رأی شماره ھای ۵١٢ الی ۵١٧ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع ابطال تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شوراھای اسلامی شھرھای کلاله، شھر قدس، صفادشت، گالیکش، شھریار، ھشتگرد و ایلام در خصوص عوارض حق الارض و اجازه تأسیسات شھری، حق بھره برداری و حق عبور تأسیسات شھری از تاریخ تصویب
١١/٨/١٣٩۵ /ھـ شماره
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۵١٢ الی ۵١٧ مورخ ١٣٩۵/٨/١١ با موضوع:
«ابطال تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شوراھای اسلامی شھرھای کلاله، شھر قدس، صفادشت، گالیکش، شھریار، ھشتگرد و ایلام در خصوص عوارض حق الارض و اجازه تأسیسات شھری، حق بھره برداری و حق عبور تأسیسات شھری از تاریخ تصویب» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩۵/٨/١١ شماره دادنامه: ۵١٢ الی ۵١٧
کلاسه پرونده: ٩۴/١٠٨٧ ،٩۵/۶۴ ،٩۵/٢٠۶ ،٩۵/٢۶٠ ،٩۵/٣٧٨ ،٩۵/٣٩٢
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان: ١ـ امید محمدی ٢ـ سید مھدی حسینی ٣ـ دیوان محاسبات کشور
موضوع شکایت و خواسته: الف) ابطال بندھای ١١ ،۵ ،۴ ماده ٣٣ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر کلاله در سال ١٣٩۴
ب) ماده ٢٨ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر صفادشت در سال ١٣٩۴
ج) بند ٢٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر قدس در سال ١٣٩۴
د) بندھای ۵ و ۴ ماده ٣٣ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر گالیکش در سال ١٣٩۴:
ھـ) بند ٢٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر شھریار در سال ١٣٩۴:
و) بند (٣ـ۴ (تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر ھشتگرد در سال ١٣٩۵:
ز) عوارض پیشنھادی حق الارض، مصوب شورای اسلامی شھر ایلام در سال ١٣٩۴:
گردش کار: آقایان سید مھدی حسینی، امید محمدی و دیوان محاسبات کشور به موجب دادخواستھای تقدیمی جداگانه، ابطال
مصوبات فوق الذکر را در اجرای مقررات ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری خواستار شده اند و مدعی شده اند
،۶/٣/١٣٩٢ ـ ١۶٠ ،٢/٢/١٣٩٢ ـ ٨٨ الی ۶۶ ،١٨/٣/١٣٩۴ ـ ٣٣۶ و ٣٣۴ و ٣٠٧ الی ٢٩۴ شماره آراء مفاد از مصوبات این تصویب در
اداری عدالت دیوان عمومی ھیأت ٢٩/١٠/١٣٩۴ ـ ١٢١۴ و ٢۴/١/١٣٩۴ ـ ١١١۶ ،١١/٣/١٣٩۴ ـ ٢۶۴ ، ٢۴/٩/١٣٩٣ ـ ١۵٢٧ الی ١۵٠١
تبعیت نشده است که متن آن به قرار زیر است:
«١ـ به موجب بندھای ١١ ،۵ ،۴ ماده ٣٣ مصوبه شورای اسلامی شھر کلاله در سال ١٣٩۴ و ماده ٢٨ دفترچه تعرفه عوارض شورای
اسلامی شھر صفادشت در سال ١٣٩۴ و بند ٢٢ دفترچه تعرفه عوارض و بھای خدمات شورای اسلامی شھر قدس در سال ١٣٩۴ و
بندھای ۴ و ۵ ماده ٣٣ مصوبه شورای اسلامی شھرگالیکش در سال ١٣٩۴ و بند ٢٢ دفترچه عوارض شورای اسلامی شھر شھریار
در سال ١٣٩۴ و بند (٣ـ۴ (دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر جدید ھشتگرد در سال ١٣٩۵ و عوارض پیشنھادی حق الارض
مصوب شورای اسلامی شھر ایلام در سال ١٣٩۴ مقرر شده است که:
الف : بندھای ١١ ،۵ ،۴ ماده ٣٣ مصوبه شورای اسلامی شھر کلاله در سال ١٣٩۴:
«ماده ٣٣ :عوارض اجاره تأسیسات شھری مرجع ماده ١٠١ و تبصره ۶ ماده ٩۶ قانون شھرداریھا
در خصوص عوارض اجاره تأسیسات شھری قابل وصول از شرکتھای حفار (آب و فاضلاب، برق، مخابرات، گاز، نفت) که انشعابات خود را
در معابر عمومی، خیابانھا و کوچه ھا احداث نموده اند، عوارض به شرح جدول ذیل به صورت ماھیانه محاسبه و اخذ می گردد:
ردیف شرح مبلغ ماھیانه عوارض (ریال)
۴ بابت کابلھای زیرزمینی شرکت مخابرات و برق برای ھر متر طول ۶٠٠
۵ بابت کابلھای مخابراتی در سطح شھر ھر عدد ١٢٠٠٠
١١ بابت کابلھای ھوایی برق و مخابرات برای ھر متر طول ٢٠٠٠
ب ـ ماده ٢٨ دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر صفادشت در سال ١٣٩۴:
ماده ٢٨ : عوارض حق الارض (حق بھره برداری):
«به منظور تأمین قسمتی از ھزینه ھای تملک و اجرا و نگھداری خیابانھای جدیدالاحداث که مورد استفاده و بھره برداری شرکتھای آب و
فاضلاب، برق، گاز و مخابرات ھمچنین سایر شرکتھای خصوصی در راستای احداث و تکمیل و توسعه شبکه ھای نیرورسانی و سایر
قرار می گردد، عوارض حق بھره برداری به صورت سالانه به شرح ذیل محاسبه و از آنھا اخذ خواھد شد.»
ج ـ بند ٢٢ دفترچه تعرفه عوارض و بھای خدمات شورای اسلامی شھر قدس در سال ١٣٩۴:
٢٢ـ وصول عوارض بھره برداری از دستگاھھای متولی ارائه خدمات شھری (آب، برق، گاز، مخابرات):
«با توجه به این که تملک اراضی و توسعه معابر واقع در مسیر طرحھای عمرانی، شھری و احداث معابر ھمه ساله شھرداری را با
ھزینه ھای چشمگیری و قابل توجھی مواجه ساخته و بخش عمده ای از عوارض وصولی را جذب می نماید، لذا عوارض بھره برداری از
معابر شھری به صورت سالانه و براساس طول شبکه ھای احداث شده (زمینی یا ھوایی ) و ٢٠ % قیمت منطقه
بندی اراضی موضوع ماده ۶۴ قانون مالیاتھای مستقیم با اعمال فرمول:
A=P×T
عوارض حق سالانه : A
قیمت منطقه بندی اراضی: P
شبکه موجود بر حسب متر، طول، اعم از ھوایی و زمینی: T
د ـ بندھای ۴ و ۵ ماده ٣٣ مصوبه شورای اسلامی شھر گالیکش در سال ١٣٩۴:
«ماده سی و سه: حق عبور تأسیسات شھری
مرجع: ماده ١٠١ و تبصره ۶ ماده ٩۶ قانون شھرداریھا
در خصوص عوارض حق عبور تأسیسات قابل وصول از شرکتھای حفار (آب و فاضلاب، برق، مخابرات، گاز، نفت ) که انشعابات خود را در
معابر عمومی، خیابانھا و کوچه احداث نموده اند، به شرح جدول ذیل به صورت ماھیانه محاسبه و اخذ می گردد.»
ردیف شرح مبلغ ماھیانه (ریال)
۴ بابت کابلھای زیرزمینی شرکت مخابرات و برق برای ھر مترطول ۶٠٠٠
۵ بابت کابلھای مخابراتی در سطح شھر ھر عدد ٣٠٠٠
ھـ ـ بند ٢٢ دفترچه عوارض شورای اسلامی شھر شھریار در سال ١٣٩۴:
«٢٢ـ عوارض حق الارض دستگاھھا متولی ارائه خدمات شھری (برق، گاز، مخابرات، آب) با توجه به این که تملک اراضی و توسعه معابر
واقع در مسیر طرحھای عمران شھری و احداث معابر، ھمه سال شھرداری را با ھزینه ھای چشمگیر و قابل توجھی مواجه ساخته و
بخش عمده ای از عوارض و وصولی را جذب می نماید، لذا عوارض حق الارض به صورت سالانه و براساس طول شبکه ھای احداث شده
(زمین یا ھوایی) و ارزش معاملاتی عرصه اراضی (ماده ۶۴ قانون مالیاتھای مستقیم با اعمال فرمول محاسبه و از دستگاه مربوطه)
اخذ می گردد.
٢۵% P×T
T : طول شبکه موجود به مقیاس متر اعم از ھوایی یا زمینی
اعیانی تأسیسات شھری (منبع آب، پست ترانسفورماتور، پست گاز، پست مخابرات، دکلھای برق، دکل مخابرات ( P.T.S( کیوسک
تلفن و امثال آن به ازای ھر متر مربع اعیانی مطابق فرمول زیر محاسبه و اخذ گردد.
P×S
تبصره: حداقل مساحت منظور در فرمول یک متر مربع می باشد.
و ـ بند (٣ـ۴ (دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر جدید ھشتگرد در سال ١٣٩۵:
« (٣ ـ ۴ (عوارض حق الارض
نظر به این که طبق اصل ۴۴ قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران در خصوص بخشھایی از بدنه دولت به بخش خصوصی و این که
تمامی نھادھا و سازمانھا می بایستی به شھرداریھا عوارض پرداخت نمایند و با توجه به این که تملک اراضی به منظور توسعه و
احداث معابر جدید و حفظ معابر موجود ھمه ساله در شھرداری ھا با ھزینه ھای چشمگیر و قابل ملاحظه ای انجام و بخش عمده ای از
وصولی ھای شھرداری ھا را به خود اختصاص می دھد از طرفی دستگاه ھای متولی خدمات رسانی از قبیل آب و برق، گاز، مخابرات از
معابر فوق به منظور عبور خطوط انتقال موضوع مورد خدمات استفاده می نمایند لذا شھرداری می تواند ھمه ساله مبلغی را به عنوان
عوارض حق الارض براساس طول شبکه ھای احداثی (زمینی یا ھوائی یا زیرزمینی) بر طبق قیمت منطقه بندی اراضی موضوع ماده
۶۴ قانون مالیاتھای مستقیم با اعمال فرمول ذیل صورت سالیانه وصول می گردد.
A=%٢۵ P×H
A : عوارض حق الارض سالیانه
P : قیمت منطقه بندی زمین
H : طول شبکه به مقیاس متر اعم از ھوائی یا زمینی یا زیرزمینی
ز ـ عوارض پیشنھادی حق الارض، مصوب شورای اسلامی شھر ایلام در سال ١٣٩۴:
عوارض پیشنھادی حق الارض از سازمانھای حفاری برای سال ١٣٩۴:
توضیحات: وصول این عوارض به موجب دادنامه ١۴٨١ـ ١۴٧٧ مورخ ١٣٨۶/١٢/١٢ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری قانونی است.
ردیف شرح عوارض تصویب سال ١٣٩٣ ماھیانهعوارض پیشنھادی سال ١٣٩۴ مصوب شورا
٠٠٠/٠٠٠/۴٠٠ ٠٠٠/٠٠٠/٣۶٠ ٠٠٠/٠٠٠/٣٠٠ وفاضلاب آب ١
٠٠٠/٠٠٠/٣۵٠ ٠٠٠/٠٠٠/٣٢٠ ٠٠٠/٠٠٠/٢۵٠ مخابرات ٢
٠٠٠/٠٠٠/۴۵٠ ٠٠٠/٠٠٠/۴٢٠ ٠٠٠/٠٠٠/٢۵٠ برق ٣
٠٠٠/٠٠٠/۴۵٠ ٠٠٠/٠٠٠/۴٢٠ ٠٠٠/٠٠٠/٢۵٠ گاز ۴
٠٠٠/٠٠٠/٢٠٠ ٠٠٠/٠٠٠/١٢٠ ٠٠٠/٠٠٠/١٠٠ نوری فیبر زیرساخت شرکت ۵
عوارض پیشنھادی حق استفاده روبنایی از معابر و پیاده روھا توسط شرکتھای آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات
با توجه به آیین نامه اجرایی قانون احداث تونل مشترک تأسیسات شھری به شماره ١۵۶٢۵ت٠٣١٨۴٢ مورخ ١٣٨١/٣/١۶ که
می بایستی شرکتھای مذکور تأسیسات روبنایی را از طریق تونل مشترک به تأسیسات زیرزمینی منتقل کنند که استفاده و اشغال
پیاده روھا مشکلات عدیده ای در راستای مبلمان شھری و فضای خیابانھا برای شھرداری و شھروندان ایجاد کرده اند لذا عوارض حق
استفاده و حق چاره به شرح ذیل پیشنھاد می گردد.
ردیف شرکتھای استفاده کننده ھر متر مربع در ماه مصوب شورا
١ شرکت آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات ١٠٠/٠٠٠ ١٠٠/٠٠٠
٢ـ آقایان سید مھدی حسینی و امید محمدی و دیوان محاسبات کشور به موجب دادخواستھا و شکایت نامه ای مفاداً اعلام کرده اند که
،۶/٣/١٣٩٢ ـ ١۶٠ ،٢/٢/١٣٩٢ ـ ٨٨ الی ۶۶ ،١٨/٣/١٣٩۴ ـ ٣٣۶ و ٣٣۴ و ٣٠٧ الی ٢٩۴ شماره آرای مفاد مصوبات این تصویب در
اداری عدالت دیوان عمومی ھیأت ٢٩/١٠/١٣٩۴ ـ ١٢١۴ و ٢۴/٩/١٣٩۴ ـ ١١١۶ ،١١/٣/١٣٩۴ ـ ٢۶۴ ،٢۴/٩/١٣٩٣ ـ ١۵٢٧ الی ١۵٠١
مراعات نشده است.
٣ ـ آرای مذکور ھیأت عمومی ناظر بر ابطال مصوبات برخی از شوراھای اسلامی در خصوص وضع عوارض حق الارض میباشد و براین
اساس شاکیان مصوبات مورد شکایت را با لحاظ آرای یاد شده در اجرای مقررات ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت
اداری درخواست کرده اند.
۴ـ آرای پیش گفته مورد استناد شاکیان مفاداً به شرح ذیل می باشند:
با توجه به این به موجب ماده ١٨ قانون سازمان برق ایران مصوب ١٣۴۶ ،عبور کانال خطوط برق در معابر عمومی شھرھا و حریم اماکن
و دیوارھای مستغلات و اماکن خصوصی مشرف به معابر عمومی به صورت مجانی است و از طرفی مطابق ماده ۵٠ قانون مالیات بر
ارزش افزوده مصوب سال ١٣٨٧ برقراری ھرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاھای وارداتی و تولیدی و ھمچنین ارائه خدمات که
در قانون ماده ۵٠ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ١٣٨٧ برقراری ھر گونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاھای وارداتی و
تولیدی و ھمچنین ارائه خدمات که در قانون مزبور تعیین تکلیف مالیات و عوارض آنھا معین شده است، توسط شوراھای اسلامی
ممنوع است، و در بند الف ماده ٣٨ قانون پیش گفته نرخ عوارض شھرداریھا و دھیاریھا در رابطه با کالا و خدمات مشمول این قانون
علاوه بر نرخ مالیات موضوع ماده ١۶ قانون، یک و نیم درصد تعیین شده است و تدارک و تأمین آب، برق، گاز، تلفن و خطوط فاضلاب از
سوی ادارات ذی ربط از مصادیق خدمات است، بنابراین وضع عوارض مجدد تحت عنوان حق الارض در این گونه مصوبات فاقد وجاھت
قانونی است و ھمچنین ھیأت عمومی نیز پیش از این در رأی شماره ۶۶ الی ٨٨ ـ ١٣٩٢/٢/٢ اخذ عوارض تحت عنوان مذکور را مغایر با
قانون دانسته است، بنابراین مصوبات مورد شکایت به لحاظ مغایرت با قانون و رأی مذکور ھیأت عمومی است و حکم به ابطال آنھا
صادر می شود.
۵ ـ رییس دیوان عدالت اداری با ملاحظه نظر مشاوران خود مبنی بر این که مصوبات مورد شکایت مغایر با آرای پیش گفته ھیأت
عمومی ھستند، با اعمال مقررات ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موافقت کرد و پرونده به ھیأت عمومی
ارجاع شد.
ـ ٩۵/٢۶٠ ،١/١/١٣٩۵ ـ ٩۵/۶۴ ،٨/٨/١٣٩۵ ـ ٩۴/١٠٨٧ ،٨/٨/١٣٩۵ ـ ٩۵/٣٧٨ ،٨/٨/١٣٩۵ ـ ٩۵/٣٩٢ شماره ھای نامه موجب به ـ ۶
،صفادشت، کلاله، شھریار، ھشتگرد شھرھای اسلامی شورای از ٨/٨/١٣٩۵ ـ ٩۵/٢٠۶ ،٨/٨/١٣٩۵ ـ ٢٠٨٣٧/ھـ، ٨/٨/١٣٩۵
گالیکش، ایلام، قدس درخواست شد نمایندگان خود را برای شرکت در جلسه ھیأت عمومی دعوت کنند.
عنوان مصوبات مورد اعتراض که در گردش کار به متن آنھا اشاره شده به قرار زیر است:
١ (بندھای ١١ ،۵ ،۴ ماده ٣٣ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر کلاله در سال ١٣٩۴:
٢ (ماده ٢٨ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر صفادشت در سال ١٣٩۴:
٣ (بند٢٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر قدس در سال ١٣٩۴:
۴ (بندھای ۴ و ۵ ماده ٣٣ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر گالیکش در سال ١٣٩۴:
۵ (بند ٢٢ تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر شھریار در سال ١٣٩۴:
۶ (بند (٣ـ۴ (تعرفه عوارض و بھای خدمات مصوب شورای اسلامی شھر ھشتگرد در سال ١٣٩۵:
((٣ ـ ۴ (عوارض حق الارض)
٧ (عوارض پیشنھادی حق الارض، مصوب شورای اسلامی شھر ایلام در سال ١٣٩۴:
(عوارض پیشنھادی حق الارض از سازمانھای حفاری برای سال ١٣٩۴(:
رئیس دیوان عدالت اداری در اجرای ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ،موضوع را به
ھیأت عمومی ارجاع می کند.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/٨/١١ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان
شعب دیوان و با حضور نمایندگان شوراھای اسلامی شھرھای مذکور تشکیل شد. پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
مطابق ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ مقرر شده است: «چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. ھرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رأی ھیأت عمومی تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت، بدون رعایت مفاد ماده ٨٣ قانون مذکور و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده در ھیأت عمومی مطرح می نماید.» نظر به این که در آراء شماره ٢٩۴ الی ٣٠٧ و ٣٣۴ و ٣٣۶ ـ ١٣٩۴/٣/١٨ ،۶۶ الی ٨٨ ـ ھیأت ٢٩/١٠/١٣٩۴ ـ ١٢١۴ و ٢۴/٩/١٣٩۴ ـ ١١١۶ ،١١/٣/١٣٩۴ ـ ٢۶۴ ،٢۴/٩/١٣٩٣ ـ ١۵٢٧ الی ١۵٠١ ،۶/٣/١٣٩٢ ـ ١۶٠ ،٢/٢/١٣٩٢
عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات شوراھای اسلامی شھرھای مختلف در خصوص وضع عوارض حق الارض به لحاظ مغایرت با قانون
و خروج از حدود اختیارات ابطال شده است و شورای اسلامی شھر کلاله در تصویب بندھای ۴ ،۵ و ١١ ماده ٣٣ ،شورای اسلامی
شھر صفادشت در تصویب ماده ٢٨ تعرفه عوارض محلی سال ١٣٩۴ ،شورای اسلامی شھر قدس در تصویب بند٢٢ تعرفه عوارض
محلی سال ١٣٩۴ ،شورای اسلامی شھر گالیکش در تصویب بندھای ۴ و ۵ ماده ٣٣ تعرفه عوارض محلی سال ١٣٩۴ ،شورای
اسلامی شھر شھریار در تصویب بند ٢٢ تعرفه عوارض محلی سال ١٣٩۴ ،شورای اسلامی شھر ھشتگرد در تعرفه عوارض محلی
سال ١٣٩۵ بدون رعایت مفاد آراء مذکور، عوارض حق الارض را با عناوین مختلف عوارض اجازه تاسیسات شھری، حق بھره برداری، حق
عبور تاسیسات شھری را وضع کرده است، بنابراین موارد شکایت از مصوبات مذکور مغایر آراء پیش گفته ھیأت عمومی دیوان عدالت
اداری است و با استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ١٣ و مواد ٨٨ و ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال
١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :
دانلود اپلیکیشن دادورزیار :
