و تلاش مسئولان است که آب به استان بوشهر منتقل می شود و این را وظیفه خود می دانیم که به هموطنانمان در استان بوشهر و به ویژه شهرستان دشتستان خدمات رسانی کنیم و از اینکه در اثر کاهش نزولات جوی میزان انتقال آب به استان بوشهر کاهش یافته بسیار متاسف هستیم و هرگونه اقدام قانونی و ممکن جهت آبرسانی به استان بوشهر در دستور کار مسئولان استان فارس قرار دارد.
وی گفت: بیش از پنج جلسه با معاونین عمرانی و سیاسی استانداری بوشهر، فرماندار شهرستان دشتستان و مسئولان آب منطقه ای و آب و فاضلاب بوشهر و دشتستان برگزار شد و تصمیمات خوبی برای ادامه انتقال آب به استان بوشهر اتخاذ شد که همین امر به رغم خشکسالی شدید سبب تداوم آبرسانی به استان بوشهر شده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس اضافه کرد: از منظر دیگر لازم می دانیم به مردم استان بوشهر بگوییم که از سه سال گذشته تاکنون بارها مکتوب و همچنین در جلسات به شکل رسمی به مسئولان این استان اعلام کرده ایم که با توجه به وضعیت اقلیمی امکان تداوم آبرسانی از فارس به بوشهر به این شکل فراهم نیست و مسئولان این استان باید به فکر منابع جایگزین باشند.
رحیمی افزود: با توجه به همجواری استان بوشهر با دریا و خلیج فارس جهت تامین آب پایدار برای شهروندان آن استان این امکان فراهم بوده و خواهد بود و انتظار این است که مسئولان استان بوشهر به جای انداختن مسئولیت عدم پیگیری تامین آب پایدار برای مردم این استان به گردن دیگران تلاش خود را صرف تامین آب پایدار از دریا و دیگر منابع ممکن از طریق جذب سرمایه گذار بخش خصوصی و امکانات دولتی کنند.