رای شماره ۳۳۵۹۸۹۰ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۲۹/۶/۱۴۰۰ معاون فني و آماري سازمان سنجش آموزش کشور که متضمن نحوه اعمال دستورالعمل اجرايي نقل و انتقال فرزندان اعضاي هيأت علمي دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي کشور و متمم آن مبني بر بهره مندي از تسهيلات انتقال (قطعي و مشروط) است از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۳۵۹۸۹۰ مورخ ۲۲/۱۲/۱۴۰۲ با موضوع: «بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۲۹/۶/۱۴۰۰ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور که متضمن نحوه اعمال دستورالعمل اجرایی نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور و متمم آن مبنی بر بهره مندی از تسهیلات انتقال (قطعی و مشروط) است از تاریخ تصویب ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۱۲/۲۲ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۳۵۹۸۹۰

شماره پرونده: ۰۰۰۲۴۹۲ـ ۰۰۰۲۵۸۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

طرف شکایت: سازمان سنجش آموزش کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۹ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۲/۲۲۲۳۲۵ مورخ ۱۴۰۰/۸/۱۰ اعلام کرده است:

“احترامًا بخشنامه های سازمان سنجش آموزش کشور از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن به شرح زیر جهت استحضار و اقدام شایسته قانونی اعلام میشود.

به موجب بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۹ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور نحوه اجرای تسهیلات مربوط به نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور که در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ پذیرفته شده اند به معاونین آموزش دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی سراسر کشور ابلاغ شده است. این در حالی است که:

به موجب دادنامه شماره ۱۲۲۹ مورخ ۱۴۰۰/۴/۲۲، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بند دوم دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵ مورخ ۱۳۹۲/۴/۲۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی که توسط وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصویب و مقرر میداشت: «پذیرفته شدگان آزمون سراسری میتوانند از دانشگاه مبدأ به یکی از دانشگاه های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحًا دانشگاه محل خدمت) عضو هیأت علمی و یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیکترین شهر به محل خدمت عضو هیأت علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع و گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط زیر انتقال یا تغییر رشته بدهند» را به دلیل آنکه از مصادیق اعمال تبعیض ناروا و نقض تساوی افراد ملت از حیث برخورداری آنها از حقوق مساوی اجتماعی و فرهنگی است را ابطال نموده است.

بنا به مراتب بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۹ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور مغایر با بند ۹ اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی و برخالف دادنامه شماره ۱۲۲۹ مورخ ۱۴۰۰/۴/۲۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری میباشد و ابطال آن در هیأت عمومی دیوان از تاریخ تصویب مورد تقاضا میباشد.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر میباشد:

“بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۹ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور

معاونان محترم آموزشی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی سراسر کشور

به استحضار میرساند، دستورالعمل اجرایی نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور (موضوع مصوبه جلسه ۷۳۵ مورخ ۱۳۹۲/۴/۲۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی) برای پذیرفته شدگان آزمون سراسری سال ۱۴۰۰، طی نامه شماره ۲۶۲۳۴ مورخ ۱۴۰۰/۵/۴ و متمم آن طی نامه شماره ۴۶۷۴۹ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۸ این سازمان به تمامی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور ارسال شده است ثبت نام برای استفاده از تسهیلات فوق ۴۸ ساعت پس از اعلام نتایج نهایی آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ آغاز و به مدت ۳ روز به صورت اینترنتی انجام شده و امکان مراجعه حضوری با توجه به شیوع ویروس کرونا و لزوم فاصله گذاری اجتماعی به این سازمان تحت هیچ شرایطی وجود ندارد. نحوه اجرای این تسهیلات به شرح ذیل میباشد.

۱ـ ثبت نام همانند سال ۱۳۹۹، به صورت اینترنتی و با مراجعه به آدرس org.sanjesh.fm://http انجام میشود. لذا خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به نحو مقتضی به اطلاع اعضای هیأت علمی ذینفع آن دانشگاه رسانده شود. لازم است متقاضی، مدارک لازم، را طبق بند ۵ دستورالعمل اجرایی مذکور، تهیه نموده و اسکن آنها را از طریق سایت فوق ارسال و انتخاب رشته نمایند و از مراجعه حضوری به این سازمان اکیدًا خودداری نمایند.

۲ـ طبق دستورالعمل اجرایی نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی و متمم آن، فرزندان اعضای هیأت علمی در صورت احراز شرایط لازم میتوانند از تسهیلات انتقال یا انتقال مشروط استفاده کنند اما امکان تغییر رشته وجود ندارد.

۳ـ تقاضای داوطلبان توسط این سازمان بررسی و نتایج به همراه تصاویر مدارک ارسالی به سازمان، بر روی پرتال دانشگاه های مبدا ومقصد (Sarasari/org.sanjesh.university://http) قرار میگیرد. نتیجه وضعیت هر داوطلب از طریق پروفایل شخصی (صندوق شخصی داوطلب که در زمان ثبت نام برای او ایجاد میشود) و یا پیامک به اطلاع ایشان خواهد رسید.

۴ـ معرفی شدگان با اصل مدارک ارسالی در زمان تعیین شده به دانشگاه مقصد مراجعه و اقدام به ثبت نام مینمایند.

۵ ـ دانشگاه مقصد باید اصل مدارک را با تصاویر ارسال شده بر روی پرتال تطبیق داده و سپس نسبت به ثبت نام ایشان اقدام نماید.

بدیهی است در صورت وجود هرگونه مغایرت در مدارک ثبت نام امکان پذیر نبوده و بایستی مراتب برای بررسی به این سازمان اعلام شود. شایان ذکر است هر زمانی مشخص شود که بین اطلاعات موجود در پرتال و مدارک ارائه شده توسط داوطلبان مغایرتی وجود دارد و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نسبت به رعایت ضوابط و کنترل دقیق اصل مدارک با پرتال اقدام ننموده باشند قبولی داوطلب لغو و کلیه مسئولیت آن عینًا بر عهده مؤسسه آموزش عالی ذیربط خواهد بود.

۶ ـ موارد مندرج در دستورالعمل ثبت نامی نیز باید در زمان ثبت نام مورد بررسی قرار گیرد.

۷ـ دانشگاه مبدأ بایستی مدارک قبولی و کارت ورود به جلسه داوطلبان را به دانشگاه مقصد ارسال نماید. داوطلبانی که با استفاده از این تسهیلات نقل و انتقال مییابند نیازی به ثبت نام در دانشگاه مبدا ندارند. بدیهی است با توجه به عدم ثبت نام در دانشگاه مبدا، اخذ شهریه از این داوطلبان در دوره های شهریه پرداز توسط دانشگاه مبدا ممنوع است.

۸ ـ به پیوست فرم معرفی عضو هیأت علمی رسمی و همچنین فرم معرفی عضو هیأت علمی پیمانی (فقط برای اعضای هیأت علمی پیمانی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی طبق قسمت (الف) و (ج) بند ۱ـ۶ دستورالعمل اجرایی تسهیلات فوق ارسال میشود. این معرفی نامه باید بصورت رسمی، تایپ شده و همراه با مهر و امضا معاونت آموزشی دانشگاه محل خدمت عضو هیأت علمی و دارای شماره و تاریخ باشد. خواهشمند است کاملاً مطابق متن فرم های ارسالی، معرفی نامه اعضای هیأت علمی رسمی و پیمانی تهیه شود. با توجه به تفاوت شرایط اعضای هیأت علمی پیمانی، از ارائه معرفی نامه اعضای هیأت علمی پیمانی در قالب فرم هیأت علمی رسمی جدًا خودداری شود.

۹ـ فرزندان اعضای هیأت علمی که در آزمون کاردانی به کارشناسی ناپیوسته و یا آزمون دوره های کاردانی نظام جدید دانشگاه فنی و حرفه ای و مؤسسات آموزش عالی غیر انتفاعی و با دانشگاه علمی کاربردی سال ۱۴۰۰ پذیرفته شده اند برای استفاده از این تسهیلات، با توجه به تعداد اندک متقاضیان بایستی تمامی مدارک لازم طبق بند ۵ دستورالعمل اجرایی این تسهیلات و در خواست خود را از طریق سیستم پیشخوان خدمات الکترونیکی سازمان سنجش آموزش کشور به آدرس org.sanjesh.darkhast://http ثبت نمایند. پس از ثبت درخواست، برای متقاضی شماره نامه و کد رهگیری از طریق پیام کوتاه ارسال میشود. متقاضیان پس از دریافت شماره و کد رهگیری از طریق پیام کوتاه، به پورتال رهگیری الکترونیکی مکاتبات به آدرس org.sanjesh.rahgiri://http وارد و از آخرین وضعیت درخواست خود مطلع شوند. پس از بررسی و تهیه معرفی نامه ثبت نام در دانشگاه، نامه مربوطه به همراه مدارک هیأت علمی از طریق سیستم ERP به دانشگاه ارسال و به متقاضی اطلاع داده میشود. برای ثبت نام با همراه داشتن اصل مدارک به دانشگاه مراجعه نمایند. دانشگاه بایستی اصل مدارک را با تصاویر ارسالی از سازمان تطبیق دهد و طبق بند ۵ این نامه اقدام نماید.

۱۰ـ مجددًا تاکید میشود با توجه به شیوع ویروس کرونا و لزوم فاصله گذاری اجتماعی و به منظور تسریع در انجام امور، امکان پاسخگویی حضوری وجود ندارد و اعضای محترم هیأت علمی هرگونه درخواست در خصوص این تسهیالت را میتوانند از طریق سامانه درخواست اینترنی به نشانی org.sanjesh.darkhast://http با عنوان فرزندان اعضای هیأت علمی اسکن و ارسال نمایند. ـ معاون فنی و آماری”

علیرغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن به طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی واصل نگردید.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً براساس بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است و برمبنای اصل نوزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و به موجب اصل بیستم این قانون، همه افراد مّلت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. ثانیًا برمبنای صدر مصوبه «جایگاه، اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی» مصوب جلسه ۴۰۹ مورخ ۱۳۷۶/۸/۲۰ شورای عالی انلاب فرهنگی، «شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیم گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور در چهارچوب سیاستهای کّلی نظام محسوب میشود…» و حسب بند ۲ـ۶ سیاستهای کّلی علم و فناوری (نظام آموزش عالی، تحقیقات و فناوری) که در تاریخ ۱۳۹۳/۶/۲۹ توسط مقام معظم رهبری و در اجرای بند ۱ اصل یکصد و دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده، «توزیع عادلانه فرصتها و امکانات تحصیل و تحقیق در آموزش عالی در سراسر کشور» از سیاستهای کّلی نظام جهت دستیابی به اهداف سند چشم انداز و شکوفایی علمی است و مصوبات مقامات و نهادهای مأذون از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با توجه به حکم مقرر در مصوبه جایگاه، اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی میبایست در چهارچوب سیاستهای کّلی مذکور به تصویب برسد. ثالثًا هیأت عمومی دیوان عدالت اداری قبلاً و در اجرای تکالیف قانونی مصرح برای این هیأت به شرح مقرر در بند ۱ ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ و وفق آراء شماره ۱۶ مورخ ۱۳۸۲/۱/۲۴ ، ۷۹۰ مورخ ۱۳۸۸/۱۱/۵ ، ۹۲۹ مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۱۴ ، ۱۲۳۰ ـ ۱۲۲۹ مورخ ۱۴۰۰/۴/۲۲ و ۳۲۱۳ الی ۳۲۱۶ مورخ ۱۴۰۰/۱۱/۳۰ حکم به ابطال مقرراتی صادر نموده است که خارج از ضوابط مقرر در آیین نامه های مصوب وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مغایرت با احکام مندرج در اصول سوم، نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نقل و انتقال (قطعی و مشروط) و تغییر رشته فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی را تجویز نموده بود. بنا به مراتب فوق، بخشنامه شماره ۴۷۱۰۱ مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۹ معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور که متضمن نحوه اعمال دستورالعمل اجرایی نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور و متمم آن مبنی بر بهره مندی از تسهیلات انتقال (قطعی و مشروط) است، به لحاظ ایجاد تبعیض ناروا میان فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی با آحاد مردم و خارج نمودن آنها از شمول مقررات آیین نامه مهمانی و انتقال دانشجویان دوره های کاردانی و کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی مصوب ۱۳۹۲/۳/۲۰ و به دلیل مغایرت با حکم مقرر در بند ۹ اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری