رأی وحدت رویه شماره ٧۵۴ھیأت عمومی دیوان عالی کشور

باموضوع: قرار منع تعقیب دادسرا در جرائم مذکور در ذیل ماده ٢٧٣ قانون آیین دادرسی کیفری بعد از تأیید در دادگاه کیفری یک قابل فرجام خواھی در دیوان عالی کشور است

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
گزارش پرونده وحدت رویه ردیف ٣٨/٩۵ ھیأت عمومی دیوان عالی کشور با مقدمه مربوط و رأی آن به شرح ذیل تنظیم و جھت چاپ و نشر ایفاد می گردد.
معاون قضائی دیوان عالی کشور ـ ابراھیم ابراھیمی
مقدمه
جلسه ھیأتعمومی دیوان عالی کشور در مورد پرونده وحدت رویه ردیف ٣٨/٩۵ رأس ساعت ٣٠:٨ روز سه شنبه مورخ١٣٩۵/٠٨/٢۵ به ریاست حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای حسین کریمی رئیس دیوانعالی کشور و با حضور حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سید احمد مرتضوی مقدم نماینده دادستان کل کشور و شرکت آقایان رؤسا، مستشاران و اعضای معاون کلیه شعب دیوان عالی کشور، در سالن ھیأت عمومی تشکیل شد و پس از تلاوت آیاتی از کلام الله مجید و قرائت گزارشپرونده و طرح و بررسی نظریات مختلف اعضای شرکت کننده در خصوص مورد و استماع نظر نماینده محترم دادستان کل کشور که به ترتیب ذیل منعکس می گردد، به صدور رأی وحدت رویهقضایی شماره ٧۵۴ـ ١٣٩۵/٨/٢۵ منتھی گردید.
الف: گزارش پرونده
احتراماً به استحضار عالی می رساند: حسب گزارش ٩٠١٩/١٢۶٩/۵ ـ ١٣٩۵/٣/١٧ آقای رئیس محترم حوزه قضایی استان فارس، از شعب ھفتم و چھل و ھفتم دیوان عالی کشور، به ترتیب طی پرونده ھای کلاسه ٨٠٠٢۵۴ و ١٠٠٠۴۵۵ با اختلاف استنباط از قانون، آراء مختلف صادر شده است که خلاصه جریان آنھا به شرح ذیل منعکس می شود:
١ .حسب محتویات پرونده کلاسه ٨٠٠٢۵۴ شعبه ھفتم دیوان عالی کشور، جنازه آقای محمدھادی(محمد حامد)… ٢۵ ساله در تاریخ ١٣٩۴/١/۴ در دارالرحمه شیراز کشف شده.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١ـ توضیح اینکه شماره ھای فوق مربوط به ترتیب درج در روزنامه رسمی کشور می باشد.
آقای عبدالرسول… و خانم سرایل… والدین وی، از پسر عمه متوفی به نام سعید… شکایت کرده اند. پزشک قانونی در ١٣٩۴/۶/١۴ اعلام داشته: «با توجه به مشاھدات حین کالبدگشایی و نتایج آزمایشات سم شناسی و آسیب شناسی، علت فوت، سوء مصرف مواد مخدر و عوارض آن تعیین می گردد. ضمناً ذات الریه حاد چرکی نیز در متوفی گزارش شده است» که بازپرس محترم شعبه ھشتم دادسرای عمومی و انقلاب شیراز در تاریخ ١٣٩۴/٨/٣٠ در مورد مرگ مرحوم محمدحامد… با توجه به نظریه پزشکی قانونی که علت مرگ متوفی را سوء مصرف مواد مخدر و عوارض آن اعلام کرده است به لحاظ فقدان وصف جزایی و عدم احراز وقوع بزه، قرار منع تعقیب کیفری صادر نموده که مورد موافقت سرپرست دادسرا نیز قرار گرفته ولی مادر متوفی به قرار مزبور اعتراض کرده و شعبه اول دادگاه کیفری یک استان طی دادنامه ٣۵٩ ـ ٩۴٠ ـ ١٣٩۴/٩/٢۵ دادنامه معترض عنه را به استناد ماده ٢٧٣ قانون آیین دادرسی کیفری مورد تأیید قرار داده که مادر مرحوم طی لایحه مورخه ١٣٩۴/١٠/٢٧ از آن فرجام خواھی کرده که پس از ثبت به کلاسه مرقوم به شعبه ھفتم دیوان عالی کشور ارجاع و در ١٣٩۵/١/٢١ به صدور دادنامه ٢٠٠٠١١ به شرح ذیل منتھی شده است:
«در مورد فرجامخواھی خانم سرایل… نسبت به دادنامه شماره ٣۵٩ـ٩۴٠ ـ ١٣٩۴/٩/٢۵ صادره از شعبه اول دادگاه کیفری یک استان فارس که به موجب آن اعتراض مشارٌالیھا نسبت به قرار منع تعقیب شماره ٢٠٢ـ ٩۴٠ ـ ١٣٩۴/٨/٣٠ شعبه ھشتم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب شیراز راجع به شکایت خانم… و آقای عبدالرسول… علیه آقای سعید… دایر بر فوت فرزندشان محمد حامد… رد گردیده است با مطالعه و بررسی اوراق پرونده، دادنامه براساس اصول و موازین قانونی و نظر پزشکی قانونی که علت فوت را سوء مصرف مواد و عوارض ناشی از آن اعلام نموده صادر گردیده، ایراد و اعتراض مؤثری که نقض آن را ایجاب نماید به عمل نیامده، از حیث رعایت تشریفات رسیدگی نیز اشکالی ملحوظ نبوده لذا و به استناد بند الف ماده ۴۶٩ قانون آیین دادرسی کیفری و ٢٧٣ ھمان قانون دادنامه فرجام خواسته را تأیید و ابرام می نماید.»
٢ .طبق محتویات پرونده ١٠٠٠۴۵۵ شعبه چھل و ھفتم دیوان عالی کشور، خانم فاطمه… از سه نفر به اسامی: سھام علی، فرشاد  و مھرداد شھرت ھمگی… به اتھام قتل فرزندش سامان… شکایت کرده. آقای بازپرس محترم شعبه دھم دادسرای عمومی و انقلاب شیراز در تاریخ ١٣٩۴/۶/٢۴ طی تصمیم ٩۶٠٠۶۵ در مورد اتھام نامبردگان به قتل عمدی مرحوم سامان… به علت اینکه مرگ متوفی، طبق نتیجه آزمایش ھای به عمل آمده از مصرف متادون ناشی شده است، قرار منع تعقیب کیفری صادر کرده که وکیل خانم… با تقدیم لایحه ای در فرجه قانونی به این قرار اعتراض کرده و شعبه دوم دادگاه کیفری یک استان به شرح دادنامه ٠٠٢٢۶ ـ ١٣٩۴/٧/٢٩ آن را
مورد تأیید قرار داده که با فرجام خواھی وکیل مرقوم، پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و پس از ثبت به شعبه چھل و ھفتم ارجاع شده و این شعبه به موجب دادنامه ١٠٠٠٠۵ ـ ١٣٩۵/١/١۶ چنین رأی داده اند:
«در خصوص فرجام خواھی آقای کورش… به وکالت از خانم فاطمه… نسبت به دادنامه صادره از شعبه دوم دادگاه کیفری یک استان فارس به شماره ٠٠٢٢۶ ـ ١٣٩۴/٧/٢٩ که به موجب آن قرار منع پیگرد صادره از شعبه دھم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب شیراز (موضوع اتھام متھمین موصوف در گزارش دایر بر قتل عمدی) ابرام شده است، با توجه به مفاد ماده ٢٧٣ قانون آیین دادرسی کیفری که در قسمت اخیر ماده مقرر داشته… «مگر در مورد قرارھای منع یا موقوفی تعقیب در جرایم موضوع بندھای الف و ب و پ و ت ماده ٣٠٢ این قانون در صورت تأیید این قرارھا مطابق مقررات، قابل تجدیدنظر است»؛ بنابراین مورد از مصادیق فرجام خواھی نیست و پرونده
جھت ارجاع به دادگاه تجدیدنظر استان و رسیدگی به دادگستری استان فارس ارسال می گردد.»
با توجه به مراتب مذکور، چون شعبه ھفتم دیوان عالی کشور قرار منع تعقیب کیفری بازپرس شعبه ھشتم دادسرای عمومی و انقلاب را پس از تأیید دادگاه کیفری یک استان قابل رسیدگی فرجامی دانسته ولی شعبه چھل و ھفتم در نظیر مورد، موضوع را غیرقابل فرجام می داند و نتیجتاً از ماده ٢٧٣ قانون آیین دادرسی کیفری اختلاف استنباط حاصل کرده اند، لذا به استناد ماده ۴٧١ این قانون طرح موضوع را برای صدور رأی وحدت رویه قضایی درخواست می نماید.
معاون قضایی دیوان عالی کشور ـ حسین مختاری
ب: نظریه نماینده دادستان کل کشور
«در ماده ٢٧٣ قانون آیین دادرسی کیفری قرار منع تعقیب موضوع بندھای الف، ب و پ و ت ماده ٣٠٢ ھمین قانون مطابق مقررات قابل تجدیدنظر دانسته شده است. مستفاد از ماده ۴٢۶ و تبصره ٢ ماده ۴٢٧ و ماده ۴٢٨) با لحاظ اینکه رأی اعم از قرار و حکم است) این است که ھدف قانونگذار از قید قابل تجدیدنظر بودن قرار منع تعقیب در موارد مذکور تعیین دادگاه تجدیدنظر به عنوان مرجع رسیدگی نبوده است به ویژه اینکه ماده ۴٢۶ در فصل کلیات آمده است. از طرفی موضوع تبصره ماده ٨٠ قانون فوق الذکر که مربوط به جرائم منافی عفت است و دادگاه ابتدائاً خود تحقیق را انجام می دھد، استثناء بر موارد فوق می باشد. علی ھذا با توجه به مراتب فوق الذکر و
اینکه قرار منع تعقیب یک رأی ماھیتی است، رأی شعبه ھفتم دیوان عالی کشور که با اصول دادرسی و مقررات موضوعه منطبق می باشد قابل تأیید است.»
ج: رأی وحدت رویه شماره ٧۵۴ـ ١٣٩۵/٠٨/٢۵ ھیأت عمومی دیوانعالیکشور
با عنایت به اینکه حسب مقررات مواد ٣٠٢ و ۴٢٨ قانون آیین دادرسی کیفری مصوّب ١٣٩٢ با اصلاحات بعدی، آراء صادره از محاکم کیفری یک در جرایم موضوع بندھای مذکور در ذیل ماده ٢٧٣ قانون مذکور قابل فرجام خواھی در دیوان عالی کشور است و به موجب ماده ۴٢٧ قانون فوق الذکر و تبصره ٢ آن، آراء صادره غیرقطعی اعم از محکومیت، برائت یا قرارھای منع و موقوفی تعقیب است که مطابق مقررات قانونی حسب مورد قابل تجدیدنظر یا فرجام خواھی در مرجع ذی صلاح قضایی است، لھذا چنین مستفاد می گردد که رأی دادگاه کیفری یک نسبت به تأیید قرار منع تعقیب صادره از دادسرا در خصوص جرایم فوق الاشاره قابل فرجام خواھی در دیوان عالی
کشور است. بر این اساس، رأی شعبه ھفتم دیوان عالی کشور که با این نظر مطابقت دارد به اکثریت آراء صحیح تشخیص داده می شود. این رأی طبق ماده ۴٧١ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه ھا و سایر مراجع، اعم از قضایی و غیرآن لازم الاتباع است.
ھیأت عمومی دیوان عالی کشور

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :

دانلود اپلیکیشن دادورزیار :