رأی شماره ھای ۴٩۴ الی ۵٠٨ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راھنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری ١٣٩۵ و قسمتی از بند ١ـ ٨ دفترچه راھنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال ١٣٩۵ دانشگاه و مؤسسات عالی سراسر کشور از تاریخ انتشار

شماره ٩۴/١١٨١/ھـ -١۶/٨/١٣٩۵
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۴٩۴ الی ۵٠٨ مورخ ١٣٩۵/٨/۴ با موضوع:
«ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راھنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری ١٣٩۵ و قسمتی از بند ١ـ ٨ دفترچه راھنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال ١٣٩۵ دانشگاه و مؤسسات عالی سراسر کشور از تاریخ انتشار.» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
۵٠٨ الی ۴٩۴ :دادنامه شماره ۴/٨/١٣٩۵ :دادنامه تاریخ،٩۴/١١٨١ ،٩۴/١١٨٢ ،٩۴/١١٨۶ ،٩۴/١٢٠٩ :پرونده کلاسه
٩۵/۵۶ ،٩۵/۵٧ ،٩۵/١١٩ ،٩۵/١٢٧ ،٩۵/١۴٢ ،٩۵/١٩۵ ،٩۵/٢٢٨ ،٩۵/٢۶٧ ،٩۵/٣١٩ ،٩۵/٧٧٢ ،٩۵/٧٨۴
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: خانمھا: زھرا طھماسبی بلداجی، فاطمه عزیزی، ویدا معصومی، فریبا ابراھیمی، سعیده امینی، آقایان: نورالدین کریمی، محسن احمدنژاد و سیدحیدر قوامی، اھون قانعی، محمدصادق غفارنژاد، امیر صادقی فر، امیر حیدری، ایوب محمودی، علی رحیمی، یوسف ثنایی به ھمراه (جواد محمدپور، ادریس ادریسی، سلیمان پاک نیت)، محمدسعید الماسی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند «و» دفترچه شماره یک راھنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری ١٣٩۵ و قسمتی از بند ١ـ ٨ دفترچه راھنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال ١٣٩۵ دانشگاه و موسسات عالی سراسر کشور
گردش کار: ١ـ به موجب بند «و» دفترچه شماره ١ راھنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ١٣٩۵ و ھمچنین یکی از بندھای ١ـ ٨ دفترچه شماره ٢ راھنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال ١٣٩۵ دانشگاه و مؤسسات عالی سراسر کشور که توسط سازمان سنجش کشور منتشر شده مقرر شده است که:
«با توجه به محدودیت امکانات دانشگاھھا و موسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصتھای موجود بین تمامی متقاضیان، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در ھمان مقطع قبولی قبلی و در ھمان دوره (روزانه) امکان پذیر نمی باشد. این قبیل از داوطلبان در صورت تمایل می توانند
برای دوره نوبت دوم (شبانه) در ھمان مقطع متقاضی شوند و یا در صورت قبولی در دوره روزانه، می توانند با پرداخت شھریه ھمانند دانشجویان دوره نوبت دوم (شبانه)، در رشته مربوط ادامه تحصیل دھند.
ھمچنین در خصوص رشته ھای گروه علوم پزشکی نیز با توجه به محدودیت امکانات دانشگاه ھا و مؤسسات آموزش عالی دولتی و
لزوم توزیع عادلانه فرصت ھای موجود بین تمامی متقاضیان، شرکت مجدد آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی
(آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در آزمون سراسری پذیرش دانشجو برای ورود مجدد به
دانشگاه ھای دولتی و تحصیل در کلیه رشته ھایی که پذیرش از مقطع دیپلم صورت می گیرد، امکان پذیر نمی باشد. این قبیل داوطلبان و
متقاضیان در صورت تمایل می توانند صرفاً برای تحصیل در پردیس ھای خودگردان و ظرفیت مازاد در رشته ھای گروه پزشکی ثبت نام
نمایند و در صورت قبولی در آزمون سراسری، با پرداخت شھریه ادامه تحصیل دھند. ضمناً مقررات مربوط به تعھدات و طرح نیروی
انسانی برای رشته ھای مشمول مرتبط با گروه پزشکی به قوت خود باقی است.
٢ـ شکات با این استدلال که در تصویب این مقررات مفاد آرای شماره ٧٣۴ -١٣٩٢/١٠/٣٠ و ١٢٠۵ـ ١٣٩۴/١٠/٢٢ ھیأت عمومی دیوان
عدالت اداری رعایت نشده است، ابطال مقررات مذکور را در اجرای ماده قانونی پیش گفته درخواست کرده اند.
٣ـ متن آرای ھیأت عمومی به قرار زیر است:
الف: متن رأی شماره ٧٣۴ ـ ١٣٩٢/١٠/٣٠:

با توجه به اینکه مطابق ماده ٧ لایحه قانونی اصلاح مواد ٧ و ٨ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب
سال ١٣۵٨ ،تحصیل در دانشگاھھا و موسسات آموزش عالی داخل کشور به صورت رایگان و در قبال تعھد خدمت برابر مدتی که از
تحصیل رایگان استفاده کرده اند مورد حکم مقنن قرار گرفته و پرداخت شھریه در فرضی اعمال می شود که کسی مایل به تحصیل
رایگان نباشد و در سایر قوانین دلیلی بر محدودیت تحصیل رایگان در مراکز آموزش عالی فقط در یک مقطع وجود ندارد و از طرفی
مطابق ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ١٣٨٠ ،دریافت ھرگونه وجه، کالا و خدمات تحت ھر عنوان از
اشخاص حقیقی و حقوقی توسط وزارتخانه ھا، موسسات و شرکتھای دولتی غیر از مواردی که در مقررات قانونی مربوط معین شده یا
می شود، ممنوع اعلام شده است، بنابراین قسمت اول بند ٣ مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی
وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شھریه تحصیل در مقطع دکترا توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از
آموزش رایگان برخوردار بوده است، مغایر احکام مقنن به شرح فوق الذکر است و به استناد بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و
آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
ب: متن رأی شماره ١٢٠۵ـ ١٣٩۴/١٠/٢٢:
مطابق ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مقرر شده است که:
«چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی الزامی است، ھر گاه مراجع مربوط
مصوبه جدیدی مغایر رأی ھیأت عمومی تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت بدون رعایت مفاد ماده ٨٣ این قانون و فقط با
دعوت نماینده مرجع تصویب کننده، در ھیأت عمومی مطرح می نماید.» نظر به این که در رأی شماره ٩٢١٠٠٩٠٩٠۵٨٠٠٧٣۴ ـ
١٣٩٢/١٠/٣٠ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، قسمت اول بند ٣ مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم
پزشکی وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر پرداخت شھریه تحصیل در مقطع دکتری توسط داوطلبی که در مقطع
کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده ابطال شده است و در بند ٣ بخش «ز» فصل سوم دفترچه آزمون سراسری سال ١٣٩۴ که
بعد از رأی مذکور ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری تھیه و انتشار یافته است مقرر شده که: «چنانچه داوطلب در مقطع کارشناسی از
آموزش رایگان برخوردار بوده است، در صورت قبولی در دوره ھای مزبور ملزم به پرداخت شھریه مطابق مصوبات ھیأت امنای دانشگاه
مربوطه می باشد.» بنابراین این بند مغایر صریح مفاد حکم مقرر در ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب
سال ١٣٩٢ تنظیم و تدوین شده است و به استناد بند ١ ماده ١٢ و مواد ١٣ و ٨٨ و ٩٢ قانون پیش گفته از تاریخ انتشار ابطال
می شود.
۴ـ رییس دیوان عدالت اداری در اجرای ماده ٩٢ قانون یاد شده موضوع را به ھیأت عمومی ارجاع کرد تا در جلسه ھیأت عمومی مورد
بررسی قرار گیرد.
در اجرای ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بھداشت، درمان و
آموزش پزشکی و سازمان سنجش و آموزش کشور درخواست شد تا نمایندگان خود را به جلسه ھیأت عمومی معرفی کنند.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/٨/۴ با حضور نمایندگان وزارت بھـداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان سنجش
و آموزش کشـور تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
مطابق ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مقرر شده است که «چنانچه مصوبه ای در ھیأت عمومی ابطال
شود، رعایت مفاد رأی ھیأت عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. ھر گاه مراجع مربوط مصوبه جدیدی مغایر رأی ھیأت عمومی
تصویب کنند، رئیس دیوان موضوع را خارج از نوبت بدون رعایت مفاد ماده٨٣ این قانون و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده، در
ھیأت عمومی مطرح می نماید.» نظر به این که در رأی شماره ٩٢١٠٠٩٠٩٠۵٨٠٠٧٣۵ ـ ١٣٩٢/١٠/٣٠ ھیأت عمومی دیوان عدالت
اداری، قسمت اول بند ٣ مصوبه چھل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بھداشت، درمان و آموزش
پزشکی مبنی بر پرداخت شھریه تحصیل در مقطع دکتری توسط داوطلبی که در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده
ابطال شده است و در بند «و» دفترچه شماره ١ راھنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ١٣٩۵ و ھمچنین قسمتی از بند
١ـ ٨ دفترچه شماره ٢ راھنمای انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال ١٣٩۵ دانشگاه و موسسات آموزش عالی سراسر کشور
مقرر شده است که « با توجه به محدودیت امکانات دانشگاھھا و موسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصتھای موجود
بین تمامی متقاضیان، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای
به اتمام رسانیده اند، در ھمان مقطع قبولی قبلی و در ھمان دوره (روزانه) امکان پذیر نمی باشد. این قبیل از داوطلبان در صورت تمایل
می توانند برای دوره نوبت دوم (شبانه) در ھمان مقطع متقاضی شوند و یا در صورت قبولی در دوره روزانه، می توانند با پرداخت شھریه
ھمانند دانشجویان دوره نوبت دوم (شبانه)، در رشته مربوط ادامه تحصیل دھند. ھمچنین در خصوص رشته ھای گروه علوم پزشکی نیز
با توجه به محدودیت امکانات دانشگاھھا و موسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصتھای موجود بین تمامی
متقاضیان، شرکت مجدد آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به
اتمام رسانیده اند، در آزمون سراسری پذیرش دانشجو برای ورود مجدد به دانشگاھھای دولتی و تحصیل در کلیه رشته ھایی که
پذیرش از مقطع دیپلم صورت می گیرد، امکان پذیر نمی باشد. این قبیل داوطلبان و متقاضیان در صورت تمایل می توانند صرفاً برای
تحصیل در پردیس ھای خودگردان و ظرفیت مازاد در رشته ھای گروه پزشکی ثبت نام نمایند و در صورت قبولی در آزمون سراسری، با
پرداخت شھریه ادامه تحصیل دھند. ضمناً مقررات مربوط به تعھدات و طرح نیروی انسانی برای رشته ھای مشمول مرتبط با گروه
پزشکی به قوت خود باقی است.» بنابراین قسمتھای مورد شکایت مغایر صریح مفاد رأی شماره ٩٢١٠٠٩٠٩٠۵٨٠٠٧٣۵ ـ
١٣٩٢/١٠/٣٠ ھیأت عمومی است و حکم مقرر در ماده ٩٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢
رعایت نشده است، بنابراین به استناد بند ١ ماده ١٢ و مواد ١٣ و ٨٨ و ٩٢ قانون پیش گفته مقررات مورد اعتراض از تاریخ انتشار ابطال
می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی