رای شماره ۱۶۴۲۳۴۳ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: تعرفه شماره (۲۲۱۸) تحت عنوان بهاي خدمات ترميم ترانشه حفاري و تعرفه شماره (۱۱۲۶) تحت عنوان عوارض صدور مجوز حفاري طولي و عرضي در معابر و انجام آن از تعرفه عوارض محلي سال ۱۴۰۱ شهرداري کاشان که به تصويب شوراي اسلامي اين شهر رسيده از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۱۶۴۲۳۴۳ مورخ ۱۴۰۲/۶/۲۸ با موضوع: «تعرفه شماره (۲۲۱۸) تحت عنوان بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری و تعرفه شماره (۱۱۲۶) تحت عنوان عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن از تعرفه عوارض محلی سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان که به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۲۸/۶/۱۴۰۲ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۱۶۴۲۳۴۳

شماره پرونده: ۰۱۰۷۴۵۷

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

طرف شکایت: شورای اسلامی شهر کاشان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تعرفه های شماره ۲۲۱۸ و ۱۱۲۶ از دفترچه بهای خدمات سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان تحت عنوان «بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری» و «عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن»

گردش کار: بازرس قضایی و سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۶۲۳۹۴ ـ ۱۶/۱۱/۱۴۰۱ اعلام کرده است:

“مصوبات شورای اسلامی شهر کاشان از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن به شرح ذیل جهت استحضار و صدور دستور شایسته قانونی اعلام میشود:

به موجب تعرفه شماره ۲۲۱۸ دفترچه بهای خدمات سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان با عنوان «بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری»، بهای ترمیم هر مترمربع ترانشه های مختلف و ترمیم هر متر طول جداول مشخص شده است. همچنین تعرفه شماره ۱۱۲۶ دفترچه عوارض سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان با عنوان «عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن» برای شهرداری وضع شده است. شهرداری به استناد تعرفه های «بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری» و «عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن» اقدام به دریافت وجه برای صدور مجوز حفاری مینماید. این در حالی است که:

۱ـ بر اساس ماده ۱۰۳ قانون شهرداری، کلیه وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی موظفند قبل از هرگونه اقدامی نسبت به کارهای عمرانی واقع در مناطق مندرج در ماده ۹۷ و ۹۸ از قبیل احداث شبکه تلفن و برق و آب و سایر تأسیسات و همچنین اتصال راه های عمومی و فرعی رعایت نقشه جامع شهرسازی را بنمایند. این قبیل اقدام باید با موافقت کتبی شهرداری انجام گیرد و مؤسسه اقدام کننده مکلف است هرگونه خرابی و زیانی را که در اثر اقدامات مزبور به آسفالت یا ساختمان معابر عمومی وارد آید در مدت متناسبی که با جلب نظر شهرداری تعیین خواهد شد ترمیم نموده و به وضع اول درآورد و الا شهرداری خرابی و زیان وارده را ترمیم و به حال اول درآورده هزینه تمام شده را با ۱۰% اضافه از طریق اجرای ثبت اسناد وصول خواهد کرد.

۲ـ بر اساس ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، برای شورای اسلامی شهر صلاحیتی در خصوص تعیین بهای ترمیم ترانشه حفاری های معابر شهر پیش بینی نشده است.

۳ـ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در آراء متعدد از جمله دادنامه شماره ۷۳۵ ـ ۱۴/۴/۱۴۰۱ و ۳۸۳ـ ۲۰/۲/۱۴۰۱ ، هزینه ترمیم حفاری و صدور مجوز حفاری را ابطال نموده است.

بنا به مراتب تعرفه شماره ۲۲۱۸ دفترچه بهای خدمات سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان با عنوان «بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری» و تعرفه شماره ۱۱۲۶ دفترچه عوارض سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان با عنوان «عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن» مغایر با قوانین یاد شده، آراء هیأت عمومی دیوان و خارج از حدود و اختیارات واضع تشخیص و ابطال آنها در هیأت عمومی از تاریخ تصویب مورد تقاضا میباشد.”

متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر است:

” تعرفه بهای خدمات شهرداری کاشان سال ۱۴۰۱

الف ـ شماره تعرفه ۲۲۱۸

عنوان تعرفه: بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری

نحوه محاسبه:

بهای ترمیم هر مترمربع ترانشه زیرسازی شده ۵۰۰/ ۳۳۷ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه در معابر خاکی ۵۰۰/ ۱۱۲ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه آسفالت ۰۰۰/ ۶۷۵ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه در پیاده رو با بلوک ترنجی یا پاپیونی ۰۰۰/ ۵۷۵ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه در پیاده رو با سنگ رنگی ۰۰۰/ ۵۰۰ / ۷ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه در پیاده رو با سنگ کوبیک ۰۰۰/ ۸۲۵ ریال

بهای ترمیم هرمترمربع ترانشه در پیاده رو با بلوک ضخامت ۶ سانتی متر (بلوک فرش سازمان عمران) ۵۰۰/ ۷۱۲ ریال

بهای ترمیم جدول سنگی و سیمانی با هر ضخامت به ازای هرمتر طول ۷۵۰/ ۰۶۸ / ۱ ریال پیاده روهایی که با ملات ماسه، سیمان اجرا شده بازای هرمترمربع ۰۰۰/ ۶۰ ریال به ردیف های ۴ ،۵ و ۶ اضافه و دریافت میگردد.

ضوابط و تبصره های اجرایی:

تبصره۱ :این تعرفه به صورت جداگانه قابل وصول نیست و صرفًا جهت تعیین مبالغ پیش بینی شده در عوارض مجوز حفاری کد ۱۱۲۶ دفترچه عوارض شهرداری کاشان مورد استفاده قرار میگیرد.

تبصره۲ :هزینه صدور مجوز حفاری به منظور تأمین بخش از هزینه هایی از قبیل اداری و نظارت عالیه بر عملکرد پیمانکاران دستگاه متقاضی حفاری و هزینه خدمات در مدت زمان اجرای پروژها از قبیل نظافت معابر و همچنین هزینه های مرتبط با خسارت بافت زیرسازی در محل حفاری و هزینه هایی که شهرداری بابت ترمیم محل ترانشه در آینده و ایجاد اختلال در انجام وظایف شهرداری متحمل خواهد شد مبلغی جهت صدور مجوز حفاری از دستگاه متقاضی دریافت میشود.

تبصره۳ :اخذ برگه مسیر توسط پیمانکاران حفار الزامی است.

تبصره۴ :در اجرای هر طرح و برنامه ترمیم بایستی مطابق زمان درج شده در مجوز انجام شود.

تبصره۵ :طول مؤثر ترانشه براساس ماده ۱۰ دستورالعمل صدور مجوز حفاری در سطح شهرهای کشور تعیین میشود.

تبصره۶ :حداقل عرض ترانشه یک معبر محاسبه خواهد شد.

بهای خدمات حفاری معابر که برای درخواست انشعاب، توسعه شبکه، اصلاح شبکه و همچنین حفاری های اضطراری و یا هرگونه حفاری های غیرمجاز دیگر (بدون مجوز) شرکتهای آب و فاضلاب، برق، گاز، مخابرات و غیره براساس آخرین فهرست بهای ابلاغی از سوی هیأت وزیران خواهند بود و چنانچه ترمیم ترانشه توسط شهرداری صورت پذیرد هزینه آن مطابق با فهرست بهای واحد پایه ترمیم و بازسازی نوار حفاری در معابر همان سال محاسبه خواهد شد و ادارات خدماترسان مکلف به پرداخت آن خواهند بود.

ب: شماره تعرفه ۱۱۲۶

عنوان تعرفه: عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن

نحوه محاسبه:

الف ـ حفاری در معابر آسفالت و پیاده رو بالای ۴ سال (طولی و عرضی و انشعابات)

N×K×(L×W×M یا MI+L×W×H×Z) =ریال

ب ـ حفاری در معابر زیرسازی و خاکی (طولی و عرضی و انشعابات)

N×K×(L×W×H×Z  ) یا Z۲ = ریال

ج ـ حفاری طولی در معابر آسفالت و پیاده رو زیر ۴ سال

N×K×(L×W×MI یا M+L×W×H×Z) = ریال

د ـ حفاری عرضی و انشعابات در معابر آسفالت زیر ۴ سال

N×K×(%۵×L۲×M+L×W×H×Z) = ریال

تبصره: مجوزهای شخصی W۱ بالاتر از ۱۲ متر متراژ بیشتر از ۱۲ ،۵۰% میگردد.

مبنا = (۲۰۰ متر ۱ هفته ـ ۱۰۰ متر ۴ روز ـ ۵۰ متر ۲ روز)

ضوابط و تبصره های اجرایی:

تبصره۱ـ اخذ برگه مسیر از ستاد پاکیزگی منطقه مربوطه توسط پیمانکاران حفار الزامی است.

تبصره۲ـ در اجرای هر طرح و برنامه و پروژه حفاری و ترمیم بایستی مطابق زمان درج شده در مجوز حفاری انجام گردد.

تبصره۳ـ بهای مترمربع آسفالت شامل تهیه قیر، قیرپاشی، تهیه آسفالت و اجرای آن به ضخامت مورد نیاز معبر طبق ضوابط فنی میباشد.

تبصره۴ـ دریافت عوارض این تعرفه مانع از دریافت سایر عوارض شهرداری نخواهد شد.

تبصره۵ ـ در صورت تأخیر در شروع کار تعرفه های قید شده در کلیه موارد فوق براساس زمان اجرای کار محاسبه و اخذ خواهد شد.

تبصره۶ ـ طول مؤثر ترانشه براساس ماده ۱۰ دستورالعمل صدور مجوز حفاری در سطح شهرهای کشور تعیین میشود.

تبصره۷ـ با در نظر گرفتن مصوبه هیأت وزیران و شرایط شهر کاشان درخصوص عرض معابر، عمر آسفالت و …. محاسبات صورت می پذیرد. ـ شهردار کاشان/رئیس شورای اسلامی شهر کاشان/استانداری اصفهان”

علیرغم ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن به طرف شکایت تا زمان صدور رأی در هیأت عمومی پاسخی از طرف شکایت دریافت نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۸/۶/۱۴۰۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس ماده ۱۰۳ قانون شهرداری (الحاقی ۲۷/۱۱/۱۳۴۵): «کّلیه وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی مو ّظفند قبل از هرگونه اقدامی نسبت به کارهای عمرانی واقع در مناطق مندرج در ماده ۹۷ و ۹۸ از قبیل احداث شبکه تلفن و برق و آب و سایر تأسیسات و همچنین اتصال راه های عمومی و فرعی رعایت نقشه جامع شهرسازی را بنمایند. این قبیل اقدام باید با موافقت کتبی شهرداری انجام گیرد و مؤسسه اقدام کننده مکّلف است هرگونه خرابی و زیانی را که در اثر اقدامات مزبور به اسفالت یا ساختمان معابر عمومی وارد آید در مدت متناسبی که با جلب نظر شهرداری تعیین خواهد شد، ترمیم نموده و به وضع اول درآورد. والا شهرداری خرابی و زیان وارده را ترمیم و به حال اول درآورده هزینه تمام شده را با (۱۰%ده درصد) اضافه از طریق اجرای ثبت اسناد وصول خواهد کرد.» با توجه به اینکه اولاً برمبنای حکم قانونی مذکور، درخصوص ترمیم و جبران خسارت ناشی از خرابی و زیانی که در اثر اقدامات وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و خصوصی به معابر و راه های عمومی وارد میشود تعیین تکلیف شده و براساس ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی برای شوراهای اسلامی شهر صلاحیتی درخصوص تعیین عوارض برای انجام حفاری در شهر پیش بینی نشده است و ثانیًا هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز براساس آرای مختلف خود از جمله رأی شماره ۷۳۵ مورخ ۱۴/۴/۱۴۰۲ وضع عوارض درخصوص حفاری و ترمیم معابر شهر را توسط شوراهای اسلامی شهر خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال کرده است، بنابراین تعرفه شماره (۲۲۱۸) تحت عنوان بهای خدمات ترمیم ترانشه حفاری و تعرفه شماره (۱۱۲۶) تحت عنوان عوارض صدور مجوز حفاری طولی و عرضی در معابر و انجام آن از تعرفه عوارض محلی سال ۱۴۰۱ شهرداری کاشان که به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۰/۲/۱۴۰۲) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری