وکیل آنلاین

رأی شماره ١٣١۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

رای-شماره-۱۳۱۶

رأی شماره ١٣١۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند (١) دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و  کارشناسی آیین نامه کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور

 شماره ٩٣/٢۶٠/ھـ  -١۵/١/١٣٩۵ 
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١٣١۶ مورخ ١٣٩۴/١٢/١٨ با موضوع:
«ابطال بند (١) دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی آیین نامه کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور » جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩۴/١٢/١٨ شماره دادنامه: ١٣١۶ کلاسه پرونده: ٢۶٠/٩٣
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای رسول قاسمی وانانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (١) دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی وکارشناسی (پیوست ۴ آیین نامه کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور)
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند (١) دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی (پیوست ۴ آیین نامه کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور) را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً، به استحضار می رساند نظر به این که اینجانب دانشجوی رشته مھندسی مکانیک سیالات دانشگاه شھرکرد ورودی سال ١٣٨٨ می باشم و در سال ١٣٩٠ در آزمون فراگیر رشته حقوق مرکز شھرکرد پذیرفته شدم و ھمزمان در دو رشته تحصیلی مشغول به تحصیل می باشم پس از تقاضای اینجانب در سال ١٣٩٠ جھت معادل سازی دروس، تعداد ٩ واحد درسی برای اینجانب معادل سازی شد و پس از آن در سال ١٣٩٢ که برخی دروس مشترک را در دانشگاه دولتی گذراندم از دانشگاه پیام نور درخواست تطبیق واحد نمودم اما با مخالفت مسؤلین آموزش کل استان مواجه گردیدم و استدلال ایشان این بود که: دروسی که ھمزمان حین تحصیل در دو رشته موفق به گذراندن آنھا می شوید قابل تطبیق نیست! اما استدلال مذکور فاقد ھرگونه مستند قانونی و آیین نامه ای می باشد و دروس اینجانب مطابق آیین نامه قابل تطبیق است.

… با توجه به ماده ٢٨ آیین نامه کاردانی و کارشناسی پیام نور و دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی ھیچ گونه مخالفتی با تطبیق واحد با شرایط اینجانب نشده است و درخواست اینجانب مطابق مقررات می باشد و بر اساس ماده ٢ دستورالعمل، واحدھای گذرانده شده در دانشگاھھای مورد تأیید وزارت علوم با احراز شرایطی پذیرفته می شود که اینجانب تمامی شرایط را دارا می باشم اما مسئولین از اجرای آیین نامه استنکاف می نمایند و اعتبار واحدھای گذرانده اینجانب را زیر سوال می برند و با این استدلال ناموجه و فاقد پشتوانه قانونی یا آیین نامه ای که واحدھایی که حین تحصیل ھمزمان در دو رشته گذرانده اید قابل تطبیق نیست!

درخواست اینجانب را رد می نمایند حال آن که آیین نامه چنین چیزی را پیش بینی ننموده و دانشگاه پیام نور خلاف آیین نامه وزارت علوم عمل می نماید و قوانین خود را با قوانین وزارت علوم تطبیق نمی دھد، ھمچنین طبق اصل اباحه در مواردی که امری نھی نشده است اصل بر حلیت آن است با این وصف تقاضای صدور حکم بر محکومیت خواندگان و الزام به معادل سازی دروس مطابق آیین نامه و در صورت استنکاف از اجرای آیین نامه تقاضای رسیدگی به تخلف اداری ایشان را دارم.

١ـ تقاضای صدور دستور موقت
ھمچنین نظر به این که تعداد واحد گذرانده شده اینجانب با احتساب نیم سال دوم ١٣٩٣ـ١٣٩٢ تعداد ١٢٠ واحد می باشد و با تطبیق واحد دروس اینجانب و اخذ ٨ واحد در تابستان سال جاری و اخذ ٢ درس به شیوه معرفی به استاد نھایتاً تا پایان شھریور ١٣٩٣ فارغ التحصیل می گردم و می توانم در آزمون قضاوت ١٣٩٣ و دیگر آزمونھای استخدامی کشور شرکت نمایم و به دلیل این که اقدامات و تصمیمات دانشگاه پیام نور سبب ورود خسارت غیر قابل جبران می گردد و صدور حکم با طی مراحل عادی دادرسی، فرصت تطبیق واحد قبل از فراغت از تحصیل (با انجام تطبیق واحد شھریور ١٣٩٣ فارغ التحصیل خواھم شد) را از اینجانب سلب خواھد نمود و باعث اضافه شدن یک ترم دیگر یعنی ۵ ماه به مدت تحصیل اینجانب و محرومیت از بسیاری از فرصتھای پیش رو (از جمله آزمون کارشناسی ارشد فراگیر ١٣٩٣ که شھریور ١٣٩٣ برگزار می شود و مھر ماه دانشجو می پذیرد) می شود با استناد به ماده ٣۴ ،٣۵ ،٣۶ و ٣٧ قانون دیوان تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر الزام خواندگان به معادل سازی دروس گذرانده شده در دانشگاه دولتی که از وظایف ایشان می باشد با استناد به ظاھر مواد آیین نامه و دستورالعمل تطبیق واحد را دارم.

٢ـ تقاضای ابطال مصوبه
ھمچنین با استناد به ماده ١ دستورالعمل، دانشجو ظرف ٢ نیمسال پس از پذیرفته شدن فرصت دارد ریز نمرات خود را به دانشگاه ارائه دھد و درخواست تطبیق واحد نماید. این ماده مشابه تبصره ١١ ماده ۵۵ آیین نامه قبلی پیام نور مصوب ١٣٨٠ و اصلاحات بعدی می باشد که در آن دانشجو یک نیمسال فرصت تطبیق واحد داشت اما توسط رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره ٢۵٣ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ پرونده کلاسه ۵٠٩/٨٩ و نظر به ضرورت پذیرش و اعتبار واحدھای درسی که در دانشگاھھای معتبر کشور گذرانده شده اند و عدم صلاحیت دانشگاه پیام نور در وضع مقررات دولتی بدین شکل این تبصره ابطال گردید. اما در سال ١٣٩٠ دانشگاه پیام نور دوباره مشابه این ماده را در دستورالعمل تطبیق واحد که پیوست آیین نامه آموزش مصوب ١٣٩٠ می باشد وضع نمود با این تفاوت که یک نیمسال را به دو نیمسال افزایش داد و ضرورت پذیرش واحدھای درسی گذرانده شده در دانشگاھھای معتبر کشور را نادیده گرفت و گامی در خلاف جھت تسھیل تحصیل در دانشگاه و مغایر اعتبار واحدھای درسی گذرانده شده برداشت و موجب صرف ھزینه گزاف و اتلاف وقت دانشجویانی شد که علی رغم برخورداری از استعداد و تلاش بی وقفه، خواھان و علاقه مند به تحصیل و کسب علوم مختلف در کشور می باشند گردید و خلاف بند ٣ اصل ٣ قانون اساسی عمل نمود. با این وصف به دلیل این که دانشگاه پیام نور مفاد رأی قبل دیوان را رعایت نکرده است تقاضای دعوت از نماینده شورای پیام نور توسط رئیس محترم دیوان با استناد به ماده ٩٢ قانون دیوان عدالت اداری و ھمچنین طرح مورد در ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری خارج از نوبت و ابطال بند ١ دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی (پیوست ۴ آیین نامه کاردانی و کارشناسی مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور) با استناد به بند «ت» ماده ٨٠ قانون دیوان را دارم.»

متن بند (١) دستورالعمل مورد اعتراض به قرار زیر است:
«دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی
پذیرش واحدھای درسی بر اساس شرایط زیر صورت می گیرد:
١ـ بر اساس آیین نامه آموزشی دانشجوی پذیرفته شده جدید حداکثر تا پایان دومین نیمسال تحصیلی بعد از پذیرش موظف به ارائه ریز
نمرات تأیید شده خود به آموزش مرکز یا واحد مربوطه می باشد این فرصت قابل تمدید نیست.»
در پاسخ به اخطار رفع نقصی که توسط اداره کل ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب
لایحه ای که به شماره ۶۴۶ ـ ١٣٩٣/۵/٢٠ ثبت دفتر اندیکاتور ھیأت عمومی شده اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت جنابعالی و ھمکاران، اینجانب رسول قاسمی وانانی شاکی پرونده شماره ٩٣٠٩٩٨٠٩٠٠٠١٠٢٩٠ با موضوع ابطال بند ١ دستورالعمل تطبیق واحد دوره ھای کاردانی و کارشناسی، (پیوست ۴ آیین نامه کاردانی وکارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب ١٣٩١/١٢/٢٠ شورای دانشگاه پیام نور) پیرو اخطاریه رفع نقص ارسال شده این لایحه را حضورتان تقدیم می دارم.
دانشگاه پیام نور مورخ ١٣٩١/١٢/٢٠ آیین نامه آموزشی جدید را به تصویب رساند که در پیوست ۴ آیین نامه مذکور ضوابط و شرایط معادل سازی دروس را مشخص نموده است و بند ١ پیوست ۴ آیین نامه چنین بیان می دارد که «بر اساس آیین نامه آموزشی دانشجوی پذیرفته شده جدید حداکثر تا پایان دومین نیمسال بعد از پذیرش موظف به ارائه ریز نمرات تأیید شده خود به آموزش مرکز یا واحد مربوطه می باشد این فرصت قابل تمدید نیست.»

خروج از اختیارات وضع قاعده آمره به شرح فوق مغایر اعتبار واحدھای درسی گذرانده شده و خارج از حدود اختیارات دانشگاه پیام نور می باشد زیرا اصولاً با گذر زمان اعتبار واحدھای درسی از بین نمی رود و دانشگاه پیام نور پس از انقضای موعد دو نیمسال تکلیف قانونی معادل سازی دروس را بدون مستند قانونی از خود سلب کرده است به عبارتی معادل سازی دروس از وظایف دانشگاه پیام نور می باشد و دانشگاه پیام نور نمی تواند با وضع قانون آمره تکلیف قانونی را از خود سلب نماید ھمان طور که ھیچ مرجع قانونگذاری اختیار سلب وظایف از خود را ندارد. دانشگاه پیام نور در صورتی می تواند از خود سلب وظیفه نماید که مرجعی بالاتر این اختیار را به وی داده باشد.

با استناد به ماده ٣۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی وزارت علوم که بیان می دارد «این آیین نامه حاوی اصول و ضوابط کلی حاکم بر دوره کاردانی و کارشناسی پیوسته و ناپیوسته است و مؤسسه موظف است شیوه نامه ھای اجرایی مربوطه را صرفاً در چارچوب مفاد آیین نامه تدوین و ضمن اطلاع رسانی اجرا نماید» چون قید کلمه مؤسسه به دانشگاه پیام نور نیز مربوط می شود دانشگاه پیام نور باید آیین نامه ھای خود را مطابق با آیین نامه وزارتی تدوین نماید و اختیار وضع قانون خاص را ندارد و فقط ملزم به تطبیق آیین نامه خود با آیین نامه وزارتی است زیرا اختیار وضع قاعده آمره به دانشگاه پیام نور داده نشده است ھمچنین اختیار وضع قانون نیازمند نص می باشد ولی چنین نصی در آیین نامه وزارتی وجود ندارد اما دانشگاه پیام نور برخلاف سلسله مراتب اداری به نحو مستقلی قاعده آمره تعیین کرده است اما باید توجه داشت دانشگاه پیام نور شخصیت مستقل از وزارت علوم ندارد و اختیار وضع قانون و آیین نامه این چنینی در صلاحیت دانشگاه پیام نور نمی باشد به عبارتی جزء باید از کل تبعیت نماید و عدم تبعیت جزء از کل نیازمند نص است که
چنین نصی نیز وجود ندارد.

مغایرت با قانون اساسی بند ٣ اصل ٣ قانون اساسی بیان می دارد آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای ھمه در تمام سطوح و تسھیل و تعمیم آموزش عالی از وظایف دولت می باشد. با توجه به قید عبارت تسھیل آموزش عالی ھر امری که موجب تسھیل آموزش عالی شود به گونه ای که به کیفیت آموزش عالی لطمه نزند از وظایف قوه مجریه می باشد نظام معادلسازی دروس نیز در راستای ھمین عبارت تسھیل آموزش عالی شکل گرفته است زیرا موجب صرفه جویی در وقت و ھزینه می گردد اما دانشگاه پیام نور با وضع بند ١ پیوست ۴ آیین نامه آموزشی مقطع کارشناسی گامی خلاف جھت تسھیل آموزش عالی برداشته است زیرا تعیین مھلت زمانی با تسھیل آموزش عالی در تضاد است.

ھمچنین ممکن است دانشجویانی نظیر اینجانب که ھمزمان در دو رشته تحصیلی در حال تحصیل می باشیم واحدھای درسی مشترک را بعد از دو نیمسال از بدو ورود به دانشگاه پیام نور در دانشگاه اولیه بگذرانیم و طبیعی است که بعد از دو نیمسال می توانیم درخواست تطبیق واحد دھیم که طبیعتاً خارج از مھلت زمانی تعیین شده در دانشگاه پیام نور می باشد و فقط مھلت زمانی یاد شده می باشد که مانع از معادل سازی دروس می باشد و اصولاً مفید نمودن پذیرش و تطبیق واحدھای گذرانده شده در دانشگاھھای معتبر کشور به زمان خاص فاقد محمل قانونی است و موجب ورود خسارت و ھزینه به دانشجویان و اتلاف وقت می گردد. در مورد ادعای خلاف شرع بودن دلیل و استدلالی ندارم و ادعایی مبنی برخلاف شرع بودن مصوبه ندارم.»

در پاسخ به شکایت شاکی، سرپرست دفتر امور حقوقی دانشگاه پیام نور به موجب لایحه شماره ١١٠٣/٧٧٨١/ص ـ ١٣٩٣/٧/٢٠ توضیح داده است که:
«١ـ مشارالیه دانشجوی رشته مھندسی مکانیک ورودی ١٣٨٨ دانشگاه شھرکرد و رشته حقوق ورودی ١٣٩٠ دانشگاه پیام نور مرکز شھرکرد است، لذا معادل سازی دروس گذرانده شده دانشجویانی که تحصیل ھمزمان دارند، تا آخر نیمسال قبل از پذیرش در رشته دوم بر اساس سرفصل دروس قابل بررسی است و اساساً وی مشمول بند ١ دستورالعمل مزبور نمی شود. لکن به منظور مساعدت به وی دروس گذرانده در رشته اولیه (مھندسی مکانیک) جھت معادل سازی برای رشته دوم ( حقوق) با رعایت مقررات بلامانع می باشد.
٢ـ تصویب بند ١دستورالعمل به منظور رعایت پیش نیاز درسی و علمی دانشجویان است و تا زمانی که دانشجویی پیش نیاز درسی را نگذرانده است، امکان ارائه درسھای بعدی برای وی امکان پذیر نیست. عملاً امکان پذیر نیست که در ھر زمان دانشجو گواھی گذراندن درسی را ارائه دھد و بتوان در ھمان نیمسال دروس وی را معادل سازی کرد.
٣ـ نظم عمومی ایجاب می کند برای برخی اعمال مھلت معینی در نظر گرفته شود. تعیین زمان مشخص و محدود برای انجام اعمال حقوقی از قبیل ارائه مدارک و اقدامات حقوقی و عدم پذیرش آن مدارک و یا اقدامات پس از انقضاء مھلت مقرر، موضوعی عقلانی و قانونی است و در اکثر قریب به اتفاق قوانین پیش بینی می شود. به عنوان مثال دادخواست تجدیدنظر و یا اعاده دادرسی باید در مھلت مشخصی تسلیم شود و پس از آن پذیرفته نمی شود، ھر چند در این مورد امکان تضییع حق وجود داشته باشد، زیرا در این گونه موارد نظم عمومی بر حقوق فردی اشخاص مقدم است. از ھمین قبیل است تعیین مھلت مشخصی برای تسلیم گواھی دروسی که دانشجو در دانشگاه دیگری گذرانده است و این امر باعث ایجاد تبعیض نیز نیست. بدین جھت درخواست رسیدگی به موضوع و رد شکایت خواھان مورد استدعا است.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۴/١٢/١٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
به موجب ماده ٣٣ آیین نامه آموزشی دوره ھای کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مصوب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بـه شمـاره ١٣٨٧١۵/و ـ ١٣٩١/٧/٢٢ مقرر شده است که «این آیین نامه حاوی اصول و ضوابط کلی حاکم بر دوره کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته است و مؤسسه موظف است، شیوه نامه ھای اجرایی مربوط را صرفاً در چارچوب مفاد آیین نامه تدوین و ضمن اطلاع رسانی اجراء نماید.» و مطابق ماده ٢٩ آیین نامه یاد شده، برای بررسی و معادل سازی دروسی که دانشجو در رشته یا گرایش قبلی گذرانده است محدودیت زمانی وجود ندارد. نظر به اعتبار نتایج گذراندن واحدھای درسی در ھر یک از دانشکده ھای معتبر کشور و ضرورت پذیرش کلیه واحدھای درسی که با موفقیت در امتحانات مربوطه طی شده است، وضع قاعده آمره طی بند ١ دستورالعمل تطبیق واحد دوره کاردانی و کارشناسی مصوب شورای دانشگاه پیام نور که در آن مقرر شده است «بر اساس آیین نامه آموزشی، دانشجوی پذیرفته شده جدید حداکثر تا پایان دومین نیمسال تحصیلی بعد از پذیرش موظف به ارائه ریز نمرات تأیید شده خود به
آموزش مرکز یا واحد مربوطه می باشد. این فرصت قابل تمدید نیست.» خارج از چارچوب مقرر در آیین نامه آموزشی فوق الذکر و مغایر اعتبار واحدھای درسی گذرانده شده است و به لحاظ خروج از حدود اختیارات مرجع تصویب مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :
telegram رأی شماره ١٣١۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداریinstagram رأی شماره ١٣١۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
دانلود اپلیکیشن دادورزیار :

android رأی شماره ١٣١۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

افزودن یک دیدگاه