آیین نامه اجرایی نحوه نگھداری و درمان مجانین
شماره ١٠٠/۴٩١۵/٩٠٠٠ – ٣١/١/١٣٩٨
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
تصویر آیین نامه اجرایی شماره ٩٠٠٠/۴٨۵٢/١٠٠ مورخ ١٣٩٨/١/٣١ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «نحوه نگھداری و درمان مجانین» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می گردد.
محسن محدث ـ مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه
شماره ١٠٠/۴٩١۵/٩٠٠٠ – ٣١/١/١٣٩٨
آیین نامه اجرایی نحوه نگھداری و درمان مجانین
در اجرای تبصره ١ ماده ٢٠٢ قانون آیین دادرسی کیفری «، آیین نامه اجرایی نحوه نگھداری و درمان متھمان مجانین» به شرح مواد آتی است.
ماده١ـ واژگان به کار رفته در این آیین نامه به مفھوم زیر می باشد:
الف ـ قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ٩٢/١٢/۴.
ب ـ آیین نامه: آیین نامه اجرایی نحوه نگھداری و درمان متھمان مجنون.
پ ـ مجنون: در آیین نامه مجنون فردی است که مطابق ماده ١۴٩ قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢ در حین ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد و در مورد وی قرار موقوفی تعقیب صادر شده، لیکن جنون وی استمرار داشته و نیاز به نگھداری و درمان داشته باشد.
ت ـ مجنون خطرناک: مجنونی است که آزاد بودن وی ممکن است موجب آسیب مالی، جانی یا حیثیتی به خود و یا دیگران شود یا مخل نظم و امنیت عمومی باشد.
ث ـ مجانین: منظور مجنون یا مجنون خطرناک است.
ج ـ مرکز یا مراکز نگھداری و توانبخشی: به مرکزی اطلاق می شود که در سازمان بھزیستی به منظور ارائه خدمات توانبخشی پزشکی، روانی، اجتماعی، آموزشی و حرفه ای لازم برای مجنون تأسیس گردیده یا می شود.
چ ـ مرکز یا مراکز درمان و مراقبت: مرکزی در معیت بیمارستان ھای روان پزشکی دانشگاھ ھای علوم پزشکی یا بخشی از بیمارستان ھای مذکور است که به منظور درمان و مراقبت از مجنون خطرناک باید توسط وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی تأسیس یا اختصاص یابد.
ماده٢ـ پس از صدور قرار موقوفی تعقیب نسبت به مجانین، حسب مورد باید به شرح زیر اتخاذ تصمیم شود:
الف ـ در مورد مجنون خطرناک، بنا به دستور دادستان، تا پایدار شدن وضعیت روانی در یکی از مراکز درمان و مراقبت تعیین شده از طرف وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی، تحت درمان قرار می گیرد.
ب ـ در صورتی که به تشخیص مقام قضایی با جلب نظر پزشکی قانونی نیاز به بستری شدن مجنون در بیمارستان روان پزشکی نباشد و ھمچنین در صورت وصول گزارش از بیمارستان مبنی بر عدم ضرورت بستری بودن بیمار برای درمان، جھت ترخیص وی از بیمارستان یا اعزام به مرکز نگھداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت دستور لازم توسط دادستان صادر خواھد شد.
تبصره ـ چنانچه حسب مورد به درخواست بیمارستان روانپزشکی یا پزشکی قانونی برای نگھداری مجانین نیاز به نیروھای حفاظتی باشد، در صورت لزوم، مقام قضایی دستور مقتضی به ضابطان دادگستری صادر می کند.
ماده٣ـ دادستان کل کشور موظف است ظرف یکماه پس از ابلاغ آیین نامه با ھمکاری وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بھزیستی فھرست مراکز نگھداری و توانبخشی و مراکز درمان و مراقبت و تغییرات آن را برای اطلاع کلیه مراجع قضائی ارسال نماید.
تبصره ـ وزارت بھداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان بھزیستی مکلفند پاسخ استعلامات دادستان کل کشور را در اسرع وقت اعلام داشته و ھمکاری لازم را معمول نمایند.
ماده۴ـ مسؤولیت پذیرش مجنون خطرناک برای درمان و مراقبت به عھده وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و برای نگھداری و توانبخشی مجنون با سازمان بھزیستی خواھد بود.
تبصره ـ چنانچه وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بھزیستی در حوزه قضایی استان یا شھرستانی فاقد مرکز نگھداری و توانبخشی یا مرکز مراقبت و درمان از مجانین باشد، دادستان آنان را به مراکز دیگری که حسب مورد توسط وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی یا سازمان بھزیستی تعیین می گردد، اعزام می کند.
ماده۵ ـ اعزام مجانین حسب مورد به مرکز نگھداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت، در اجرای دستور دادستان، به عھده ضابطان دادگستری است. ضابطان دادگستری مکلفند مراتب تحویل آنان به مراکز مذکور را با تنظیم صورتمجلس برای درج در سابقه قضایی وی به مرجع قضایی رسیدگی کننده منعکس و نسخه ای از آن را به دادستان ارائه کنند.
ماده۶ ـ ملاقات با مجانین تابع ضوابط مرکز نگھداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت می باشد.
ماده٧ـ دادستان باید بر امر نگھداری و توانبخشی و مراقبت و درمان مجانین در مرکز نگھداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت به صورت مستمر نظارت نماید و در صورت برخورد با تخلف و موارد کمبود امکانات و نیازھای مراکز یاد شده مراتب را جھت اقدام مقتضی و عنداللزوم انعکاس آن به سازمان بھزیستی و وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی به دادستان کل کشور اعلام کند.
ماده٨ ـ پس از طی دوره درمان و مراقبت یا توانبخشی و نگھداری در مراکز مذکور در ماده ٢ آیین نامه، مقام قضایی مربوط با جلب نظر پزشکی قانونی دستور ترخیص مجانین را صادر می کند.
ماده٩ـ استنکاف از اجرای دستور دادستان در مورد نگھداری، مراقبت و درمان مجانین مشمول مقررات ماده ۵٧۶ قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات) می باشد.
ماده١٠ـ دولت موظف است در اجرای ماده ۵۶٧ قانون آیین دادرسی کیفری ھر ساله بودجه لازم را جھت اجرای قانون و آیین نامه و مفاد ماده ١۵٠ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ١٣٩٢ به منظور تأمین ھزینه ھای مربوط به نگھداری و توانبخشی و درمان و مراقبت مجانین حسب مورد به پیشنھاد وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بھزیستی کشور، تأمین نماید.
ماده١١ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه به عھده دادستان کل کشور می باشد.
ماده١٢ـ این آیین نامه در ١٢ ماده و ٣ تبصره توسط وزیر دادگستری با ھمکاری وزرای بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی تھیه و در تاریخ ١٣٩٨/١/٢۶ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید.
سیدابراھیم رئیسی ـ رئیس قوه قضائیه