رای شماره ١٧١٠ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال تبصره ۵ تعرفه عوارض شماره ١٣ شورای اسلامی شھر گرمدره از تاریخ تصویب

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی ھیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٧١٠ مورخ ١٣٩٩/١١/١۴ با موضوع: «ابطال تبصره ۵ تعرفه عوارض شماره ١٣ شورای اسلامی شھر گرمدره از تاریخ تصویب» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٩/١١/١۴ شماره دادنامه: ١٧١٠ شماره پرونده: ٩٨٠٢۶١٢

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علی محمد صادقی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ۵ تعرفه عوارض شماره ١٣ شورای اسلامی شھر گرمدره

گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال تبصره ۵ تعرفه عوارض شماره ١٣ شورای اسلامی شھر گرمدره را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«احتراماً به استحضار می رسانم شورای اسلامی گرمدره طی مصوبه ای که در اختیار اینجانب و سایر شھروندان نیز قرار نگرفته (که به موجب تبصره ٢ ماده ٢٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری استعلام آن مورد درخواست است) اقدام به تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری می نماید و موجبات تضییع حق را فراھم آورده است. در فرم تعرفه شماره ١٣ در فرمول و نحوه محاسبه عوارض درج گردیده معادل ۵٠ %ارزش افزوده ناشی از تغییر یا تعیین کاربری طبق نظریه کارشناس عمل شود و در تبصره ١ آن به صراحت عنوان شده شھرداری مکلف است از کلیه کاربری ھایی که در اثر تصویب طرح جامع تفصیلی با طرح مصوب قبلی به کاربری مسکونی تغییر یافته یا می یابند عوارض وصول گردد. در ھمین راستا موضوع پرونده اینجانب عطف به نامه شماره ۶٠/٨۵٧١ ـ ١٣٩۶/٧/٣٠ به کارشناس رسمی دادگستری ارجـاع گردیده که به جھت مغایر بودن با قانون مورد تمکین بنده قرار نگرفته. علی ای حال چنانچه مستحضرید اخذ عوارض ناشی از تغییر کاربری به موجب آراء متعدد ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله ٣۵۴ الی ٣۵٨ ـ ١٣٨٠/١١/١۴ ،١٨٣۶ و ١٨٣٧ ـ ١٣٩٧/١١/٩ و ٢٠۵٠ ـ ١٣٩٧/١١/٢٣ و… غیرقانونی تشخیص داده شده و مصوبات در این خصوص ابطال گردیده و بر اساس ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال گردد، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی، الزامیست مع الاسف طرف شکایت بدون در نظر گرفتن قوانین جاریه کشور اقدام به تصویب مصوبه ای غیر قانونی نموده و موجبات تضییع حقوق اینجانب و عامه مردم را فراھم آورده لذا با عنایت به موارد معنونه و مدارک پیوستی اجابت خواسته به شرح ستون خواسته وفق مواد ١٠ و ١١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و مستنداً به مواد ١٣ و بند ١ ماده ١٢ و مواد ٨٨ و ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ و نیز برای جلوگیری از اخذ عوارض غیر قانونی شھرداری گرمدره مبنی بر ابطال مصوبه تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری، از زمان تصویب و خارج از نوبت خواستارم.»

متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:

«تعرفه شماره ١٣:

تبصره ۵ :در صورت ھرگونه تخلف ساختمانی توسط مالک یا مالکین یا نماینده قانونی مبنی بر احداث بنا در کاربری غیر و طرح آن در کمیسیون ھای ماده صد شھرداری و صدور رأی بر ابقاء توسط کمیسیون ھای مربوطه و موافقت کمیسیون ھای ماده ۵ یا کارگروه امور زیربنایی شھرداری می بایستی نسبت به وصول ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری یا تعیین کاربری طبق فرمول بند (ج) اقدام نماید.»

رئیس شورای اسلامی شھر گرمدره به موجب لایحه شماره ١٣٣٩/ش/٩٨ ـ ١٣٩٨/١١/١۴ توضیح داده است که:

«احتراماً بازگشت به نسخه دوم دادخواست آقای علی محمد صادقی به شماره پرونده ٩٨٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٢٠٣٣ ـ ١٣٩٨/٩/۴ ابلاغی در تاریخ ١٣٩٨/١٠/١۶ به شورای اسلامی شھر گرمدره مبنی بر ابطال مصوبه تعیین عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری به استحضار می رساند ملک شاکی واقع در حریم شھر و فاقد کاربری بوده که نامبرده اقدام به ساخت و ساز غیرمجاز و تبدیل کاربری به صنعتی ـ اداری نموده، به ھمین منظور پرونده به کمیسیون ماده صد قانون شھرداری ھا ارجاع و اعضای کمیسیون به جھت کمک به تولیدکننده، به استناد تبصره ٣ ماده صد قانون مرقوم اقدام به اصدار رأی مبنی بر جریمه نموده اند. در رابطه با ادعای دیگر شاکی مبنی بر غیرقانونی بودن اخذ عوارض متعلقه، ھمان گونه که حضرت عالی مستحضرند با عنایت به اھمیت خدمات رسانی مطلوب به شھروندان در مواد متعددی از قوانین موضوعه کشور، بر لزوم اخذ عوارض متنوع در سطح شھر یا منطقه، البته با ملحوظ نمودن ضوابط و شرایط مصرح در آن قوانین تأکید گردیده که از آن جمله می توان به بند ١۶ ماده ٧١ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراھای اسلامی کشور و انتخاب شھرداران مصوب ١٣٧۵/٣/١ و اصلاحات بعدی آن و ماده ٨۵ از ھمان قانون، مواد ۴٢ و ۴٣ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ١٣٨٧/٢/١٧ ،مواد ١٣ و ٢٨ از قانون نوسازی و عمران شھری و تباصر مربوطه مصوب ١٣۴٧/٩/٧ با اصلاحات بعدی، تبصره ١ ماده ۵٠ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ١٣٨٧/٢/١٧ مجلس شورای اسلامی و لایحه موسوم به قانون تجمیع عوارض مصوب ١٣٨١/٩/١٩ و موارد دیگری از جمله بند (الف) ماده ١٧۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران اشاره نمود که ھمگی به صلاحیت و اختیار شوراھای اسلامی شھر در وضع و تعیین عوارض متناسب و قانونی به خصوص ارزش افزوده اذعان نموده اند. در خصوص شکایت شاکی مبنی بر ابطال تعرفه شورای اسلامی شھر گرمدره در مورد وضع عوارض ارزش افزوده تغییر کاربری، آرای صادره از دیوان عدالت اداری که به عنوان دلیل از سوی شاکی ارائه گردیده تنھا مربوط به مواردی است که تعیین ارزش افزوده برای املاک واقع در محدوده شھرھا بدون طرح کمیسیون ماده ۵ قانون تاسیس شورای عالی شھرسازی و معماری، یا برای املاک خارج از محدوده قبل از طرح در کارگروه امور زیربنایی استانداری ھا و کمیسیون تبصره ١ ماده ١ قانون حفظ اراضی کشاورزی و طرح در کمیسیون ماده ١٠٠ قانون شھرداری ھا بدون توافق مالکین بوده که این موضوع با نقض آرای شماره ٢١۵ الی ٢٢٠ ـ ١٣٩۶/٣/١۶ و ١٣١٠ ـ ١٣٩٧/۵/٩ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با این قید که «بنابراین صرفاً اطلاق مصوبه مورد شکایت در مواردی که تصویب اخذ عوارض بدون طرح در کمیسیون ماده ۵ و کمیسیون نیز به صراحت تصریح گردیده است.»

در اجرای ماده ٨۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ،پرونده به ھیأت تخصصی شوراھای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و ھیأت مذکور به موجب دادنامه شماره ١٠٣ ـ ١٣٩٩/٣/٢٠ تعرفه شماره ١٣ شھرداری گرمدره تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری مصوب شورای اسلامی شھر گرمدره به استثناء آن قسمت از تبصره ۵ که به کارگروه امور زیربنایی شھرداری اشاره شده، مصوب شورای اسلامی شھر گرمدره را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد. رأی مذکور به علّت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/١١/١۴ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

ھر چند طبق آراء متعدد ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری عوارض ارزش افزوده ناشی از طرح ھای توسعه شھری و تغییر کاربری در مصوبات شوراھای اسلامی شھرھا مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص نگردیده است لکن طبق ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شھرسازی و معماری ایران بررسی و تصویب طرحھای تفصیلی شھری و تغییرات آنھا در ھر استان توسط کمیسیون مندرج در آن انجام می شود و تعیین عوارض ارزش افزوده برای املاک یا اراضی قبل از طرح در کمیسیون ماده ۵ یا بدون اخذ مجوز از مراجع ذیربط قانونی مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات بوده، بنابراین فقط آن قسمت از تبصره ۵ تعرفه شماره ١٣ مبنی بر طرح موضوع در کارگروه امور زیربنایی شھرداری از تعرفه شھرداری گرمدره مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ٨٨ و ١٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی