رأی شماره ھای۵٩۵ ـ٧٩۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

درخصوص ابطال قسمتھایی از بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھای سازمان تأمین اجتماعی

شماره ٩۴/۴۶۵/۴۶۶ -۶/٧/١٣٩۴
تاریخ دادنامه: ١٣٩۴/۶/٢۴ شماره دادنامه: ٧٩۵ـ ٧٩۴
٩۴/۴۶۵/۴۶۶ :پرونده کلاسه
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محب روحانی و خانمھا: فاطمه عرب حلوائی و مریم خسروی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتھایی از بند الف و ب بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھای سازمان تأمین اجتماعی
گردش کار: آقای محب روحانی به موجب دادخواستی ابطال قسمتھایی از بند الف و ب بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھای سازمان
تأمین اجتماعی را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری با سلام و احترام، استحضار دارند که تبصره (١)ماده واحده قانون تعیین تکلیف سازمان تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند با این عنوان سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به فرزندان و ھمسران بیمه شده متوفی که زیر ده سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد نسبت به سنوات مستمری پرداخت نماید.

سازمان تأمین اجتماعی به منظور تبیین و نحوه اجرای مقررات تبصره (١)ماده واحده موصوف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمری ھا را تدوین و جھت اجرا به واحدھای اجرایی سازمان در استانھا ارسال کرده در تدوین بخشنامه صادر شده مقرراتی به شرح زیر آورده شده است که مغایر با ماده واحده (قانون مبنا)، قانون سازمان تأمین اجتماعی و قانون جدید خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ مجلس شورای اسلامی است.
الف: در ماده واحده، مدت سابقه پرداخت حق بیمه، ده سال و کمتر اعلام شده است ولی در بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمری ھا سابقه کار بیمه شده متوفی بین ١ تا ١٠ سال احصاء شده است که مغایر با قانون مبنا است.
ب: در بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ و به منظور برقراری و پرداخت مستمری به بازماندگان بیمه شده متوفی، تاریخ فوت بیمه شده بعد از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ تعیین شده است یعنی چنانچه بیمه شده دارای سابقه کار بین یک تا ده سال باشد ولی اگر فوت بیمه شده به قبل از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ اتفاق افتاده باشد به استناد بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا بازماندگان وی محق به دریافت مستمری نخواھند بود.

سازمان تأمین اجتماعی از این که تاریخ برقراری و پرداخت مستمری بعد از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ را مبنا قرار داده اشارهای نکرده است ولی به نظر می رسد که این تاریخ مرتبط با تصویب ماده واحده قانون اصلاح مواد (۴٣) ،(۴۴) و (٨٠) قانون تأمین اجتماعی با موضوع اصلاح بند (٣)ماده (٨٠)قانون تأمین اجتماعی و الحاق سه تبصره به آن مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ مجلس شورای اسلامی باشد.
بند (٣)ماده (٨٠)ماده واحده به نحوه و شرایط برقراری مستمری بازماندگان که در ده سال آخر حیات خود، حداقل حق بیمه یک سال کار، مشروط به این که ظرف آخرین سال حیات خود حق بیمه (٩٠ (روز کار را پرداخت کرده باشد اختصاص دارد.
تبصره ھای (١)و (٢)بند (٣)ماده (٨٠)نیز به شرایط و نحوه برقراری مستمری بازماندگان که فاقد شرایط مصرح در بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی ھستند تخصیص یافته است. در ھر دو تبصره علاوه بر داشتن سابقه کار مقرر در ماده واحده، شرط دوم نیز، تاریخ فوق بیمه شده به قبل از تاریخ تصویب ماده واحده یعنی تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ موکل شده است. تبصره (٣)ماده واحده به نحوه و شرایط پرداخت غرامت مقطوع به بازماندگان بیمه شده متوفی که فاقد شرایط مقرر در بند (٣)و تبصره ھای (١)و (٢)ماده (٨٠)قانون تأمین اجتماعی می باشند تعلق دارد. با مداقه به تبصره (١ (ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ و ماده واحده قانون اصلاح مواد (۴٣) ،(۴۴)و (٨٠) قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ مجلس شورای اسلامی
اولاً: ھیچ رابطه ای بین این دو ماده واحده وجود ندارد.
ثانیاً: یکی از شرایط برقراری مستمری بازماندگان به استناد تبصره ھای (١)و (٢)ماده واحده قانون اصلاح مواد (۴٣)و (۴۴)و (٨٠) قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ ،تاریخ فوت بیمه شده به قبل از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ ولی در ماده واحده مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ بعد از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ تعیین شده است که کاملاً مغایر ھم می باشند.
ج ـ بر اساس مثال مصرح در بند (ب) بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھای سازمان تأمین اجتماعی با موضوع نحوه تقسیم مستمری برقرار شده بین بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی سھم ھمسر ۵٠ %مستمری و سھم ھر فرزند ٢٠ %از مبلغ مستمری برقرار شده در نظر گرفته شده است.
استحضار دارند که به استناد ماده ۴٨ قانون خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ مجلس شورای اسلامی که اعلام می دارد: میزان حقوق وظیفه یا مستمری زوجه دایم متوفی و فرزندان و سایر وراث قانونی وی و نحوه تقسیم آن در تمام صندوقھای بازنشستگی اعم از کشوری، لشکری، تأمین اجتماعی و سایر صندوقھای خاص به ترتیب زیر است ….
تبصره ـ اگر متوفـی چند زوجـه دایـم داشته باشد حقوق وظیفه یا مستمری به تساوی بین آنان و سایر وراث قانونی تقسیم می شود بنابراین با تصویب ماده ۴٨ قانون خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ مجلس شورای اسلامی، شرایط تقسیم مستمری بر اساس ضرایب مقرر در ماده ٨٣ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣۵۴/۴/٣ نسخ شده است.
لذا و با عنایت به مدارک و مستندات پیوست و موارد مطروحه تقاضای ابطال بندھای (الف) و (ب) بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھای سازمان تأمین اجتماعی به دلیل مغایرت با تبصره (١ (ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ و ماده ۴٨ و تبصره ذیل آن قانون خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ مجلس شورای اسلامی و خارج از حدود وظایف سازمان تأمین اجتماعی در وضع مقررات دولتی به استناد بند (١ (ماده (١٢ (و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ را خواستارم.»
خانمھا فاطمه عرب حلوائی و مریم خسروی نیز به موجب دادخواستی مشترک ابطال بند الف بخشنامه پیش گفته را خواستار شده اند و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری: سلام علیکم
احتراماً، خاطر عالی را مستحضر می دارد سازمان تأمین اجتماعی در راستای اجرای ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه واریز کرده اند مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ مجلس شورای اسلامی، بخشنامه شماره ۶۵/١ را طی نامه شماره ١٠٠٠/٩٣/١٧٩٠ ـ ١٣٩٣/٢/٢٩ ابلاغ کرده است. سازمان تأمین اجتماعی طبق تبصره یک قانون اخیرالاشاره مکلف شده به فرزندان و ھمسران بیمه شده متوفی که کمتر از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد به نسبت سنوات، مستمری پرداخت نماید در حالی که در بند الف بخشنامه معترض عنه اجرای قانون و بھره مندی بازماندگان بیمه شده متوفی مقید به فوت پس از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ شده در حالی که مقنن کاملاً آگاھانه و ارادی ھیچ گونه قید یا شرط را در متن ماده واحده و تبصره یک قانون فوق الذکر نیاورده است. مع الوصف مرحوم داود خسروی بیمه شده شماره ٢٣۵٢۶٩۵٧ ـ١٣٧۵/۴/١٠ فوت کرده و طبق مستندات موجود جمعاً ٢٧٧٩ روز سابقه پرداخت بیمه دارد و در سال آخر حیات نیز ۶٨ روز سابقه پرداخت حق بیمه دارد مع الاسف علی رغم پیگیریھای فراوان ھمسر متوفی با وجود سه فرزند صغیر که یکی از دختران ایشان دارای معلولیت است سازمان تأمین اجتماعی به موجب تبصره ١ الحاقی به بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ که شرایط جدید ایجاد شده را عطف بماسبق کرده از برقراری مستمری برای بازماندگان متوفی امتناع کرده، لذا با کمی تامل در پرونده بیمه شده متوفی (داود خسروی) این نکته به ذھن متبادر می شود که ابر و باد مه و خورشید و فلک جملگی در صدد مانع تراشی در مسیر برقراری مستمری برای بازماندگان متوفی ھستند.

قبل از تصویب ماده واحده صدرالذکر سازمان تأمین اجتماعی با استناد به تبصره ١ الحاقی به بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی از برقراری مستمری و پرداخت مطالبات بازماندگان استنکاف می کرد و سپس از تصویب «ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند» مصوب سال ١٣٩٢ نیز با تنظیم بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا و مقید کردن ماده واحده اخیرالاشاره از برقراری مستمری خودداری می نماید زیرا تاریخ فوت متوفی قبل از ١٣٧۶/٧/٢٧ است. (تاریخ ١٠/۴/١٣٧۵) فوت حال با توجه به تبصره یک ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ تقاضای ابطال بند الف بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا و برقراری مستمری و پرداخت مطالبات قانونی شکات از تاریخ فوت متوفی مورد استدعاست. قبلاً از سعه صدر و مداقه جنابعالی در دادخواست تقدیمی کمال تشکر و قدردانی را دارد حفظ و تداوم زندگی یک مادر و فرزند معلولش منوط به تصمیم منصفانه و شرعی حضرتعالی خواھد بود.»
متن بخشنامه ۶۵/١ مستمریھای سازمان تأمین اجتماعی در قسمتھای مورد اعتراض به قرار زیر است:
در پاسخ به شکایت آقای محب روحانی، مدیرکل دفتر حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی به موجب لایحه شماره ٣٩۵٣ـ ١٣٩٣/٩/٨ توضیح داده است که:
« ١ـ شاکی در بند (الف) مندرج در دادخواست تقدیمی عنوان داشته که در ماده واحده مدت سابقه پرداخت حق بیمه، ده سال و کمتر اعلام شده است، ولی در بند (الف) بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا سابقه کار بیمه شده متوفی بین ١ تا ١٠ سال احصاء شده است که مغایر قانون است. در این ارتباط لازم به ذکر است که در لغت سنوات جمع سنه بوده و در قوانین تأمین اجتماعی نیز جھت برقراری ھر نوع مستمری اعم از بازنشستگی، از کارافتادگی و بازماندگان، حداقل سابقه ای تعریف و ملاک محاسبه قرار می گیرد که بر اساس احراز سوابق تعیین شده در قانون، بیمه شدگان شرایط بھره مندی از تعھدات سازمان را خواھند داشت. در خصوص برقراری مستمری از کارافتادگی و بازماندگان شرط حداقل سابقه وجود دارد، از جمله بند ٣ ماده ٨٠ و ماده ٧۵ قانون تأمین اجتماعی و ھمچنین در قانون تعیین تکلیف نیز جھت برقراری بازنشستگی حداقل ١٠ سال سابقه را لازم دانسته است.
ھمان طور که در تبصره یک ماده واحده قانون تعیین تکلیف مقرر شده سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به فرزندان و ھمسران بیمه شده متوفی که زیر ده سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند نسبت به سنوات، مستمری پرداخت نماید.
بنابراین مفاد قانون جواز برقراری مستمری را نسبت به سنوات ایام کارکرد مقرر کرده است. چنان که عدم امکان اجرایی و محاسباتی برقراری مستمری برای سابقه زیر یک سال قبل از انشاء قانون در مکاتبات فی مابین مجلس و سازمان تأمین اجتماعی تشریح شده و در نھایت منتھی به قانون موصوف شده است و سازمان تأمین اجتماعی نیز بر اساس قانون مزبور و این که برقراری مستمری می باید به نسبت سنوات برقرار شود، مبادرت به تنظیم و تھیه بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا برابر برقراری مستمری بازماندگان به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه از یک تا ده سال اقدام کرده، بنابراین بند (الف) شکایت مطروحه مردود است.
٢ـ شاکی عنوان داشته که در بند (الف) بخشنامه ٌ معترض عنه چنانچه بیمه شده دارای سابقه کار بین یک تا ده سال باشد ولی اگر فوت بیمه شده قبل از تاریخ ٢٧/ ١٣٧۶/٧ باشد بازماندگان وی محق به دریافت مستمری نخواھند بود و دلیل ارائه شده شاکی عبارتست از این که یکی از شرایط برقراری مستمری بازماندگان به استناد تبصره ھای ١ و ٢ ماده واحده قانون اصلاح مواد ۴٣ و ۴۴ و ٨٠ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ ،تاریخ فوت بیمه شده به قبل از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ ولی در ماده واحده مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ بعد از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ تعیین شده است که مغایر ھم می باشند.
در این ارتباط لازم به ذکر است که قانون اصلاح مواد ۴٣ و ۴۴ و ٨٠ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ در جھت اصلاح قانون تأمین اجتماعی با الحاق ٣ تبصره به ماده ٨٠ قانون با موضوع پرداخت به نسبت پرداخت حق بیمه (اعم از غرامت مقطوع و مستمری بازماندگان) به تصویب رسید.
در تبصره ٣ بند٣ ماده ٨٠ مقرر شد، بیمه شده ای که از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت می شود و فاقد شرایط مقرر در این بند است، چنانچه سابقه پرداخت حق بیمه او کمتر از ٢٠ سال و بیشتر از ١٠ سال باشد، به بازماندگان وی در ازای ھر سال سابقه پرداخت حق بیمه، غرامت مقطوعی معادل یکماه حداقل دستمزد کارگر عادی در زمان فوت به طور یک جا و به نسبت سھام مقرر در ماده ٨٣ قانون تأمین اجتماعی پرداخت می شود.
ھمان گونه که در تبصره یاد شده تصریح شده غرامت مقطوع فوت را جھت بیمه شده ای که بعد از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت شده امکان پذیر دانسته که در این راستا بخشنامه ۶۵/١ مستمریھا نیز منطبق با ماده واحده یاد شده و نیز پرداخت مستمری را به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه از تاریخ تصویب آن (١٣٧۶/٧/٢٧)بنا به تصریح به عمل آمده در بند یاد شده لازم الاجرا دانسته است.
با عنایت به مفاد تبصره ٣ بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی پرداخت غرامت مقطوع فوت از تاریخ تصویب قانون به بعد مقرر شده و پرداخت مستمری به نسبت سنوات موضوعیت نداشته و مزایای مقرر در تبصره ذیل قانون تعیین تکلیف… مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ در مورد ھمسر و فرزندان بیمه شده عملاً جایگزین تبصره ٣ بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی شده است.
در نتیجه اولاً تعارض این دو قانون (بر فرض تعارض) ارتباطی به بخشنامه ٌ معترض عنه ندارد.
ثانیاً: اساساً بنا به شرح پیش گفت ھیچ گونه تعارضی بین این دو قانون نیست و قانون ماده واحده مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ عملاً جایگزین تبصره ٣ بند ١٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی شده و بخشنامه صادر شده نیز در ھمین راستا و کاملاً مبتنی بر مفاد این قوانین بوده است. لذا در این قسمت از خواسته شاکی نیز مردود است.
٣ـ شاکی در بخش (ج) دادخواست ارائه شده مدعی است به تصویب ماده ۴٨ قانون خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ مجلس شورای اسلامی، شرایط تقسیم مستمری بر اساس سھام مقرر درماده ٨٣ قانون تأمین اجتماعی نسخ شده است که در این ارتباط لازم به توضیح است که با بررسی قانون حمایت از خانواده مصوب ١٣٩١/١٢/١ ابھاماتی مشاھده شده که به مراجع مربوطه نیز اعلام شده است از جمله این که در قانون موصوف از ھمسری که ازدواج می کند و از لحاظ سرپرستی و تأمین معیشت از امکانات بھتر و بیشتری بھره مند خواھد بود حمایت می کند و در مقابل موجب کاھش درآمد فرزندان و سایر وراثی که فاقـد سرپرست ھستند می شـود و یا در
مورد فرزندان از کارافتاده، به نیازمند بودن آنان اشاره کرده که در حال حاضر نیازمندی فاقد تعریف جامع قانونی است و در صورت اجرا، دایره ارائه حمایت نسبت به وضع موجود محدود خواھد شد، به گونه ای که پرداخت مستمری به پاره ای از فرزندان ذکور از کارافتاده بیمه شدگان متوفی که اینک بدون بررسی نیازمندی از مستمری بھره مند گردند، متوقف می شود.
ضمناً اضافه می نماید نحوه اجرای قانون و پرداخت مستمری به بازماندگان بیمه شده متوفی با عنایت به مفاد ماده ۵٧ قانون مذکور به ابلاغ آیین نامه اجرایی موکول شده است که در صورت تصویب بر اساس آن اقدام قانونی لازم به عمل خواھد آمد. با عنایت به مراتب فوق و این که ادعای شاکی در خصوص موضوعات مطروحه بلا دلیل بوده و اقدامات سازمان وفق قانون و مقررات جاری صورت پذیرفته است، تقاضای رسیدگی و رد شکایت مطروحه مورد استدعاست.»
در پاسخ به شکایت خانمھا فاطمه عرب حلوائی و مریم خسروی، مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی به موجب لایحه شماره ٧١٠٠/٩٣/۴۴٠ ـ ١٣٩٣/١٠/١۴ توضیح داده است که:
«١ـ شاکی در دادخواست تقدیمی عنوان داشته که در ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی، اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند و به سن شصت سال برای مردان و پنجاه سال برای زنان رسیده اند یا به ھر دلیلی به تشخیص
کمیسیونھای موضوع ماده (٩١) قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣۵۴/۴/٣ و اصلاحات بعدی آن در سنین کمتر از موارد فوق از کارافتاده شده اند ولی از حق مستمری برخوردار نمی شوند، متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه، حقوق بازنشستگی پرداخت نماید.

افرادی که کمتر از ده سال حق بیمه پرداخت کرده اند، می توانند با پرداخت مابه التفاوت حق بیمه اعم از حق کارگر و کارفرما تا ده سال به نرخ سال جاری از امتیاز بازنشستگی این حکم برخوردار شوند.
تبصره١ـ سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به فرزندان و ھمسران بیمه شده متوفی که زیر ده سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد نسبت به سنوات، مستمری پرداخت نماید.
در حالی که سازمان تأمین اجتماعی در بند (الف) بخشنامه موصوف عنوان داشته، چنانچه بیمه شده دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا ده سال باشد ولی فوت بیمه شده قبل از تاریخ ١٣٧۶/٧/٢٧ باشد بازماندگان وی محق به دریافت مستمری نخواھند بود و دلیل ارائه شده شاکی عبارتست از این که ماده واحده مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ ،تاریخ خاصی در خصوص فوت بیمه شده تعیین نکرده است، لذا از این لحاظ بخشنامه معترض عنه مغایر ماده واحده است.
در این ارتباط لازم به ذکر است که قانون اصلاح مواد ۴٣ و ۴۴ و ٨٠ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ در جھت اصلاح قانون تأمین اجتماعی با الحاق ٣ تبصره به ماده ٨٠ قانون با موضوع پرداخت به نسبت پرداخت حق بیمه (اعم از غرامت مقطوع و مستمری بازماندگان) به تصویب رسید. در تبصره ٣ بند٣ ماده ٨٠ مقرر شده است، بیمه شده ای که از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت می شود و فاقد شرایط مقرر در این بند است، چنانچه سابقه پرداخت حق بیمه او کمتر از ٢٠ سال و بیشتر از ١٠ سال باشد، به بازماندگان وی در ازای ھر سال سابقه پرداخت حق بیمه غرامت مقطوعی معادل یک ماه حداقل دستمزد کارگر عادی در زمان فوت به طور یک جا و به نسبت سھام مقرر در ماده ٨٣ قانون تأمین اجتماعی پرداخت می شود.
ھمان گونه که در تبصره یاد شده تصریح شده غرامت مقطوع فوت را جھت بیمه شده ای که بعد از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت شده امکان پذیر دانسته که در این راستا بخشنامه ۶۵/١ مستمریھا نیز منطبق با ماده واحده یاد شده و نیز پرداخت مستمری را به نسـبت سنوات پرداخت حق بیمه از تاریخ تصویب آن (١٣٧۶/٧/٢٧)بنا به تصریح به عمل آمده در بند یاد شده لازم الاجرا دانسته است.
با عنایت به مفاد تبصره ٣ بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی پرداخت غرامت مقطوع فوت از تاریخ تصویب قانون به بعد مقرر شده و مزایای مقرر در تبصره ذیل قانون تعیین تکلیف … مصوب ١٣٩٢/٧/١٧ در مورد ھمسر و فرزندان بیمه شده عملاً جایگزین تبصره ٣ بند ٣ ماده ٨٠ قانون تأمین اجتماعی شده است و بخشنامه معترض عنه نیز در ھمین راستا و کاملاً مبتنی بر مفاد این قوانین بوده، لذا از این حیث خواسته شاکی قابل رد است.
٢ـ قانون اصلاح مواد ۴٣ و ۴۴ و ٨٠ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣٧۶/٧/٢٧ با ھدف خاصی وضع شده و آن ھم امتیازی است که برای افرادی که دارای سابقه حداقل ٢٠ سال پرداخت حق بیمه را داشته لیکن شرایط مقرر در بند٣ ماده ٨٠ را ندارند، قائل شده است درنتیجه کسانی که قبل از سال ١٣٧۶ فوت شده اند قانونگذار آنان را مشمول قانون مزبور ندانسته است بنابراین قانون تعیین
تکلیف را می باید در راستای قوانین قبلی مورد بررسی قرار داد که با جمع قوانین، سابقه قانونگذاری، (از یک تا ده سال سابقه پرداخت حق بیمه) حقی ایجاد کرده است که در ادامه با قانون تعیین تکلیف مستمری جزئی پرداخت شده و اعتبار آنان از تاریخ است ٢٧/٧/١٣٧۶ با عنایت به مراتب فوق و این که ادعای شاکی در خصوص موضوع مطروحه بلادلیل بوده و اقدامات سازمان وفق قانون و مقررات جاری صورت پذیرفته است، تقاضای رسیدگی و رد شکایت مطروحه مورد استدعاست. »
درخصوص خواسته آقای محب روحانی دائر بر تقاضای ابطال بند ب بخشنامه شماره ۶۵/١ مستمریھا، ھیأت تخصصی بیمه و تأمین اجتماعی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ١٢٨ـ١٣٩۴/۴/١۴ رأی به رد شکایت صادر کرده است و در فرجه مقرر در ماده ٨۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ مورد اعتراض مقامات مصرح در این ماده قرار نگرفته و رأی مذکور قطعی شده است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۴/۶/٢۴ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
به موجب تبصره یک ماده واحده قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده اند مصوب سال ١٣٩٢ ،سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به فرزندان و ھمسران بیمه شده متوفی که زیر ده سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد نسبت به سنوات، مستمری پرداخت نماید. نظر به این که لغت «سنوات» جمع سنه بوده که بر سال اطلاق می شود لذا آن قسمت از بند الف بخشنامه مورد شکایت که حداقل سابقه پرداخت حق بیمه توسط متوفی را یک سال تعیین کرده است خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان تأمین اجتماعی تشخیص نشد. عبارت «زمان فوت نیز پس از ١٣٧۶/٧/٢٧ باشد» مندرج در قسمت الف بخشنامه نیز با مقررات قانونی مورد استناد شاکی مغایرت ندارد و قابل ابطال نیست.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری