رای شماره ۳۸۴ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: تبصره ۱ ماده ۱۳ آيين نامه اجرايي ماده ۳۳ اصلاحي قانون حفاظت و بهره برداري از جنگلها و مراتع کشور مصوب ۱۳۹۴/۶/۲۴ هيأت وزيران که براساس آن جواز تغيير موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسي به وزارت جهاد کشاورزي (سازمان جنگلها، مراتع آبخيزداري کشور) اعطا شده است، ابطال شد.

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۸۴ مورخ ۱۴۰۱/۳/۳ با موضوع: «تبصره ۱ ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب ۱۳۹۴/۶/۲۴ هیأت وزیران که براساس آن جواز تغییر موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسی به وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) اعطا شده است، ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۳/۳ شماره دادنامه: ۳۸۴ شماره پرونده: ۰۰۰۳۳۲۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصـره ۱ مـاده ۱۳ آیین نامه اجـرایی مـاده ۳۳ اصلاحی قانـون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۲/۲۳۸۷۵۳ ـ ۱۴۰۰/۸/۲۵ اعلام کرده است که:

“به موجب تبصره ۱ ماده ۱۳ آیین نامه مذکور مقرر گردیده است: »وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) ضمن تعیین دقیق خواسته و تقویم آن در دادخواست اولیه با توجه به جریان پرونده و مباحث طرح شده در جلسات رسیدگی از حیث اعلام آمادگی و یا عدم آمادگی مستأجر برای اجرای طرح و یا تمدید قرارداد اجاره و یا امکان استرداد زمین و یا عدم امکان آن به دلیل تعاقب ایادی، میتواند موضوع دادخواست خود را در قالب یکی دیگر از موارد مندرج در این ماده تا قبل از اعلام ختم دادرسی تغییر داده و به صورت کتبی به دادگاه اعلام نماید.» این در حالی است که: به موجب ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی در دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی: «خواهان میتواند خواسته خود را که در دادخـواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشاء واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد». بنا به مراتب تبصره ۱ ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ قانون اصلاح حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور که تغییر موضوع دادخواست را تا قبل از ختم دادرسی تجویز نموده است مغایر ماده ۹۸ قانون اخیرالذکر و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) مورد تقاضا میباشد. مزید امتنان است دستور فرمایید از نتیجه اقدام و تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره برداری

ماده۱۳ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) موظف است درخواست موضوع تبصره ۲ قانون را در قالب برگه های دادخواست به خواسته تعیین تکلیف اراضی واگذار شده از حیث اعلام فسخ قرارداد واگذاری و تبدیل آن به اجاره یا تمدید قرارداد و تعیین مهلت برای اجرای طرح یا دریافت بهای روز اراضی و واریز آن به حساب درآمد عمومی یا استرداد زمین در صورت توافق با مستأجر تقدیم نماید.

تبصره۱ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) ضمن تعیین دقیق خواسته و تقویم آن در دادخواست اولیه با توجه به جریان پرونده و مباحث طرح شده در جلسات رسیدگی از حیث اعلام آمادگی و یا عدم آمادگی مستأجر برای اجرای طرح و یا تمدید قرارداد اجاره و یا امکان استرداد زمین و یا عدم امکان آن به دلیل تعاقب ایادی، میتواند موضوع دادخواست خود را در قالب یکی دیگر از موارد مندرج در این ماده تا قبل از اعلام ختم دادرسی تغییر داده و به صورت کتبی به دادگاه اعلام نماید.”

…………

علیرغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به معاونت حقوقی ریاست جمهوری (امور حقوقی دولت) تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیأت عمومی، پاسخی از آن مرجع واصل نشده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۳ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال ۱۳۷۹: «خواهان میتواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند، ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوی یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد.» با توجه به اینکه براساس تبصره ۱ ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب ۱۳۹۴/۶/۲۲ هیأت وزیران، جواز تغییر موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسی به وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) اعطاء شده است و پیش بینی تغییر موضوع دادخواست تا قبل از اعلام ختم دادرسی نزد دادگاه که در این تبصره مقرر شده، با حکم مقرر در ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ مغایرت دارد، بنابراین تبصره ۱ ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور مصوب ۱۳۹۴/۶/۲۲ هیأت وزیران، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین