رای شماره ۳۳۵ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: ماده ۶ تعرفه عوارض و بهاي خدمات سالهاي ۱۳۹۷ ،۱۳۹۸ ،۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شهرداري قم که تحت عنوان عوارض توسعه فضاي سبز به تصويب شوراي اسلامي اين شهر رسيده، از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۳۵ مورخ ۱۴۰۱/۲/۲۰ با موضوع: «ماده ۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۷ ،۱۳۹۸ ،۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شهرداری قم که تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۲/۲۰ شماره دادنامه: ۳۳۵ شماره پرونده: ۰۰۰۳۳۱۷

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۶ از تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۰ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم (تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز)

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی ابطال ماده ۶ از تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۰ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم (تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

“هرچند بر اساس بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، تعیین نوع و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه های بعدی آن عوارض فضای سبز شهری پیش بینی نشده است، بنابراین تصویب و اخذ عوارض مصوبه معترض عنه مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی شورای اسلامی شهر قم میباشد.

مطابق اصل ۵۱ قانون اخذ هرگونه مال، وجه، کالا و خدمات از شهروندان میبایست با تجویز قانونی باشد و وفـق اصل ۱۰۵ قـانون اساسی تصمیمات شورا نباید مخالف قوانین کشور باشد. به استحضار میرساند هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به موضوع ابطال مصوبات شورای اسلامی سایر شهرها در خصوص ابطال عوارض فضای سبز با عناوین مختلف، اقدام به صدور آرای متعددی مبنی بر ابطال این گونه مصوبات نموده که میتوان به رأی ۷۴۶ ـ ۱۳۹۶/۹/۹ و ۱۱۴۶ ـ ۱۳۹۶/۱۱/۱۰ و … اشاره نمود. لذا با توجه به توضیحات مذکور و با وجود مغایرت آشکار مصوبه معترض عنه با اصول ۵۱ و ۱۰۵ قانون اساسی و نظر به اینکه در آراء متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وضع یا تصویب عوارض فضای سبز با عناوین مختلف در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص و ابطال شده است. به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص و بر اساس بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری ابطال موضوع عوارض توسعه فضای سبز مصوب در ماده ۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۰ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم که مقرراتی ناظر بر عوارض فضای سبز تصویب نموده است که به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات قانونی تصویب شده است را از تاریخ تصویب درخواست مینماییم.”

متن تعرفه مورد شکایت به شرح زیر است:

الف ـ ماده ۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۷ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم:

“ماده ۶ ـ توسعه فضای سبز:

………

%۵ از عوارض صدور پروانه های ساختمانی (پذیره و زیربنا) زمان صدور یا تمدید پروانه یا گواهی عدم خلاف و پایانکار و بناهای ساخته شده بدون پروانه در صورت ابقاء بنا بابت توسعه فضای سبز دریافت میگردد (۲% از ۵% عوارض وصولی، به فعالیتهای فرهنگی اختصاص می یابد).”

ب ـ ماده ۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۸ ،۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم:

“ماده ۶ ـ توسعه فضای سبز: ………

%۵ از عوارض صدور پروانه های ساختمانی (پذیره و زیربنا) زمان صدور یا تمدید پروانه یا گواهی عدم خلاف و پایانکار و بناهای ساخته شده بدون پروانه در صورت ابقاء بنا بابت توسعه فضای سبز دریافت میگردد (۲% از ۵% عوارض وصولی، به فعالیتهای فرهنگی اختصاص می یابد) و در صورت رعایت مصوبه شماره ۸۸۵۱ ـ ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ شورای اسلامی شهر از ساختمانهای مسکونی سازگار با محیط زیست در زمان صدور پروانه و پایانکار ۳% عوارض توسعه فضای سبز اخذ نمیشود (مشروط به رعایت دستورالعمل و طراحی مصوب).”

علیرغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به شورای اسالمی شهر قم تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن شورا واصل نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۲/۲۰ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

هرچند در بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه های بعدی آن، عوارض فضای سبز شهری پیش بینی نشده است و در آرای مختلف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رأی اخیرالصدور شماره ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۳۲۶۳ ـ ۱۴۰۰/۱۲/۱۷ این هیأت، وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده ۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۷ ،۱۳۹۸ ،۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شهرداری قم که تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین